بدخیمی های گردن رحم

بدخیمی های گردن رحم

سرطان گردن رحم چیست؟

سلولهای بدن معمولاً رشد می‌کنند و تکثیر می‌شوند. این رشد و تکثیر سلولی با مکانیسم‌هایی کنترل می‌شوند و در حد خاصی مهار می‌گردند که اگر این مهاربه هر علت از بین برود، رشد لجام گسیخته این سلولها موجب ایجاد تومور می‌شود و این تومورها ممکن است بدخیم شوند.

تغییراتی که موجب تبدیل یک سلول سالم به یک سلول بدخیم توموری (سرطانی) می‌شوند معمولاً به تدریج رخ می‌دهند ودرمورد سلولهای پوششی گردن رحم این جریان می‌تواند سالها طول بکشد، و این طول زمان به ما فرصت کافی می‌دهد تا با انجام منظم پاپ اسمیر که آزمون پذیرفته‌شده‌ای برای غربالگری سلولهای تغییر یافته و مستعد ایجاد سرطان می‌باشد، آنها را شناسایی کنیم.

زمانیکه این تغییرات سلولی به مرحله‌ای برسد که ما را از بابت خطر سرطانی شدن گوش به زنگ نماید اصطلاحاً می‌گوییم این سلولها دچار دیس‌پلازی شده‌اند عمق این تغییرات در سلولها (یعنی عمقی از لایه سلولی که درگیر است) شدت دیس‌پلازی را معین می‌کند، و اگر سلولهای تغییر یافته از غشای پایه (غشایی را که مابین مخاط و زیر مخاط وجود دارد ) رد شوند، اصطلاحاً مهاجم شده‌اند و بالاخص اگر به فضاهای لنفی و عروقی دست‌اندازی نمایند می‌توانند از راه خون و لنف به مناطق دیگر بدن هم انتشار کند.

اگر این سلولها از مکان اولیه خود به جای دیگری هم پخش شوند یا مهاجرت کنند اصطلاحاً به آن متاستاز گفته می‌شود. سلولهای سرطانی ممکن است بطور موضعی انتشار یابند یا از جای خود جدا شده و از راه خون یا لنف پخش شوند و به نقاط دوردست بروند. لازم به ذکر است که سلول‌های سرطانی علاوه بر رشد لجام گسیخته، مشخصه دیگری هم دارند، و آن سست بودن اتصال بین سلولهاست که موجب می‌شود آنها به راحتی از جای خود کنده شده و به نقاط دیگر بدن مهاجرت نموده و در‌ آنجا تکثیر یابند.

گردن رحم چیست؟

رحم عضو گلابی شکلی است که از بالا به لوله‌های رحمی
(2 عدد لوله رحمی که مجاری انتقال تخمک یا جنین از تخمدان‌ها به رحم هستند) و عناصر نگهدارنده رحم در محل خود واز پایین به مهبل (واژن یا مجرای زایمانی) متصل می‌شود. خود رحم دو قسمت دارد: جسم رحم و گردن رحم؛ گردن رحم قسمت استوانه‌ای شکلی است که از جسم رحم به داخل واژن امتداد می‌یابد. این بخش از یک قسمت عضلانی ـ همبندی و یک پوشش مخاطی تشکیل شده. پوشش مخاطی گردن رحم شامل دو بخش است: داخل گردن (اندوسرویکال یا داخل مجرای گردن رحم) که متشکل از سلولهای استوانه‌ای مژکدار مترشحه است و خارج مجرای گردن رحم (اگزوسریکال یا داخل واژن) که از سلولهای موزائیک شکل سنگفرشی تشکیل شده.

محل تبدیل این دو نوع پوشش مخاطی را اتصال سنگفرشی ـ ستونی(Squamo columnar junction) میگویند. این محل اتصال یک نقطه ثابت نیست بلکه از کودکی تا یائسگی براساس وضعیت هورمونی و میزان PH واژن (اسیدی یا قلیایی بودن واژن) تغییر می‌کند، به محدوده‌ای که این تغییرات رخ می‌دهد منطقه انتقالی می‌گویند. محل اتصال سنگفرشی ـ ستونی جایی است که بیش از همه‌جابه تغییرات ناشی از عوامل آسیب‌رسان حساس است و اکثر سرطانهای گردن رحم هم از این منطقه شروع می‌شوند، و لذا لازم است که در بررسی‌های انجام شده اعم از آزمون پاپ اسمیر و کلپوسکوپی حتماً توجه خاصی به آن مبذول شود.

