سکته مغزی چیست ؟

سکته یک اورژانس پزشکی و سومین عامل مرگ در امریکا می باشد. این شرایط وقتی رخ می دهد که یک رگ مغزی پاره شود یا با شیوع بیشتر دچار انسداد گردد. بدون درمان، سلول های مغزی به سرعت خواهند مرد و نتیجه آن ناتوانی فرد و یا مرگ می باشد. اگر یکی از کسانی که آنها را دوست دارید، علائم سکته مغزی را دارند به سرعت با اورژانس تماس بگیرید و اقدامات اولیه را انجام دهید.

علائم سکته می تواند شامل موارد زیر باشد: بی حسی یا ضعف شدید بدن خصوصا به صورت یک طرف بدن تغییرات ناگهانی بینایی در یک یا دو چشم یا سختی در بلع سردرد شدید و ناگهانی بدون علت مشکل در راه رفتن، سرگیجه و عدم تعادل گیجی ناگهانی، سختی در صحبت کردن و فهم دیگران چنانچه متووجه هر یک از علائم بالا شدید سریعا با 115 تماس بگیرید

تست F.A.S.T به تشخیص سکته کمک می کند. این تست شامل موارد زیر می باشد: FACE(صورت): از فرد بخواهید لبخند بزند .آیا یک سمت صورت افتاده است؟ ARM(بازو): از او بخواهید دستان خود را بالا ببرد آیا یک طرف جمع شده است؟ SPEECH (صحبت کردن): آیا فرد می تواند جملات ساده را بعد از شما تکرار کند؟ آیا در صحبت کردن و پیوند صحیح کلمات مشکل دارد؟ TIME(زمان): زمان در اینجا اهمیت ویژه ای دارد. چنانچه هر یک از مشکلات بالا وجود داشت فورا با اورژانس تماس بگیرید

در مورد سکته هر ثانیه ارزشمند است. در اثر محرومیت اکسیژن، سلول های مغزی به سرعت در عرض چند دقیقه می میرند. برخی از داروها می توانند لخته خونی را از بین برده و در نتیجه ازآسیب مغزی پیش گیری کنند. اما به شرطی که این داروها در کمتر از سه ساعت پس از بروز اولین نشانه ها مصرف شوند. زمانی که بافت مغزی مرد، اعضای بدن که تحت فرمان و کنترل آن قسمت از مغز هستند نیز به درستی کار نمی کنند. از این جهت است که سکته مغزی می تواند سبب ناتوانی فرد در ادامه زندگی او شود.

زمانی که فردی با علائم سکته وارد ارزانس شد، اولین قدم، تعیین نوع سکته است. دو نوع اصلی سکته وجود دارند که درمان آنها یکسان نیست. CTاسکن به پزشکان کمک می کند که بفهمند سکته در اثر انسداد رگ خونی یا خونریزی از آن رخ داده است. تست های دیگر نیز کمک می کنند تا محل انسداد یا خونریزی در مغز مشخص شود.

شایع ترین نوع سکته، سکته ایسکمیک نامیده می شود. از هر 10 سکته، 9 مورد آن در این گروه جای می گیرند. متهم اصلی در این مورد، لخته خونی است که سبب انسداد رگ در مغز می شود. این لخته ممکن است در همان محل تشکیل شده باشد یا از مکان دیگری به این محل منتقل شده باشد.

سکته هموراژیک شیوع کمتری دارد اما خطرناکتر است. در این نوع سکته رگ ضعیف مغزی پاره می شود. در نتیجه در مغز خونریزی رخ می دهد که متوقف کردن آن کار سختی است.

حمله ایسکمیک گذرا که سکته می نی نامیده می شود بر اثر اختلال موقت در جریان خون به قسمتی از مغز رخ می دهد که در نتیجه آن علائمی مشابه سکته واقعی رخ می دهد. زمانی که جریان خون مجددا برقرار می شود علائم از بین می روند. این شرایط هشدار می دهند که احتمالا یک سکته مغزی به زودی رخ خواهد داد. چنانچه این شرایط برای شما رخ داده است، مشورت با پزشک می تواند حیاتی باشد. روش های درمانی برای پیشگیری از سکته وجود دارند.

یکی از دلایل شایع سکته، آترواسکلروز یعنی سخت شدن رگ است. پلاک ساخته شده از چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد در رگ تشکیل می شود و رگ را برای عبور خون تنگ می سازد. لخته خونی می تواند در این رگ تنگ گیر کرده و موجب سکته ایسکمیک شود. همچنین آترواسکلروز، تشکیل لخته را نیز تسهیل می کند. سکته های هموراژیک اغلب در اثر فشار خون بالای کنترل نشده که سبب ضعیف شدن رگ و پاره شدن آسان آن می شود ایجاد می گردد.

