خونریزی نرمال در قاعدگی:
•    هر 21 تا 35 روز اتفاق می افتد.
•    4 تا 5 روز به طول می انجامد.
•    کل خون از دست رفته دراین دوران حدود 3-2 قاشق سوپ خوری است (33 تا 44 میلی لیتر)

چرخه قاعدگی برای تمام خانم ها یکسان اتفاق نمی افتد. قاعدگی شما ممکن است منظم و یا نامنظم، سبک و یا بسیار سخت، دردناک و یا بدون درد، طولانی و یا کوتاه باشد و با این وجود به عنوان یک قاعدگی نرمال در نظر گرفته شود. در حالی که در منوراژی، خونریزی قاعدگی حدود  قاشق 5.5 سوپ خوری (81 میلی لیتر) و یا بیشتر خواهد بود.  

علائم و نشانه های منوراژی شامل:
•     جریان خونی که یک یا چند تامپون یا پد بهداشتی را در طی یک ساعت خیس کند و این امر برای چند ساعت متوالی ادامه داشته باشد.
•     زمانی که برای کنترل خونریزی نیاز به 2 تامپون همزمان باشد.
•     دوران خونریزی بیش از 7 روز طول بکشد.
•     لخته های بزرگ خونی در خونریزی مشاهده شود.
•    خونریزی بسیار شدید بوده و در انجام فعالیت های روزمره شما اختلال ایجاد کند.
•    خستگی، کوفتگی، سستی و تنفس کوتاه (علائم کم خونی).

در بسیاری از موارد دلیل خونریزی شدید در دوران قاعدگی مشخص نیست. ولی بعضی عوامل می توانند مسبب منوراژی  باشند. برخی از این موارد عبارتند از:

•    عدم تعادل هورمونی. در طی یک چرخه نرمال، تعادل در دو هورمون استروژن و پروژسترون سبب ساخته شدن دیواره رحم (اندومتر) به صورت منظم و ریزش آن در زمان قاعدگی می شود. زمانی که تعادل این دو هورمون به هم بخورد، اندومتر ضخیم تر شده و شکستن آن با خونریزی شدیدتری  همراه خواهد بود.

•    عملکرد ناقص تخمدان ها. کاهش تخمک گذاری می تواند سبب عدم تعادل هورمونی و در نتیجه بروز منوراژی شود.

•    فیبروئید رحمی. ممکن است در طی سالهای باروری یک خانم تومورهای غیرسرطانی تشکیل شوند. وجود فیبروم رحمی ممکن است سبب خونریزی های طولانی و شدیدتراز حد نرمال شود.

•    پولیپ. رشد پولیپ های خوش خیم و کوچک در دیواره پوششی رحم می تواند سبب خونریزی زیاد و طولانی مدت شود. پولیپ رحم عموماً به علت بالا رفتن سطح هورمون در خانم هایی که در سنین باروری هستند اتفاق می افتد.

•    آدنومیوز. زمانی اتفاق می افتد که غدد اندومتر در داخل ماهیچه رحم جای می گیرند و این شرایط ممکن است سبب خونریزی شدید و دردناک شود. آدنومیوز بیشتر برای خانم های میان سالی اتفاق می افتد که زایمان های متعددی را پشت سر گذاشته اند.  

•    دستگاه های جلوگیری از بارداری داخل رحمی (IUD). منوراژی می تواند یکی ازعوارض جانبی استفاده از دستگاه های جلوگیری غیرهورمونی باشد. زمانی که IUD  مسبب بروز منوراژی باشد، باید از رحم خارج شود.

•    عوارض ناشی  بارداری. اگر خونریزی دیرهنگام و شدید برای یک بار اتفاق بیافتد، می تواند ناشی از سقط جنین باشد. البته اگر خونریزی شدید در زمان مورد انتظار برای قاعدگی اتفاق بیافتد، احتمال سقط جنین کمتر است. بارداری اکتوپیک (خارج رحمی)، یعنی زمانی که تخم بارور به جای کاشته شدن در رحم در لوله فالوپ جای بگیرد، نیز می تواند سبب بروز منوراژی شود.

•    سرطان. به ندرت سرطان رحم، دهانه رحم و تخمدان ها می تواند سبب خونریزی قاعدگی بسیار شدید شود.

