روش های تشخیصی:
در برخی موارد، پزشک به صورت تصادفی و هنگامی که برای تشخیص بیماری های دیگر برای شما درخواست آزمایش خون داده است مولتیپل میلوما را کشف می کند. در سایر موارد، پزشک ممکن است مولتیپل میلوما را با توجه به علائم و نشانه های شما تشخیص می دهد.
آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص مولتیپل میلوما عبارتند از:
• آزمایشات خون. آنالیز آزمایشگاهی خون ممکن است وجود M پروتئین های تولید شده توسط سلول های میلوما را آشکار سازد. سایر پروتئین های غیرطبیعی که توسط سلول های میلوما تولید می شوند (بتا-2- میکروگلبولین نامیده می شوند) ممکن است در خون مشاهده شده و به پزشک در تعیین شدت میلوما کمک کنند. علاوه براین، آزمایشان خون برای ارزیابی عملکرد کلیه، شمارش سلول های خونی، میزان کلسیم و اسیداوریک می تواند به پزشک در تشخیص کمک کند.
• آزمایش ادرار. آنالیز ادرار ممکن است وجود M پروتئین ها را نشان دهد. M پروتئین های ادرار، پروتئین های بنس جونز نامیده می شوند.
• بررسی مغز استخوان. پزشک ممکن است نمونه ای از مغز استخوان شما را به منظور بررسی آزمایشگاهی بردارد. نمونه مورد نظر با ورود یک سوزن بلند به داخل استخوان (آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان) به دست می آید. در آزمایشگاه، نمونه از نظر سلول های میلوما بررسی می شود. ممکن است آزمایشات تخصصی برای بررسی ناهنجاری های کروموزومی انجام شود. همچنین آزمایشاتی به منظور تعیین میزان تقسیم سلول های میلوما انجام می شود.
• تصویربرداری. روش های تصویربرداری ممکن است برای تشخیص مشکلات استخوان که با مولتیپل میلوما مرتبط هستند، انجام شود. این آزمایشات شامل استفاده از اشعه ایکس، MRI ،CT یا توموگرافی با استفاده از پوزیترون (PET) است.
تعیین مرحله بیماری
اگر آزمایشات نشان دهنده ابتلای شما به مولتیپل میلوما باشند، پزشک با استفاده از اطلاعات به دست آمده از آزمایشات برای طبقه بندی بیماری شما به مرحله 1، 2 یا 3 استفاده می کند. مرحله 1 نشان دهنده پیشرفت کمتر بیماری است و مرحله 3 نشان می دهد که بیماری پیشرفت کرده و ممکن است استخوان، کلیه ها و سایر ارگان ها را تحت تاثیر قرار دهد.
روش های درمانی:
در صورت بروز علائم، درمان می تواند به تسکین درد، کنترل عوارض بیماری، ایجاد ثبات در وضعیت شما و کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک کند. اگر شما به مولتیپل میلوما مبتلا هستید اما هیچ علائمی ندارید، درمان فوری مورد نیاز نیست. بااین حال، پزشک به طور منظم شما را به منظور تشخیص بروز علائم بیماری مورد پیگیری قرار می دهد. این امر ممکن است نیازمند انجام دوره ای آزمایشات خون و ادرار باشد. اگر علائم بیماری ایجاد شود یا مولتیپل میلوما پیشرفت کند، شما و پزشکتان ممکن است تصمیم به شروع درمان بگیرید.
اگرچه هیچ درمانی برای مولتیپل میلوما وجود ندارد، اما درمان مناسب سبب برگشت شما به فعالیت نسبتاً طبیعی می شود. درمان های استاندارد عبارتند از:
• شیمی درمانی (کموتراپی). داروهای شیمی درمانی سلول های در حال رشد مانند سلول های میلوما را از بین می برند. داروهای شیمی درمانی از طریق ورید بازو یا به صورت قرص تجویز می شوند. دوزهای بالای داروهای شیمی درمانی قبل از پیوند سلول های بنیادی مورد استفاده قرار می گیرند.
