علائم مجرای شریانی باز بسته به اندازه حفره و اینکه نوزاد نارس بوده یا خیر، متفاوت است. حفره کوچک می تواند بدون علامت بوده و مدت ها و حتی تا دوران بزرگسالی ناشناخته باقی بماند. اما PDA بزرگ می تواند علامت نارسایی قلبی را بلافاصله پس از تولد نشان دهد.

پزشک متخصص اطفال در بررسی های اولیه، زمانی که از طریق استوسکوپ به ضربان قلب نوزاد گوش می کند می تواند به وجود نقص قلبی پی ببرد.

حفره شریانی باز بزرگ که در ابتدای نوزادی مشخص می شود می تواند منجر به این موارد گردد:
•    ناتوانی در تغذیه که منجر به رشد نامناسب می شود
•    تعریق در زمان گریه کردن یا غذا خوردن
•    تنفس سریع یا کوتاه شدن تنفس
•    خستگی سریع
•    ضربان قلب تند

نقایص قلبی مادرزادی ناشی از مشکلاتی است که در زمان تشکیل و تکامل قلب رخ می دهد که معمولاً علت مشخصی ندارد. ژنتیک و فاکتورهای محیطی در این زمینه نقش دارند.

پیش از تولد، ارتباط عروقی (داکتوس آرتریوس) بین دو رگ اصلی قلب (آئورت و شریان ریوی) برای جریان خون کودک ضروری است. مجرای شریانی قلب خون ریوی را انتقال می دهد، یعنی جنین، اکسیژن را از گردش خون مادر می گیرد. پس از تولد، مجرای شریانی طی دو تا سه روز بسته می شود. در شیرخواران نارس، این امر مدت بیشتری برای بسته شدن زمان می برد. اگر این ارتباط باز باقی بماند، به آن مجرای شریانی باز می گویند.

باز ماندن غیرطبیعی حفره سبب می شود خون زیادی از گردش خون به قلب و ریه ها وارد شود. اگر این مشکل درمان نشود، فشارخون ریه های شیرخوار افزایش یافته و قلب وی بزرگ و ضعیف می شود.

عوامل خطر مجرای شریانی باز عبارتست از:
•    تولد نوزاد نارس. مجرای شریانی باز در نوزادانی که نارس هستند نسبت به آنهایی که به موقع به دنیا می آیند، شایع تر است.

•    سابقه خانوادگی و دیگر بیماری های ژنتیکی. تاریخچه خانوادگی نقایص قلبی و بیماری های ژنتیکی، از جمله سندرم داون، خطر PDA را افزایش می دهد.

•    عفونت سرخجه در بارداری. اگر مادر باردار طی بارداری به سرخجه مبتلا شود، خطر نقایص قلبی در کودک افزایش می یابد. ویروس سرخجه از جفت عبور کرده و از طریق سیستم جریان خون جنین پخش شده و به عروق خونی، اندام ها و قلب آسیب می زند.

•    زایمان در ارتفاعات بالا. نوزادانی که در ارتفاعات بالای 10000 پا (3048 متر) متولد می شوند نسبت به نوزادانی که در ارتفاعات پایین تر متولد می شوند، در معرض خطر بیشتری برای PDA قرار دارند.

مجرای شریانی باز کوچک می تواند بدون عارضه باشد. اما نقایص بزرگ و درمان نشده می تواند منجر به این موارد گردد:

•    افزایش فشارخون ریوی. جریان خون زیاد از شریان های اصلی قلب از طریق مجرای شریانی باز می تواند منجر به فشار بالای خون ریوی شود که می تواند موجب آسیب دائمی ریه گردد. مجرای شریانی باز بزرگ می تواند سبب سندرم آیزن منگر (Eisenmenger) شود که نوع برگشت ناپذیر پرفشاری خون ریوی است.

•    نارسایی قلبی. مجرای شریانی باز می تواند در نهایت موجب بزرگ و ضعیف شدن قلب و نارسایی قلبی شود که بیماری مزمنی است که در آن قلب قادر به پمپ خون به صورت کارآمد نیست.

•    عفونت قلبی (اندوکاردیت). افرادی که مشکلات ساختاری قلب دارند، از جمله مجرای شریانی باز، بیشتر در معرض خطر ابتلا به التهاب لایه درونی قلب (عفونت اندوکاردیت) هستند.