•    اختلالات خونریزی ارثی. برخی اختلالات انعقاد خون مثل ون ویلبراند (von willebrand)، که در نتیجه کمبود و یا نقصان در فاکتورهای مهم انعقاد خون می باشد، نیز می توانند مسبب خونریزی غیرنرمال در دوران قاعدگی شوند.

•    داروها. برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد التهاب و داروهای ضد انعقاد ممکن است  مسبب خونریزی شدید و طولانی مدت باشند. استفاده نامناسب از داروهای هورمونی نیز می تواند منجر به منوراژی شود.

•    دیگر بیماری ها و اختلالات. بیمای التهابی لگن، مشکلات تیروئیدی، اندومتریوز، بیماری کبد و کلیه، از جمله بیماری هایی هستند که می توانند منجر به منوراژی شوند.
 

عدم تعادل هورمونی که سبب چرخه قاعدگی بدون تخمک گذاری شود، اغلب منوراژی را به دنبال دارد. در یک چرخه نرمال معمولاً آزادسازی تخمک توسط تخمدان ها تولید پروژسترون را تحریک می کند. پروژسترون مهمترین هورمون درحفظ چرخه قاعدگی به صورت منظم است. زمانی که هیچ تخمکی آزاد نشود، عدم کفایت پروژسترون می تواند منجر به خونریزی های شدید دوره قاعدگی شود. چرخه قاعدگی بدون تخمک گذاری در بین دو گروه از زنان بسیار شایع است:

•    دختران نوجوانی که به تازگی اولین دوره های قاعدگی را تجربه کرده اند. دختران نوجوان تا یک سال و نیم پس از اولین قاعدگی (منارک) مستعد داشتن دوره قاعدگی بدون تخمک گذاری هستند.

•    زنان مسن که به دوران یائسگی نزدیک می شوند. خطر تغییرات هورمونی در زنان 40-50 ساله افزایش می یابد. این تغییرات می توانند به وقوع چرخه های بدون تخمک گذاری منتهی شود.
 

خونریزی شدید و طولانی مدت می تواند بروز بیماری های دیگری را نیز به همراه داشته باشد:

 
•    کم خونی فقر آهن. در این نوع از کم خونی، هموگلوبین کمتر از حد نرمال است.  هموگلوبین ماده ای است که گلبول قرمز خون را برای حمل اکسیژن به بافت های بدن توانا می سازد. کمبود هموگلوبین می تواند در نتیجه فقر آهن باشد. منوراژی آهن بدن را تخلیه کرده و خطر کم خونی فقر آهن را افزایش می دهد. علائم آن شامل: رنگ زرد، خستگی و بی حالی است. رژیم غذایی فرد نیز نقش بسیار مهمی در آنمی یا کم خونی فقر آهن دارد. در بیشتر موارد آنمی خفیف است، ولی آنمی های خفیف نیز می توانند سبب خستگی و کوفتگی شوند. کم خونی های حد مرزی و یا آنمی های شدید سبب تنفس کوتاه و بریده، افزایش ضربان قلب وسر درد های شدید می شوند.

•    دردهای شدید و جدی. خونریزی های بسیار شدید معمولاً با کرامپ های قاعدگی (dysmenorrhea) همراه است. گاهی کرامپ ناشی از منوراژی آن قدر شدید است که نیاز به دارو و یا در مواردی جراحی ضروری خواهد بود.
 

اگر قاعدگی شما آن قدر سخت است که فعالیت های روزمره شما را محدود می کند. برای ملاقات با پزشک خود و یا دیگر درمانگرها اقدام نمائید. در این مدت شما فرصت دارید تا با خانواده و اقوام نزدیک خود صحبت کنید و مطمئن شوید که آیا کسی قبل از شما دچار اختلالات قاعدگی بوده است یا نه؟ به علاوه یادداشتی از دفعات، مقدار و زمان خونریزی در طی ماه تهیه کنید. برای سنجش مقدار خونریزی، تعداد تامپونی را که طی یک دوره آغشته شده است را بشمارید.

