آندوسکوپی فوقانی برای برای تشخیص و گاهی برای درمان بیماری هایی استفاده می شود که بر بخش های فوقانی دستگاه گوارش مثل مری، معده و ابتدای روده باریک (دئودنوم) اثر می گذارند. پزشک می تواند در این شرایط انجام آندوسکوپی فوقانی را توصیه کند:

•    بررسی علائم. اندوسکوپی می تواند به پزشک در تعیین آنچه سبب علائم و نشانه های گوارشی از جمله تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، سختی در بلع و خونریزی گوارشی شده است، کمک کند.

•    تشخیص. پزشک ممکن است از آندوسکوپی برای جمع آوری نمونه بافتی (بیوپسی) به منظور بررسی بیماری ها و مشکلاتی از جمله کم خونی، خونریزی، التهاب، اسهال یا سایر مشکلات بخش فوقانی دستگاه گوارشی استفاده نماید.

•    درمان. پزشک می تواند اقدامات ویژه ای را از طریق اندوسکوپ برای درمان مشکلاتی در سیستم گوارشی مثل سوزاندن عروق خونریزی کننده برای جلوگیری از خونریزی، گشاد کردن بخش های تنگ شده مری، برداشتن پولیپ یا شیء خارجی انجام دهد.

گاهی آندوسکوپی با سایر روش ها مثل التراسوند ترکیب می شود. پروب التراسوند می تواند به اندوسکوپ متصل شده و تصاویری از دیواره مری یا معده ایجاد نماید. همچنین التراسوند اندوسکوپیک می تواند به پزشک در ایجاد تصویر از اندام های دور از دسترس مثل پانکراس نیز کمک کند. انواع جدید اندوسکوپ از ویدئوهای پیشرفته برای ایجاد تصاویر واضح تر استفاده می کنند. بسیاری از اندوسکوپ ها به پزشک اجازه می دهند تا از نوعی تکنولوژی بنام تصویر برداری با باند ظریف بهره ببرند که طی آن از نورهای ویژه ای برای تشخیص دقیق تر شرایط پیش بدخیمی مثل مری بارت استفاده می شود.

آندوسکوپی روش بسیار ایمنی است. با این حال خطر اندکی برای بروز عوارض را به همراه دارد. عوارض نادر آن عبارتند از:
•    خونریزی. اگر آندوسکوپی همراه با برداشتن بخشی از بافت (بیوپسی) یا درمان مشکلات گوارشی باشد، خطر عارضه خونریزی در شما افزایش می یابد. در موارد نادر، چنین خونریزی هایی می تواند نیازمند به تزریق خون باشند.

•    عفونت. بیشتر آندوسکوپی ها شامل معاینه و بیوپسی هستند و خطر عفونت در آنها پایین است. خطر عفونت زمانی افزایش می یابد که روش های دیگری نیز در کنار آندوسکوپی انجام گیرد. بیشتر عفونت ها اندک بوده و می تواند با آنتی بیوتیک درمان شود. اگر در معرض خطر بالایی برای عفونت باشید، ممکن است پزشک پیش از انجام آندوسکوپی برای پیشگیری از عفونت، آنتی بیوتیک تجویز نماید.

•    پارگی لوله گوارشی. پارگی مری یا سایر بخش های دستگاه گوارش فوقانی نیازمند بستری شدن و گاهی جراحی برای ترمیم آن است. خطر این عارضه بسیار اندک بوده و در هر 10000 نفری که اندوسکوپی فوقانی تشخیصی انجام می دهد، 5-3 مورد رخ می دهد.

خطر عوارض با رعایت دقیق دستورات پزشک برای آماده سازی انجام اندوسکوپی از جمله ناشتایی و عدم مصرف داروها کاهش می یابد.

نشانه ها و علائمی که می تواند نشان دهنده عوارض باشند
•    تب
•    درد قفسه سینه
•    کوتاهی نفس ها
•    مدفوع سیاه یا بسیار تیره
•    سختی در بلع
•    دردهای شکمی شدید و پایدار
•    تهوع

اگر هر یک از این علائم و نشانه ها را تجربه کردید حتماً با دکتر تماس گرفته یا به اورژانس مراجعه نمایید.

حین آندوسکوپی

طی آندوسکوپی فوقانی، از شما خواسته می شود که روی تخت به صورت طاق باز یا به پهلو دراز بکشید. معمولاً به بدن شما مانیتور متصل می شود تا به تیم مراقب سلامت اجازه دهد تنفس، فشار خون و ضربان قلب شما را پایش کنند. احتمالاً از طریق ورید دست به شما داروهای آرامبخش تزریق می شود. این داروها به راحتی و آرامش شما در حین آندوسکوپی کمک می کنند.

ممکن است پزشک در دهان شما قطره بی حسی بریزد تا برای فرو کردن لوله بلند و منعطف اندوسکوپ گلوی شما بی حس باشد. ممکن است از شما خواسته شود یک محافظ پلاستیکی را در دهان خود بگذارید تا دهان شما باز بماند. سپس اندوسکوپ وارد دهان شما می شود. پزشک از شما می خواهد تا در زمان عبور لوله اندوسکوپ از گلو، عمل بلع را انجام دهید. شما در گلوی خود احساس فشار کرده اما دردی را حس نمی کنید.