مجرای شریانی باز می تواند پس از تولد و هنگامی که نوزاد در بیمارستان است و یا حتی دیرتر و از طریق ضربان قلب تشخیص داده شود. اگر پزشک متخصص اطفال به PDA مشکوک شود، شما را به پزشک متخصص قلب کودکان ارجاع خواهد داد. در اینجا اطلاعاتی بیان می شود که شما را برای ملاقات با پزشک آماده می کند:

آنچه می توانید انجام دهید
•    از محدودیت های پیش از جلسه آگاه شوید. زمانی که نوبت ویزیت خود را تعیین می کنید، در مورد کارهایی که لازم است از پیش انجام دهید، مثل محدودیت غذایی، کسب اطلاع نمایید.
•    علائم کودک را یادداشت کنید، شامل هر چیزی که حتی ممکن است به نظر با مجرای شریانی باز یا سایر نقایص قلبی بی ارتباط باشد.
•    آزمایشات و پرونده های پزشکی گذشته را همراه داشته باشید، مثل جراحی ها یا تست های تصویری.
•    لیستی از داروهای مصرفی تهیه کنید، حتی ویتامین ها و مکمل هایی که به نوزاد می دهید.
•    لیستی از سؤالات خود تهیه کنید.

 سؤالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید، عبارتست از:
•    آیا PDA سبب بروز این مشکلات شده است؟
•    چه آزمایشاتی لازم است؟
•    آیا کودک من نیازمند جراحی است؟
•    چه جایگزین هایی برای رویکرد درمانی اصلی بیماری پیشنهاد می کنید؟
•    آیا لازم است به متخصص قلب اطفال در زمینه نقایص قلبی مادرزادی مراجعه کنم؟
•    آیا این بیماری موروثی است؟ اگر مجدد باردار شوم، احتمال ابتلای فزرندم به PDA چقدر است؟
•    آیا لازم است فعالیت کودکم را محدود کنم؟
•    آیا بروشور یا برگه ای در این زمینه دارید که برای مطالعه با خود ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می دهید؟

اگر سؤال دیگری نیز پیش آمد، حتماً از پزشک خود بپرسید.

آنچه می توانید از پزشک انتظار داشته باشید
احتمالاً پزشک سؤالاتی از این قبیل را از شما خواهد پرسید:
•    چه زمانی متوجه علائم بیماری شدید
•    آیا علائم همیشگی است یا گاهی بروز می کند؟
•    شدت علائم چگونه است؟
•    آیا عاملی سبب بهبود علائم می شود؟
•    آیا عاملی در تشدید علائم نقش دارد؟
•    برای درمان این بیماری چه داروهایی به کودک خود داده اید؟ آیا کودک شما تحت جراحی قرار گرفته است؟

در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:
•    خستگی سریع در زمان خوردن یا بازی کردن
•    عدم وزن گیری
•    قطع تنفس در زمان خوردن یا گریه کردن
•    تنفس سریع یا کوتاهی نفس ها

روش های تشخیصی:

پزشک می تواند بر اساس ضربان قلب به وجود مجرای شریانی باز پی ببرد. مجرای شریانی باز می تواند سبب سوفل قلبی شود که پزشک آن را از طریق استوسکوپ متوجه می شود. اگر پزشک به نقص قلبی مشکوک شود، یک یا چند تست را درخواست می کند، از جمله:

•    اکوکاردیوگرام. امواج صوتی تصویرهایی از قلب ایجاد می کند که می تواند به پزشک در تشخیص PDA کمک کند. می تواند متوجه شود آیا اندازه دریچه های قلب بزرگ شده و یا اینکه پمپاژ خون را بررسی کند. این تست به پزشک کمک می کند دریچه های قلبی را بررسی کرده و نقایص قلبی را تشخیص دهد.

•    عکس برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس. تصویر اشعه ایکس می تواند به پزشک کمک کند تا بیماری های قلب و ریه را شناسایی نماید. اشعه ایکس می تواند بیماری های دیگری بجز نقایص قلبی را نیز نمایان کند.

•    الکتروکاردیوگرام (ECG). این تست فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کرده که به پزشک در تشخیص نقایص قلب و مشکلات ضربانی کمک می کند.