چگونه می توانید برای ویزیت آماده باشید:
•    سوال کنید که آیا نیاز به تهیه بعضی چیزها پیش از ملاقات با پزشک هست.زمانی که برای وقت گرفتن تماس می گیرید، سوال کنید که آیا نیاز به تهیه گزارشی از تاریخ و مدت زمان و شدت خونریزی وجود دارد؟
•    علائم و طول مدت وقوع آن را یادداشت نمائید. به غیر از دفعات و حجم خونریزی، درباره علائم دیگری که در زمان قاعدگی برای شما اتفاق می افتد نیز صحبت کنید، مانند حساس شدن سینه ها و یا درد لگن.
•    برخی اطلاعات شخصی خود را یادداشت کنید. شامل آخرین تغییراتی که در شرایط زندگی شما اتفاق افتاده و یا استرس های پیش آمده. این موارد بر چرخه قاعدگی تاثیرگذار هستند.
•    لیستی از اطلاعات پزشکی خود تهیه نمائید. اگر در حال درمان بیماری خاصی هستید و یا دارویی مصرف می کنید. حتی ویتامین ها و مکمل هایی که دریافت می کنید را به پزشک خود گزارش نمائید.
•    سوالات خود را یادداشت نمائید. فراهم کردن لیستی از سوالات به شما کمک می کند که نهایت بهره را از مدت زمان ملاقات خود با پزشک ببرید.
 

برخی از سوالات اصلی درباره منوراژی عبارتند از:
•    آیا شدید بودن قاعدگی من غیر طبیعی است؟
•    چه تست های تشخیصی مورد نیاز است؟
•    اولین پیشنهاد شما برای درمان چه روشی است؟
•    اگر درمان اولیه نتیجه ای نداشت، چه راههای دیگری را می توان امتحان کرد؟
•    آیا درمان عوارض جانبی نیز دارد؟
•    آیا درمان های پیشنهادی شما، بر توانایی بچه دار شدن من در آینده تاثیرگذار خواهد بود؟
•    آیا من می توانم با تغییرات در روش زندگی برخی از علائم و مشکلات را کاهش دهم؟
•    آیا احتمال تغییر در علائم من وجود دارد؟

هر زمانی که چیزی از صحبت های پزشک برای شما نامفهوم بود، در پرسیدن درنگ نکنید.

آنچه از پزشک انتظار می رود:
برای درک بهتر شرایطی که بر شما میگذرد، پزشک ممکن است سوالاتی از شما بپرسد، خودتان را برای پاسخ آماده کرده و حتی پاسخ ها را یادداشت کنید. به این ترتیب شما کاملا آماده خواهید بود و هیچ کدام از جزئیات را فراموش نخواهید کرد. ممکن است سؤالات پزشک شامل موارد زیر باشند:‌

•    در چه سنی قاعدگی شما آغاز شد؟
•    زمان بندی آن چگونه است؟
•    آیا در طی دوران قاعدگی سینه های شما حساس و دردناک می شود؟ آیا در لگن احساس درد دارید؟
•    هر دوره قاعدگی شما چقدر طول می کشد؟
•    چند بار در روز نیاز به تعویض تامپون یا پد بهداشتی دارید؟
•    آیا تا به حال نیاز به استفاده از دو تامپون به صورت همزمان داشته اید؟
•    آیا تا به حال کرامپ و دردهای شدید دوره قاعدگی را تجربه کرده اید؟
•    آیا در طی این دوره خستگی و ضعف دارید؟
•    چقدر به ورزش و فعالیت های بدنی می پردازید؟
•    آیا اخیراً تغییری در وزن شما ایجاد شده است؟
•    آیا اخیرا استرس خاص و مشکلات احساسی جدی را گذرانده اید؟
•    آیا شما از نظر جنسی فعال هستید؟
•    آیا در خانواده شما سابقه اختلالات خونریزی ماهیانه وجود دارد؟
•    آیا مشکلات به وجود آمده عملکرد شما را در کارهای روزانه محدود می کند؟ آیا تا به حال سبب شده که نتوانید در مدرسه و یا سر کار خود حاضر شوید؟
•    آیا در حال حاضر تحت درمان برای بیماری دیگری هستید؟ آیا تا به حال برای بیماری خاصی تحت درمان بوده اید؟
 

توصیه عمومی پزشکان آن است که همه زنان متاهل و زنانی که بیش از 21 سال سن دارند سالانه و به طور منظم برای آزمایشات لگنی و پاپ اسمیر، به پزشک خود مراجعه کنند. به هرحال هر زمانی که شما خونریزی واژینال زیاد و نامنظم را تجربه کردید، از پزشک خود وقت بگیرید و زمان دقیق خونریزی را در طی آن ماه به پزشک خود گزارش کنید.