غربالگری برای یک بیماری یعنی چه؟

غربالگری یعنی انجام بررسی‌هایی که به ما نشان بدهند کدام افراد بیشتر در معرض ابتلا به یک بیماری خاص قرار دارند و در نتیجه لازم است مورد بررسی‌های تکمیلی دقیقتر و پرهزینه‌تر قرار بگیرند.

جواب مثبت غربالگری به معنی این نیست که حتماً فرد مبتلی است و جواب منفی هم به معنی این نمی‌باشد که فرد حتماً سالم است، اما کسانیکه در آزمون غربالگری مثبت تلقی می‌شوند به احتمال بیشتری نسبت به کسانی که منفی هستند ممکن است دچار بیماری یا مشکل مورد بررسی باشند و اگر جواب آزمون غربالگری منفی باشد احتمال ابتلای فرد به اختلال مورد بررسی کمتر است. این کار موجب می‌شود که ما مجبور نباشیم بررسی‌های گران قیمت، دردناک و گاه عارضه‌دار را به همه تحمیل کنیم.

در سیاستگذاری‌های بهداشتی، میزان هزینه تحمیل شده به جامعه بامیزان هزینه‌ای که در اثر انجام آزمون صرفه‌جویی می‌شود. (هزینه فقط شامل قیمت انجام آزمون یا انجام جراحی نیست، بلکه این مطلب را هم در نظر می‌گیریم که برای انجام یک آزمون باید افرادی را آموزش داد، آزمایشگاه تجهیز کرد و … و در اثر یک بیماری فردی که می‌تواند در جامعه مفید و مولد باشد ناتوان یا حذف می‌گردد و در نتیجه هزینه‌ای که برای آموزش و … او صرف شده بر باد می‌رود، خانواده‌اش متأثر از وضعیت او می‌گردند و …).

لازم است یک آزمون غربالگری حتی الامکان پرهزینه نباشد، و بتواند یک بیماری را قبل از شروع یا در مراحل اولیه شناسایی کند و در آن مرحله بیماری علاج داشته باشد، در واقع درمورد بیماریهایی که با غربالگری، نتیجه عملی بدست نمی‌آوریم، این کار انجام نمی‌شود.

سرطان گردن رحم قابل پیشگویی (شناسایی حتی قبل از وقوع)، و قابل درمان و پیشگیری (در صورت تشخیص به موقع) است، پس انجام آزمون‌های غربالگری در سطح وسیع، درمورد آن توجیه منطقی دارد.

روش‌های غربالگری سرطان گردن رحم:

1. آزمون پاپ اسمیر سنتی

2. آزمون پاپ اسمیر بر مبنای مایع

3. آزمون غربالگری ویروس پاپلیوم انسانی

4. آزمون سفید شدن مخاط تحت تأثیر اسید استیک

5. آزمون کلپوسکوپی

6. مخروط برداری

درواقع 4 مورد اول آزمون‌های غربالگری و دو مورد آخر روشهای بررسی تکمیلی هستند.

1. آزمون پاپ اسمیر سنتی:

لازم است حداکثر تا 3 سال پس از شروع اولین مقاربت جنسی، انجام دوره‌ای این آزمون هم شروع شود و انجام آن از 21 سالگی دیرتر شروع نشود (البته شرط دوم در مناطقی که بکارت موضوع مهمی است، قابل انجام نمی‌باشد). پس از اولین بار که آزمون پاپ‌ اسمیر انجام شد و جواب آن منفی یا طبیعی یا سالم گزارش شد سالی یکبار باید این آزمون تکرار شود. بهتر است تا سن 30 سالگی حتماً این آزمون سالانه (یا اگر به روش مایع انجام شد حداکثر هر 2 سال) انجام بگیرد. البته به شرط فقدان هر نوع عامل خطرساز ممکن است پس از 3 دوره متوالی جواب کاملاً سالم، فواصل انجام آزمون را به هر 3 سال افزایش داد. (بالاخص بالای 30 سالگی).