•    کاتتریزاسیون قلبی. این تست معمولاً برای تشخیص PDA به تنهایی مورد نیاز نیست اما می تواند برای بررسی سایر نقایص مادرزادی قلب که در اکوکاردیوگرام مشخص شده بکار رود و اینکه آیا کاتتر برای درمان PDA لازم است یا خیر؟ لوله کوچک و منعطفی به نام کاتتر داخل عروق کشاله ران یا بازوی کودک قرار گرفته و از این طریق به داخل قلب هدایت می شود. از راه کاتتریزاسیون، پزشک می تواند عمل بستن مجرای شریانی باز را انجام دهد.

روش های درمانی:

درمان های مجرای شریانی باز به سن فرد در شروع درمان بستگی دارد. گزینه ها می تواند شامل این موارد باشد:

•    پایش. در نوزاد نارس، معمولاً PDA خود بخود بسته می شود. پزشک قلب نوزاد را پایش کرده تا از بسته شدن صحیح عروق خونی مطمئن شود. برای نوزادان بالغ و رسیده، کودکان و بزرگسالانی که PDA کوچکی دارند و مشکلی برای سلامتی آنها ایجاد نشده است، پایش کردن کافی است.

•    جراحی قلب باز. اگر داروها مؤثر نبوده و بیماری کودک شدید شده و یا منجر به عوارضی شود، ممکن است جراحی قلب باز توصیه شود. پزشک جراح برش کوچکی بین دو دنده ایجاد کرده تا به قلب نوزاد دسترسی داشته باشد و با استفاده از قیچی و بخیه محل را باز می کند.

پس از جراحی، کودک تا چند روز در بیمارستان بستری شده تا تحت مراقبت باشد. این امر معمولاً دو هفته بطول می انجامد تا بهبودی حاصل شود. این جراحی ممکن است به بزرگسالانی که عوارض PDA دارند نیز توصیه شود. خطرات احتمالی عبارتست از گرفتگی صدا، خونریزی، عفونت و فلج شدن دیافراگم.

•    کاتتر. نوزادان نابالغ برای گذاشتن کاتتر بسیار کوچک هستند. با این حال، اگر نوزاد بیماری های مرتبط با PDA را نداشته باشد، ممکن است پزشک صبر کند تا نوزاد بزرگ تر شده تا بتواند عمل کاتتر را انجام دهد تا PDA را اصلاح نماید. این عمل می تواند برای درمان نوزادان رسیده، کودکان و بزرگسالان مورد استفاده قرار گیرد.

در روش کاتتر، لوله باریکی بنام کاتتر وارد عروق خونی کشاله ران شده و به سمت قلب هدایت می گردد. از طریق کاتتر، درپوش یا حلقه برای بسته شدن مجرای باز شریان وارد می شود.

اگر این عمل به صورت سرپایی انجام شود، کودک یک شب در بیمارستان بستری خواهد شد. عوارض ناشی از عمل کاتتر عبارتست از: خونریزی، عفونت، حرکت حلقه از محل گذاشته شده در قلب.

در نوزاد نابالغ، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن یا ایندومتاسین می تواند در بسته شدن PDA کمک کند. داروهای NSAIDs مواد شیمیایی شبه هورمونی که سبب باز ماندن PDA می شوند، را مهار می کنند. این داروها PDA نوزادان رسیده و بالغ، کودکان و بزرگسالان را نمی بندند.

آنتی بیوتیک درمانی پیشگیرانه

در گذشته، به افرادی که PDA داشتند توصیه می شد پیش از اعمال دندانپزشکی یا سایر عمل های جراحی به منظور پیشگیری از عفونت قلبی (اندوکاردیت عفونی)، آنتی بیوتیک مصرف کنند. امروزه، مصرف آنتی بیوتیک برای پیشگیری به افراد دارای PDA دیگر توصیه نمی شود.

ممکن است لازم باشد کودک در 6 ماه اول پس از کاربرد روش کاتتر و اگر همچنان پس از عمل آسیب باقی مانده باشد، آنتی بیوتیک مصرف کند. با پزشک خود درباره نیاز کودک به آنتی بیوتیک پیش از اعمال جراحی مشورت کنید.

• ایبوپروفن (Ibuprofen)‎
• ایندومتاسین (Indomethacin)‎