روش های تشخیصی:
پزشکان در مورد روش مشخصی برای غربالگری دیابت بارداری اختلاف نظر دارند. برخی از پزشکان معتقدند که غربالگری دیابت بارداری باید در خانم های بادار بالای 25 سالی که هیچ فاکتور خطری ندارند باید انجام گیرد. برخی دیگر از پزشکان معتقدند که غربالگری باید در تمام خانم ها انجام شود تا تمام موارد دیابت بارداری تشخیص داده شود.
زمان غربالگری
در اوایل بارداری پزشک شما عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری را در شما مورد بررسی قرار می دهد. اگر شما در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری باشید به عنوان مثال اگر BMI شما قبل از بارداری بالای 30 بوده باشد یا والدین، خواهر و برادر یا فرزند شما مبتلا به دیابت باشد، پزشکتان در اولین مراجعه دوران بارداری شما قند خونتان را چک خواهد کرد. اگر خطر ابتلای شما به دیابت بارداری در حد متوسط باشد، احتمالاً پزشک در مراجعات شما در سه ماهه دوم یا سوم بارداری بین هفته های 24 تا 28 بارداری قند خونتان را چک خواهد کرد.
غربالگری روتین برای دیابت بارداری
• تست چالش قند خون. در این آزمایش شما یک شربت گلوکز را مصرف می کنید پس از یک ساعت، قند خون شما اندازه گیری می شود. اگر قند خون شما کمتر از 130 تا 140 میلی گرم در دسی لیتر یا 7.2 تا 7.8 میلی مول در لیتر باشد، نتیجه آزمایش شما طبیعی می باشد. البته این محدوده مطلوب در آزمایشگاه ها و کلینیک های مختلف ممکن است متفاوت باشد. اگر مقدار قند خون شما بیش تر از حد طبیعی باشد، نشان دهنده این است که شما در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارید. برای بررسی دقیق ابتلای شما به دیابت بارداری شما باید تست تحمل گلوکز را نیز انجام دهید.
• تست تحمل گلوکز. در این آزمایش شما باید شب قبل از آزمایش ناشتا باشید تا آزمایش قند خون ناشتا را انجام دهید. سپس شما یک شربت گلوکز دیگر را مصرف می کنید که غلظت گلوکز داخل آن بیشتر است، سپس به فاصله هر یک ساعت تا 3 ساعت پس از مصرف شربت، قند خونتان اندازه گیری می شود. اگر حداقل 2 مورد از این اندازه های قند خون بیشتر از محدوه طبیعی باشد، تشخیص دیابت بارداری برای شما داده می شود.
اگر شما مبتلا به دیابت بارداری باشید
در این صورت پزشک شما احتمالاً اندازه گیری های مکرر قند خون را برای شما توصیه می کند به ویژه در 3 ماهه سوم بارداری. در این آزمایشات، پزشک قند خون شما را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین پزشک ممکن است به عنوان بخشی از برنامه درمانیتان، از شما بخواهد که قند خونتان را به صورت روزانه اندازه گیری کنید.
اگر کنترل قند خون شما مشکل باشد، ممکن است نیاز به دریافت انسولین داشته باشید. اگر شما سایر مشکلات بارداری را نیز داشته باشید، ممکن است نیاز باشد که سایر آزمایشات را نیز انجام دهید تا سلامت جنین شما مورد بررسی قرار بگیرد. این آزمایشات عملکرد جفت شما را تعیین می کند. جفت اندامی است که با اتصال جریان خون مادر و جنین، اکسیژن و مواد مغذی را به بدن جنین می رساند. اگر دیابت بارداری به خوبی کنترل نشود، ممکن است جفت را نیز تحت تأثیر قرار دهد و انتقال اکسیژن و مواد مغذی به جنین را دچار اختلال کند. همچنین در دوران بارداری، پزشکتان با انجام برخی آزمایشات سلامت جنین شما را بررسی خواهد کرد.
آزمایشات خون پس از زایمان
پزشک پس از زایمان و 6 تا 12 هفته پس از آن نیز قند خون شما اندازه گیری می کند تا بازگشت قند خون به محدوده طبیعی را مورد بررسی قرار دهد. اگر در این زمان ها قند خون شما طبیعی باشد، خطر ابتلای شما به دیابت بارداری باید هر 3 سال یک بار بررسی شود. اگر این آزمایشات نشان دهنده دیابت یا پره دیابت (حالتی که قند خون بالا است اما در حدی نیست که دیابت تلقی شود) بود، با پزشک خود مشورت کنید تا اقدامات پیشگیری از دیابت یا برنامه درمانی مناسب را برای شما آغاز کند.
روش های درمانی:
برای حفظ سلامت جنین و پیشگیری از عوارض بارداری و زایمان باید قند خون شما به صورت مکرر اندازه گیری و کنترل شود. درمان های دیابت بارداری شامل موارد زیر می باشد:
• کنترل مرتب قند خون. در زمان بارداری ممکن است نیاز باشد که شما 4 تا 5 بار در طی روز (یک بار صبح به صورت ناشتا و بعد از وعده های غذایی) قند خون خود را اندازه گیری نمایید تا از طبیعی بودن قند خونتان مطمئن شوید. برای اندازه گیری قند خونتان با استفاده از یک سوزن کوچک یک قطره خون از انگشت خود می گیرید سپس با استفاده از دستگاه گلوکز متر قند خونتان را اندازه گیری می کنید.
در زمان بارداری و زایمان نیز قند خون شما اندازه گیری خواهد شد. اگر قند خون شما بالا باشد، پانکراس جنینتان انسولین بیشتری ترشح می کند که می تواند منجر به افت قند خون جنین در زمان تولد شود.اندازه گیری قند خون پس از زایمان نیز مهم است. ابتلا به دیابت بارداری می تواند منجر به افزایش خطر ابتلای شما به دیابت نوع دو شود. به کارگیری عادت های سبک زندگی سالم مانند رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم می تواند در کاهش این خطر مؤثر باشد.
• ورزش. ورزش در زمان قبل از بارداری ، در طول بارداری و پس از آن در حفظ سلامت مادران باردار نقش اساسی دارد. ورزش با تحریک ورود گلوکز به داخل سلول ها می تواند در کاهش قند خون مؤثر باشد. همچنین ورزش باعث افزایش حساسیت سلول ها نسبت به انسولین می شود و این باعث می شود که نیاز بدن به انسولین برای انتقال گلوکز کاهش پیدا کند. انجام ورزش اصولی در دوران بارداری می تواند در کاهش برخی ناراحتی های دوران بارداری مانند درد پشت، کرامپ های عضلانی، ورم، یبوست و ناراحتی های خواب مؤثر باشد. همچنین ورزش می تواند به راحت تر شدن زایمان شما کمک کند. با مشورت پزشکتان می توانید در اکثر روزهای هفته ورزش متوسط را داشته باشید. اگر شما قبلاً فعالیت بدنی زیادی نداشته اید، شروع ورزش هایی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا و افزایش تدریجی آنها می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد. فعالیت های روزمره مانند انجام کارهای منزل و باغبانی نیز جزو فعالیت های بدنی شما محسوب خواهد شد.
• بررسی های مکرر سلامت جنین. یکی از بخش های مهم برنامه درمانی شما بررسی وضعیت جنین خواهد بود. پزشکتان می تواند از طریق سونوگرافی یا سایر تست ها میزان رشد و تکامل جنین شما را بررسی کند. اگر زایمان شما در موعد مناسب نباشد ممکن است پزشکتان القای زایمان را انجام دهد زیرا به تأخیر افتادن زایمان می تواند برای شما و جنینتان خطرناک باشد.