طی معاینه چشم ممکن است چندین آزمایش متفاوت انجام گردد. آزمایشاتی که برای بررسی بینایی و مشاهده ظاهر و کارکرد تمام قسمت های چشم طراحی شده اند.
آزمایش عضله چشم
این آزمایش عضلاتی که مسئول حرکات چشم هستند را از نظر ضعف یا وجود مشکل در کنترل بررسی می کند. چشم پزشک چشم را در حالی که در مسیر مشخصی حرکت می دهید یا حرکت جسمی (مانند خودکار یا نور) را با چشم دنبال میکنید بررسی می کند.
آزمایش میزان بینایی (تیزبینی)
این آزمایش میزان وضوح بینایی شما را از فاصله مشخصی اندازه گیری می کند. پزشک از شما می خواهد جهت حروفی را که روی صفحه ای چاپ شده و در فاصله تقریبا 6 متر از شما قرار دارد را مشخص کنید. اندازه حروف در صفحه از بالا به پائین کاهش می یابد. هر بار یک چشم گرفته می شود و حروف خوانده می شوند.
بررسی شکست نور (انکسار)
شکست نور به چگونگی انحنای امواج نور در هنگام عبور از قرنیه و عدسی اشاره دارد. ارزیابی شکست نور به پزشک کمک می کند تا لنزی را برایتان تجویز کند که واضح ترین دید را به شما بدهد. ارزیابی شکست نور شاید مشخص کند که شما به لنز نیازی ندارید. ممکن است پزشک برای اندازه گیری شکست نور و اصلاح خطای شکست نور در چشم شما از رفراکتومتر (دستگاه سنجش شکست نور) کامپیوتری استفاده کند و یا شاید تکنیکی به نام رتینوسکوپی را به کار گیرد. در این روش پزشک نوری را به چشم می تاباند و خطای شکست نور را از طریق ارزیابی نور منعکس شده از شبکیه اندازه گیری می نماید.
چشم پزشک برای تنظیم دقیق ارزیابی شکست نور در چشم از فوروپتور (وسیله ماسک مانندی که لنزهای متعددی روی آن نصب شده است) استفاده می کند تا تعیین کند که کدام لنز بهترین دید را به شما می دهد.این مرحله چند بار تکرار می شود تا پزشک لنزی را که دقیق ترین دید را به چشم می دهد بیابد.
آزمایش میدان دید (پریمتری)
میدان دید در واقع میزان وسعت دید فرد بدون حرکت دادن چشم هاست. آزمایش میدان دید مشخص می کند که آیا فرد در دیدن ناحیه ای از میدان کلی دید مشکلی دارد یا خیر. انواع آزمایش های میدان دید مقداری با هم متفاوتند. از جمله:
- آزمایش میدان دید تقابلی: در این آزمایش پزشک درست مقابل شما می نشیند و از شما می خواهد یک چشم را بپوشانید. سپس او دستش را به خارج و داخل از میدان دید شما تکان می دهد و شما هنگامی که دست یا انگشت او را دیدید به او اطلاع می دهید.
- آزمایش صفحه مماس (تانژانت): شما در فاصله کمی از یک صفحه می نشینید و به هدفی در مرکز صفحه خیره می شوید. در صورتی که متوجه حرکت شیءای در میدان دید محیطی خود شدید به پزشک اطلاع می دهید.
- پریمتری خودکار (اتوماتیک): چشم پزشک از یک برنامه کامپیوتری استفاده می کند که وقتی شما به درون دستگاه می نگرید نور کوچکی روشن و خاموش می شود و شما در صورت دیدن آن نور دکمه ای را فشار می دهید.
پزشک از طریق به کارگیری یک یا چند نوع از روش های فوق به کامل بودن میدان دید شما پی می برد. درصورتی که شما قادر به دیدن قسمت خاصی از میدان دید نباشید توجه به الگوی نقصان دید به پزشک در تشخیص مشکل چشم کمک می کند.
آزمایش دید رنگی
فرد ممکن است دید رنگی ضعیفی داشته باشد و یا حتی رنگ ها را تشخیص ندهد. اگر فرد در تشخیص رنگ های خاصی مشکل داشته باشد پزشک بینایی را از نظر نقصان دید رنگی غربال می کند. بدین منظور پزشک الگوهایی با نقطه های رنگی را به فرد نشان می دهد. اگر فرد مشکلی نداشته باشد می تواند اعداد و اشکالی را که درون الگوهای نقطه ای نوشته شده را تشخیص دهد. اگر فرد کور رنگی داشته باشد به سختی می تواند الگوهای مشخصی درون نقطه ها بیابد.