برخی شرایط مزمن سبب اففزایش خطر ابتلا به سکته می شوند که عبارتند از: فشار خون بالا کلسترول بالا دیابت چاقی اقدام برای کنترل این شرایط خطر ابتلا به سکته را کاهش خواهد داد

برخی رفتارها باعث افزایش خطر ابتلا به سکته می شوند: کشیدن سیگار عدم داشتن فعالیت بدنی مصرف بالای الکل

یک رژیم غذایی غلط با راه های مختلف می تواند خطر سکته را بالا ببرد. مصرف بالای چربی و کلسترول می تواند رگ را با ایجاد پلاک تنگ کند. نمک زیاد هم باعث افزایش فشار خون خواهد شد. همچنین مصرف غذا در حجم بالا نیز سبب چاقی می شود. رژیمی حاوی میوه و سبزیجات، غلات کامل و ماهی می تواند در کاهش خطر سکته مغزی نقش داشته باشد.

برخی عوامل خطر سکته مغزی در اختیار شما نیستند مثل بالا رفتن سن یا سابقه خانوادگی. جنس هم در این زمینه نقش دارد. احتمال ابتلا مردان به سکته بالاتر است البته مرگ و میر در اثر سکته در زنان بالاتر است. سرانجام نژاد هم نقش مهمی در این زمینه دارد. نژاد افریقایی – آمریکایی، بومیان امریکا و بومیان آلاسکا نسبت به سایرین در معرض خطر بالاتری قرار دارند.

در سکته ایسکمیک درمان اورژانسی نیازمند مصرف دارویی است که جریان مجدد خون را برقرار کند. داروهای از بین برنده لخته خون در حل کردن لخته و کاهش آسیب آن در طولانی مدت نقش دارند. اما باید در عرض سه ساعت پس از ایجاد علائم مورد استفاده قرار گیرند. کنترل سکته ای هموراژیک سخت تر است. درمان معمولا شامل کنترل خونریزی، فشار خون بالا و تورم مغز است.

میزان آسیب طولانی مدت سکته به شدت آن و سرعت شروع درمان بستگی دارد. نوع آسیب به محل رخ دادن سکته در مغز وابسته است. مشکلات شایع بعد از سکته عبارتند از: بی حسی در بازو یا پاها، مشکل در راه رفتن، مشکلات بینایی، سختی در بلع، مشکل در صحبت کردن و ادراک. این مشکلات می توانند دائمی باشند اما بسیاری از افراد بخشی از توانایی خود را مجددا به دست می آورند.

توانبخشی در مرکز فرایند بازتوانی سکته قرار دارد. این کار به بیماران کمک می کند تا مهارت از دست رفته خود را بازیابند و یاد بگیرند چگونه آسیب ایجاد شده را جبران نمایند. هدف از این کار کمک به بیماران در ایجاد استقلال تا حد ممکن است. برای بیمارانی که در صحبت مشکل دارند، گفتار درمانی ضروری است. همچنین گفتار درمان می تواند به بیمارانی که در بلع نیز مشکل دارند کمک کند.

ضعف عضلات و مشکل در تعادل ، بعد از سکته، امری شایع هستد. که می توانند در راه رفتن و انجام فعالیت های روزانه اختلال ایجاد کنند. فیزیک درمانی روشی موثر در بازیابی تعادل، هماهنگی و قدرت عضلات است. برای بازیابی مهارت های مانند نوشتن، به دست گرفتن قاشق و چنگال و ... کاردرمانی انجام می گیرد.

افرادی که تجربه سکته یا مینی سکته راداشته اند می توانند با اقدامات زیر از رخ دادن مجدد آنها پیشگیری کنند: ترک سیگار ورزش و حفظ وزن سلامت محدودیت مصرف الکل و نمک مصرف رژیم غذایی سالم حاوی سبزیجات، ماهی و غلات کامل بیشتر

در افرادی که در معرض خطر بالای سکته هستند، پزشکان داروهایی برای پیشگیری تجویز می کنند. داروهای ضد پلاک مانند آسپرین، از چسبیدن پلاکتها به یکدیگر و ایجاد لخته جلوگیزی می کنند. داروهای ضد لخته مانند وارفارین نیز در بعضی افراد توصیه می شود. همچنین اگر فرد فشار خون بالا داشته باشد، داروهای برای کنترل آن تجویز خواهد شد.

در بعضی موارد سکته در اثر تنگی رگ کاروتید ایجاد می شود. این رگ های خونی از کناره های گردن عبور کرده و خون را به مغز منتقل می کنند. افردای که به دلیل این مشکل دچار سکته خفیف شده اند ممکن است از جراحی آن به نام اندارترکتومی کاروتید نفع ببرند. در این جراحی پلاک ها از دیواره رگ های کاروتید خارج شده و احتمال سکته مجدد را کاهش می دهد.

گاهی اوقات بدن جراحی وسیع می توان رگ کاروتید تنگ شده را درمان نمود. در این روش که آنژیوپلاستی نام دارد کاتتری به صورت موقت وارد رگ شده و بالن در محل انسداد قرار گرفته و منطقه تنگ شده را گشاد می کند. یک لوله فلزی کوچک به نام استند هم می تواند در رگ کار گذاشته شود تا آن را باز نگه دارد.

نیمی از افرادی که دچار سکته شده اند توانسته اند توانایی خود را مجددا به دست آورند. افرادی که از داروهای ضد لخته در زمان مناسب استفاده کرده اند ممکن است کاملا سلامت خود را به دست آورند. با اینکه خطر ایجاد سکته مجدد در ابتدا بالاست اما به تدریج کاهش می یابد.