اگر در زنی که سن او از 30 سال بیشتر است جواب هر و آزمون پاپ اسمیر و بررسی DNA پاپیلوم انسانی منفی بود، می‌توان فواصل غربالگری را به 3 سال افزایش داد. اگر رحم کسی را با جراحی برداشته‌ایم ولی گردن رحم او باقی مانده، باید طبق روال معمول آزمون‌های غربالگری برای او انجام شود.

اگر گردن رحم هم برداشته شده باشد، در صورتی که سابقه CIN 2,3 داشته باشد باید تا 3 بار جواب طبیعی پاپ اسمیر، این آزمون برای او انجام شود.

اگر زنی عامل خطرسازی برای سرطان گردن رحم ندارد یا در ده سال اخیر جواب مثبتی نداشته یا در سه سال اخیر نتیجه آزمون پاپ اسمیر او منفی بود، به شرط اینکه HPV – DNA او هم مثبت نباشد، می‌توانیم درحدود 65 تا 70 سالگی انجام آزمون پاپ اسمیر را قطع کنیم.

پاپ اسمیر بر مبنای مایع: برای اطلاع بیشتر به سایت www.thinprep.com مراجعه نمایید.

کولپوسکوپی به معنی مشاهده‌ی گردن رحم با بزرگنمایی و نور کافی برای ملاحظه‌ی تغییرات مخاطی و عروقی است که احتمال وجود بدخیمی یا ضایعات پیش‌بدخیمی را مطرح می‌نماید. برای اطلاعات بیشتر را می‌توانید به سایت زیر مراجعه کنید. www.isccp.com

واکسن HPV برای پیشگیری:

از آنجا که نقش ویروس پاپیلوم انسانی ( HPV) در ایجاد سرطان گردن رحم ثابت شده است، با واکسیناسیون بر علیه انواع پرخطر این ویروس می‌توان انتقال و عفونت پایدار با این ویروس را محدود کرد. لازم است که این واکسن قبل از مواجهه با ویروس تزریق شود (درحال حاضر تزریق آنرا درتمام دختران 12 ساله توصیه می‌کنند).

دو نوع واکسن HPV که برعلیه تعدادی از ویروسهای این گروه تولید شده است، واکسن چهارگانه برعلیه گونه‌های 6 و 11 و 16 و 18 وواکسن دو ‌گانه برعلیه انواع 16 و 18 ؛ این وا کسن موجب کاهش میزان عفونت پایدار HPV و CIN می‌شوند (حدود 90% محافظت).

* عوامل خطرساز سرطان گردن رحم:

هرعاملی که سیستم ایمنی یا سلامتی عمومی بدن را به مخاطره بیندازد و یا احتمال مواجهه با ویروس پاپیلوم انسانی را زیاد کند، موجب افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود از جمله:

1. خود فرد یا شریک جنسی او با بیش از یک نفر رابطه جنسی داشته باشند، و با افزایش تعداد نفرات، خطر زیادتر می‌شود.

2. شریک جنسی فرد با کسی که سرطان گردن رحم داشته در گذشته رابطه جنسی داشته باشد

3. اولین مقاربت قبل از 18ـ16 سالگی و بالاخص حوالی بلوغ رخ داده باشد.

4. سیگار و یا حتی استنشاق دود سیگار افراد دیگر

5. ایدز و آلودگی با HIV

6. پیوند اعضا مثلاً پیوند کلیه

7. سابقه ابتلا به سایر بیماریهای مقاربتی.