معاینه توسط slit-lamp(میکروسکوپ مخصوص معاینه چشم)
Slit-lamp میکروسکوپی است که قسمت جلوی چشم را به کمک نور خطی قوی بزرگ و روشن نشان می دهد. پزشک از این نور برای معاینه قرنیه، عنبیه، عدسی و حفره قدامی چشم استفاده می کند. هنگام معاینه چشم پزشک ممکن است از قطره های چشمی یا نوارهای کاغذی حاوی فلوئورسین، جهت رنگ نمودن لایه اشک پوشاننده چشم استفاده کند. رنگ در سطح چشم پخش می شود تا به پزشک در تشخیص بریدگی های ریز، خراش ها، قطرات اشک، اجسام خارجی و عفونت های سطح قرنیه کمک کند. در نهایت رنگ موجود توسط اشک از چشم شسته می شود.
- معاینه شبکیه: معاینه شبکیه (که گاهی به آن اُفتالموسکوپی یا فوندوسکوپی نیز گفته می شود) قسمت خلفی چشم شامل شبکیه،صفحه بینایی و مویرگهایی زمینه ای که مسئول تغذیه شبکیه (کوروئید) است را بررسی می کند. معمولاً پیش از آنکه پزشک بتواند این ساختارها را ببیند مردمک را توسط نوعی قطره چشمی گشاد می کند. پس از ریختن قطره پزشک از یک یا چند روش زیر برای دیدن قسمت خلفی چشم استفاده می کند:
- معاینه مستقیم: پزشک باریکه ای از نور را به مردمک می تاباند و از اُفتالموسکوپ برای دیدن قسمت خلفی چشم استفاده می کند. گاهی برای این آزمایش استفاده از قطره چشم برای گشاد نمودن مردمک نیاز نیست.
- معاینه غیرمستقیم: برای این معاینه شخص باید روی صندلی معاینه دراز بکشد. سپس پزشک توسط چراغی که روی پیشانی قرار داده (تقریباً مشابه آنچه معدنچی ها بر سر می گذارند) چشم را به دقت بررسی می کند.این نوع معاینه به پزشک این امکان را می دهد تا چشم را به دقت و از سه بعد مختلف معاینه نماید.
- معاینه slit-lamp: در این معاینه پزشک از یک لنز جانبی یا تماسی متراکم کننده و slit-lamp استفاده می کند و بدین ترتیب تصویر بازتری از خلف چشم را می بیند.
معاینه شبکیه 5 تا 10 دقیقه به طول می انجامد، اما در صورت استفاده از قطره های چشمی اثراتش ممکن است تا چند ساعت از بین نرود. ممکن است فرد دید تاری داشته باشد و به سختی می تواند نگاه را روی چیزی متمرکز کند. اگر فرد به نور حساس باشد بهتر است برای مدت کوتاهی از عینک دودی یا آفتابی استفاده کند. ممکن است شخص قادر به رانندگی نباشد بنابراین بهتر است از قبل برای برگشتن به منزل یا سر کار چاره ای بیندیشد. بسته یه این که فرد چه شغلی داشته باشد ممکن است تا برطرف شدن کامل اثرات قطره چشمی قادر به کار کردن نباشد.
آزمایش گلوکوما
در آزمایش گلوکوما (تونومتری) فشار درون چشمی اندازه گیری می شود و پزشک از این طریق می تواند گلوکوما بیماری که منجر به افزایش فشار چشم می شود و ممکن است منجر به کوری شود) را تشخیص دهد. روش هایی که پزشک برای تشخیص ابتلا به گلوکوما به کار می گیرد به شرح زیر است:
- Applantation tonometry: در این آزمایش مقدار فشار لازم برای مسطح نمودن قسمتی از قرنیه اندازه گیری می شود. به منظور بهتر دیدن قرنیه از فلوئورسین (همان رنگی که در آزمایش slit-lamp معمولی به کار می رود) استفاده می شود. از آنجا که در این آزمایش از یک قطره چشمی بی حس کننده نیز استفاده می شود، وقتی پزشک با استفاده از تونومتر سطح قرنیه را لمس می کند، دردی احساس نخواهد شد.
- تونومتری غیرتماسی: در این روش برای اندازه گیری فشار چشم از دمش هوا استفاده می شود و از آنجا که هیچ وسیله ای با سطح چشم تماس نمی یابد، نیازی به استفاده از بی حس کننده نخواهد بود. در این روش شخص مقداری فشار بر چشم حس خواهد کرد و ممکن است مقداری احساس ناراحتی کند.
- پاکی متری: در این روش ضخامت قرنیه اندازه گیری می شود (ضخامت قرنیه عامل مهمی در میزان فشار درون چشم است). پس از ریختن قطره بی حس کننده، پزشک از وسیله ای استفاده می کند که با ساطع نمودن امواج، ضخامت قرنیه را اندازه گیری می کند.
علاوه بر این ارزیابی ها، فرد ممکن است بسته به سن،پیشینه پزشکی و احتمال ابتلا به بیماری های چشمی نیاز به انجام آزمایش های تخصصی تر داشته باشد.