• پیوند سلول های بنیادی. پیوند سلول های بنیادی شامل فرآیندی است که طی آن مغز استخوان فرد بیمار با مغز استخوان سالم جایگزین می شود. قبل از پیوند سلول های بنیادی، سلول های بنیادی خون ساز از خون شما به دست می آیند. سپس شما دوز بالای شیمی درمانی را به منظور تخریب مغز استخوان آسیب دیده دریافت می کنید.
• پرتو درمانی. این روش از پرتوهای انرژی مانند اشعه X جهت تخریب سلول های میلوما و توقف رشد آن ها استفاده می کند. پرتودرمانی ممکن است برای کوچک کردن سریع سلول های میلوما در یک منطقه خاص (به عنوان مثال، هنگامی که مجموعه ای از پلاسما سل های غیرطبیعی با ایجاد تومور (پلاسماسیتوما) سبب درد یا تخریب یک استخوان می شوند) مورد استفاده قرار گیرد.
چگونه درمان مورد استفاده قرار می گیرد
نوع درمان که شما دریافت خواهید کرد به این امر بستگی دارد که آیا شما کاندید مناسبی برای پیوند مغز استخوان هستید یا خیر. این امر به خطر پیشرفت بیماری شما، سن و به طور کلی وضعیت سلامتی شما وابسته است:
• اگر شما کاندید پیوند مغز استخوان باشید، درمان اولیه احتمالاً ترکیبی از درمان هدفمند، درمان زیستی، کورتیکواستروئیدها و برخی اوقات شیمی درمانی است. سلول ها بنیادی شما احتمالاً چند ماه پس از درمان جمع آوری می شوند. پیوند سلول های بنیادی ممکن است بلافاصله بعد از جمع آوری سلول ها یا در صورت عود با تاخیر، انجام شود. در برخی موارد پزشکان انجام دو پیوند سلول بنیادی را برای افراد مبتلا به مولتیپل میلوما توصیه می کنند. بعد از پیوند، شما احتمالاً درمان هدفمند یا درمان زیستی را به منظور جلوگیری از عود میلوما دریافت خواهید کرد.
• اگر شما کاندید پیوند سلول های بنیادی نباشید، درمان اولیه برای شما احتمالاً شامل شیمی درمانی همراه با کورتیکواستروئیدها، درمان هدفمند یا درمان زیستی است. در مواردی، پزشکان پیوند سلول های بنیادی را برای افراد سالخورده ای که در وضعیت سلامتی بسیار خوبی به سر می برند اما قادر به تحمل دوزهای قوی شیمی درمانی نیستند، با دوزهای پایین تر شیمی درمانی انجام می دهند.
• اگر میلوما عود کند یا به درمان پاسخ ندهد، پزشک ممکن است تکرار دوره دیگری از درمان را توصیه کند. گزینه درمانی دیگر انجام یک یا تعداد بیشتری از سایر درمان ها است.
عوارض درمان
مولتیپل میلوما می تواند عوارضی ایجاد کند. این عوارض عبارتند از:
• درد استخوان. داروهای ضد درد، پرتودرمانی و جراحی ممکن است به کنترل درد استخوان کمک کند.
• عوارض کلیوی. افراد مبتلا به آسیب کلیوی شدید ممکن است به دیالیز نیاز داشته باشند.
• عفونت. پزشک ممکن است انجام واکسیناسیون را به منظور پیشگیری از بروز عفونت ها مانند آنفلوآنزا و پنومونی توصیه کند.
• از دست دهی استخوان. پزشک ممکن است داروهایی موسوم به بیس فسفونات ها مانند پامیدرونات یا اسید زولدرونیک را به منظور پیشگیری از این عارضه توصیه کند.
• کم خونی. اگر کم خونی داشته باشید، پزشک داروهایی برای افزایش تعداد سلول های قرمز خون توصیه می کند.