اگر شما خونریزی شدید واژینالی دارید  (که حداقل یک پد یا تامپون را در طی یک ساعت و برای چند ساعت متوالی خیس می کند) مراجعه به پزشک برای شما ضروری است. همچنین اگر پس از یائسگی هرگونه خونریزی  واژینال را مشاهده کردید، به پزشک خود مراجعه کنید.
 

روش های تشخیصی:

احتمالاً پزشک درباره سابقه پزشکی و درمانی و چگونگی چرخه قاعدگی شما سوالاتی می پرسد. سپس او از شما می خواهد که گزارشی از روزهایی از ماه که خونریزی داشته اید و روزهایی که خونریزی نداشته اید، تهیه کنید. این گزارش باید شامل: مقدار و شدت خونریزی و تعداد پد یا تامپونی که آغشته می شود نیز باشد. پزشک شم را معاینه خواهد کرد و انجام یک یا چند آزمایش را نیز به شما توصیه می کند. برخی از این تست ها عبارتند از:

•    آزمایش خون. آزمایش خون از این جهت است که شاید شما به علت از دست دادن خون زیاد، دچار کم خونی شده باشید، همچنین عملکرد تیروئید و انعقاد خون مورد بررسی قرار میگیرد.

•    تست پاپ اسمیر. دراین تست مقداری از سلولهای دهانه رحم برای بررسی احتمال عفونت، التهاب و یا سرطان برداشته شده و با میکروسکوپ مورد مطالعه قرار می گیرد.

•    بیوپسی از اندومتر (ٍendometrial biopsy). مقداری از بافت داخلی رحم برای بررسی های بیشتر میکروسکوپی برداشته می شود.

•    سونوگرافی. در روش سونوگرافی از امواج صوتی برای به تصویر کشیدن رحم، تخمدانها و لگن استفاده می شود.

•    سونوگرام هیستروگرام (Sonohysterogram). در این روش از طریق دهانه رحم و رحم مایعی به داخل لوله های رحمی تزریق شده و سپس تحت امواج اولتراسوند قرار میگیرند. این روش به پزشک اجازه می دهد تا سلامت پوشش داخلی رحم را مورد بررسی قرار دهد.

•    هیسترسکوپی (Hysteroscopy). یک لوله بسیار باریک که به چراغ کوچکی مجهز شده از طریق دهانه و لوله رحم به داخل رحم فرستاده میشود و به پزشک اجازه میدهد که فضای داخل رحم را مشاهده کند.

 
•    اتساع و کورتاژ. در این روش پزشک دهانه رحم را باز کرده و با وسیله ای که شبیه به قاشق است (curet) بافت داخلی رحم را جمع آوری میکند. این بافت ها در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار می گیرد.

پزشک زمانی می تواند تشخیص منوراژی را قطعی بداند که احتمالات دیگر مانند اختلالات قاعدگی، بیماری های دیگر و تاثیر دیگر داروها کاملاً رد شده باشند.

روش های درمانی:

اگر دارو درمانی موفق نباشد، ممکن است شما نیاز به جراحی داشته باشید:
•    اتساع و کورتاژ. در این روش دهانه رحم را باز کرده و دیواره پوششی رحم را تراشیده و یا با استفاده از یک مکنده به بیرون می کشند و به این وسیله خونریزی قاعدگی را کاهش می دهند. این روش بسیار معمول بوده و برای درمان منوراژی مفید می باشد. در صورت بازگشت منوراژی، ممکن است نیاز به تکرار این روش داشته باشید.

•    تصویربرداری از رحم (هیسترسکوپی). در این روش لوله باریکی که به چراغی مجهز شده است را به داخل رحم می فرستند. این روش مشاهده داخل رحم را ممکن ساخته و به جراحی برداشتن پولیپ کمک می کند. پولیپ می تواند مسبب خونریزی زیاد در دوره قاعدگی باشد.

•    سایش دیواره رحم (Endometrial ablation). پزشکان با استفاده از تکنیک های مختلف می توانند لایه پوششی داخلی رحم (endometrium) را برای همیشه بردارند. با تخریب این لایه پوششی خونریزی قاعدگی بسیار کم و یا به طور کلی قطع می شود. انجام این جراحی توانایی باردار شدن فرد در آینده را کاهش می دهد.