زمانی که اندوسکوپ از گلوی شما عبور کرد، قادر به صحبت کردن نیستید اگرچه می توانید صداهایی را ایجاد نمایید. اندوسکوپ با تنفس شما تداخلی ندارد. همانگونه که پزشک اندوسکوپ را وارد مری شما می کند، دوربین کوچک تعبیه شده در نوک لوله تصاویری را به مانیتور ارسال می نماید. پزشک این تصاویر را برای بررسی ناهنجاری های لوله گوارشی فوقانی نگاه می کند. اگر در لوله گوارش ناهنجاری هایی دیده شود، پزشک تصاویر را برای بررسی های بیشتر ضبط خواهد کرد.

فشار هوای ملایم برای ایجاد تورم در لوله فوقانی به داخل مری دمیده می شود تا اندوسکوپ راحت تر حرکت کرده و چین های گوارشی بهتر بررسی شوند. هوای دمیده شده می تواند احساس فشار یا سیری در شما ایجاد کند. پزشک ابزار جراحی ویژه ای را از طریق اندوسکوپ وارد لوله گوارشی می کند تا بتواند نمونه بافتی را جمع آوری کرده یا پولیپ را بردارد. پزشک برای هدایت این ابزار به مانیتور نگاه می کند. زمانی که معاینات پزشک به اتمام رسید، اندوسکوپ به آرامی از راه دهان بیرون کشیده می شود. بسته به شرایط بیمار، اندوسکوپی حدود 20-5 دقیقه به طول می انجامد.

پس از آندوسکوپی

بیمار پس از آندوسکوپی به اتاق ریکاوری انتقال داده می شود تا مدتی نشسته یا دراز بکشد که ممکن است حدود یک ساعت به طول بیانجامد. این کار سبب می شود تیم مراقب سلامت شما را در زمان از بین رفتن اثر داروهای بیهوشی پایش کنند. زمانی که در منزل هستید، ممکن است علائم و نشانه های ناراحت کننده اما خفیفی را تجربه کنید، از جمله:
•    نفخ و گاز
•    کرامپ و دردهای شکمی
•    گلو درد

این علائم و نشانه ها به مرور زمان بهتر می شوند. اگر احساس ناراحتی داشتید با پزشک خود تماس بگیرید.

پس از آندوسکوپی، مابقی روز را استراحت نمایید. ممکن است احساس هوشیاری داشته باشید اما بخاطر داروهای آرامبخش، واکنش ها، زمان عکس العمل ها و قضاوت در شما با تأخیر صورت می گیرد.

دکتر برای آماده شدن جهت آندوسکوپی دستورالعمل های خاصی به شما خواهد داد. در برخی موارد پزشک چنین دستوراتی به شما می دهد:
•    ناشتایی پیش از آندوسکوپی. ممکن است از شما خواسته شود 8-4 ساعت پیش از آندوسکوپی از خوردن و آشامیدن بپرهیزید تا معده شما برای انجام آندوسکوپی خالی باشد.

•    از مصرف برخی داروها بپرهیزید. ممکن است از شما خواسته شود، مصرف داروهای رقیق کننده خون را در روز قبل از آندوسکوپی متوقف نمایید. رقیق کننده های خون خطر خونریزی را افزایش می دهند. اگر مبتلا به بیماری های مزمن از جمله دیابت، بیماری های قلبی یا پرفشاری خون هستید، پزشک دستورالعمل های ویژه ای برای مصرف داروهای مرتبط با آنها تجویز خواهد کرد.

پیش از انجام آندوسکوپی، در خصوص تمام داروهای مصرفی و مکمل ها با پزشک خود مشورت نمایید.

برای دوره نقاهت خود، از قبل برنامه ریزی نمایید

به بیشتر افرادی که تحت آندوسکوپی فوقانی قرار می گیرند، داروهای آرامبخش تزریق می شود تا در حین انجام آندوسکوپی راحت باشند. اگر قرار است در زمان انجام آندوسکوپی خواب باشید، برای بیدار شدن پس از آن برنامه ریزی کنید. ممکن است به لحاظ ذهنی احساس هوشیاری داشته باشید، اما حافظه، زمان عکس العمل ها و قضاوت در شما مختل می شود. برای برگشت به منزل بهتر است همراه داشته باشید. همچنین ممکن است لازم باشد یک روز را از محل کار خود مرخصی بگیرید. برای 24 ساعت پس از آندوسکوپی قرارهای مهم شخصی و مالی نگذارید.

زمانی که نتایج آندوسکوپی را دریافت می کنید، به موقعیت و شرایط شما بستگی دارد. برای مثال اگر پزشک آندوسکوپی را برای بررسی زخم معده انجام داده باشد، بالافاصله پس از آندوسکوپی نتایج را دریافت خواهید کرد. اگر نمونه بافتی (بیوپسی) داشته باشید، انجام تست های آزمایشگاهی چند روز طول می کشد. زمان دریافت نتایج را از پزشک خود بپرسید.