•    برش دیواره رحم (Endometrial resection). در این روش که یک جراحی الکتریکی است، از سیم حلقوی برای خارج کردن سطح پوششی رحم استفاده می شود. در این روش نیز احتمال باردار شدن در آینده کاهش می یابد.

•    برداشتن کامل رحم (Hysterectomy). برداشتن دهانه رحم و رحم، یک روش دائمی برای قطع دوره های قاعدگی می باشد. این جراحی با بیهوشی کامل انجام گرفته و فرد نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. در صورتی که عمل برداشتن تخمدان ها نیز انجام شود، فرد دچار یائسگی زود هنگام خواهد بود.

 به غیر از جراحی هیسترکتومی، در بقیه موارد جراحی به صورت سرپایی انجام می شود و ممکن است بتوانید در همان روز به خانه بازگردید. با این حال ممکن است برای این جراحی بیهوشی عمومی نیاز باشد. اگر منوراژی به علت بیماری های دیگری همچون تیروئید اتفاق افتاده باشد، با درمان علت بیماری مذکور، خونریزی های قاعدگی نیز کاهش می یابد.

درمان های خاص منوراژی با توجه به  چند عامل تعیین می شود:
•    سلامت عمومی و سابقه پزشکی شما
•    دلایل و شدت خونریزی
•    تحمل شما برای روشهای خاص درمان
•    درصد احتمال اینکه قاعدگی شما به صورت خود به خودی سبک تر شود
•    تصمیم و برنامه شما برای بچه دار شدن در آینده
•    تاثیر شرایط پیش آمده بر زندگی روزمره شما
•    نظر شخصی و انتخاب شما

دارو درمانی برای منوراژی معمولاً عبارتند از:
•    مکمل درمانی با آهن. اگر شرایط به وجود آمده با آنمی همراه باشد، پزشک پیشنهاد می کند که مکمل آهن را مرتباً مصرف کنید. اگر سطح آهن شما پایین است ولی هنوز به آنی مبتلا نشده اید، بهتر است هر چه زودتر و قبل از مبتلا شدن به آنمی مکمل درمانی را آغاز نمائید.

•    داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (advil ,Motrin, …) سبب کاهش از دست دادن خون در این دوره می شود. همچنین دردها و کرامپ های قاعدگی را نیز تسکین می دهد.

•    داروهای ضد بارداری خوراکی در کنار جلوگیری موثر از بارداری، می توانند در منظم سازی چرخه های قاعدگی بسیار مفید بوده و سبب کاهش خونریزی های شدید و طولانی مدت شوند.

•    پروژسترون خوراکی. وقتی هورمون پروژسترون، در یک چرخه قاعدگی، به مدت 10 روز یا بیشتر دریافت شود، در متعادل سازی سطح هورمونی بدن و کاهش منوراژی کمک کننده خواهد بود .

•    IUD  هورمونی (Mirena). این گونه از دستگاه ها در داخل رحم جای گرفته و نوعی پروژسترون به نام لوونورژسترل (Levonorgestrel)، را در داخل رحم آزاد می کند که می تواند دیواره رحم را نازک کرده و جریان خونریزی و کرامپ ها را کاهش دهد.
 

اگر منوراژی به علت مصرف برخی داروهای هورمونی به وجود آمده باشد، پزشک شما احتمالاً با تغییر و یا متوقف نمودن مصرف آن دارو قادر به درمان شما خواهد بود.

• دانازول (Danazol)‎
• ایبوپروفن (Ibuprofen)‎
• لوونورژسترل (Levonorgestrel)‎
• پروژسترون (Progesterone)‎

برای مراقبت از خود در زمان بروز منوراژی، به نکات زیر توجه کنید:
•    استراحت کنید. اگر خونریزی بسیار شدید باشد و فعالیت های روزانه شما را مختل کند، پزشک استراحت را به شما پیشنهاد می کند.

•    تغییرات را ثبت کنید. تعداد پد بهداشتی و یا تامپون های مصرفی خود را یاداشت کرده تا پزشک بتواند مقدار خونریزی را تعیین کند. تامپون ها را مرتبا و حداقل هر 6-4 ساعت تعویض کنید.

•    آسپرین مصرف نکنید. آسپرین در روند انعقاد خون تداخل ایجاد می کند، لذا از مصرف آن اجتناب کنید. در حالی که داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی دیگر، همچون ایبوپروفن و ناپروکسن اغلب در تسکین عوارض قاعدگی بسیار موثر هستند.