8. سابقه مواجهه با دارویی بنام (دی‌اتیل استیل بسترول) (DES) در زمان جنینی،

9. سابقه سرطانهای گردن رحم، مهبل و عانه،

10. عدم انجام آزمون پاپ‌اسمیر بطور منظم (30% زنان مبتلا به سرطان مهاجم گردن رحم در طول عمر خود هرگز پاپ‌اسمیر انجام نداده‌اند و 50% در عرض 3 سال اخیر آنرا انجام نداده‌اند،

11. مصرف قرصهای ضد بارداری ممکن است سرطانهای گردن رحم را افزایش دهد.

 آیا سرطان گردن رحم مسری است؟

با توجه به اینکه نقش ویروس پاپیلوم انسانی در این بیماری ثابت شده، می‌توان آنرا قابل انتقال از طریق مقاربتی دانست. 99% زنانی که دچار سرطان گردن رحم می‌شوند آلوده به HPV (ویروس پاپیلوم انسانی) هستند و 62% از آنان از انواع 16 و 18 می‌باشند.

  آیا سرطان گردن رحم ارثی است؟

در دانشگاه اوپسالای سوئد تحقیق شده که زمینه‌های ژنتیکی هم در ابتلا به سرطان دهانه رحم نقش دارند. اگر اقوام درجه 1 (خواهر، مادر و دختر) کسی سرطان گردن رحم داشته باشد خطر ابتلا به آن زیاد می‌شود و احتمال ابتلا در سنین پایین هم زیادتر می‌شود. علیرغم این ارتباط ارثی، سرطان مهاجم گردن رحم با انجام منظم و دوره‌ای آزمون پاپ اسمیر قابل پیشگیری است.

Schoell wim etal

Epldemrology & blology of cx.ca.

Semin. Of Surg.oncol 1999. 16: 203-211

علایم:

وجود و یا عدم وجود علایم و نشانه‌های بالینی و شدت آنها، تا حدودی به شدت پیشرفتگی بیماری بستگی دارد و ممکن است از بیماری بدون علامت تا وجود علایم درد لگنی، سنگینی لگن و مشکلات ادراری و مدفوعی متفاوت باشد، در ضمن تمام علایم مربوط به این بیماری ممکن است ناشی از سایر بیماریها و مشکلات کاملاً خوش‌خیم باشند. شایع‌ترین علامت خونریزی در اثر تماس (مثلاً مقاربت) است.

اگر دچار خونریزی و لکه بینی بالاخص بعد از مقاربت هستید یا ترشح غیرعادی از مهبل دارید و یا سایر علایم ذکر شده در فوق، حتماً برای علت‌یابی به پزشک خود مراجعه نمائید.

علایم سرطان گردن رحم: چه زمان به احتمال وجود این بیماری مشکوک شویم؟

انجام دوره‌ای و منظم آزمون پاپ‌اسمیر موجب تشخیص زودرس تغییراتی که منجر به سرطان گردن رحم می‌شوند، و یا تشخیص زودهنگام سرطان می‌شود. درکسانیکه علامتدار می‌شوند، خونریزی واژنیال بالاخص متعاقب مقاربت یا معاینه (خونریزی در اثر تماس)، شایع‌ترین علامت است.

در صورت پیشروی بیماری ممکن است علایمی چون کاهش وزن یا انسداد حالبها و اختلالات ناشی از انسداد در کلیه و… رخ دهد. اگر به بدخیمی‌های گردن رحم مشکوکید: 1. معاینه دقیق بالینی، 2. انجام آزمون پاپ‌اسمیر، 3. اگر ضایعه بزرگ و قابل دیدن وجود دارد نمونه‌برداری از آن، 4. اگر ضایعه بزرگ و واضح وجود ندارد انجام کلپوسکوپی و نمونه‌برداری از نواحی مشکوک و کورتاژ و تراشیدن داخل مجرای گردن رحم، 5. مخروط برداری از گردن رحم.

30% از موارد سرطان گردن رحم در زنانی رخ می‌دهد که هرگز پاپ‌ اسمیر انجام نداده‌اند و … این میزان در ممالک رو به ترقی به 60% هم می‌رسند.

انواع سرطانهای گردن رحم:

سرطانهای گردن رحم ممکن است از سلولهای خود آن نشأت گرفته باشند یا از جاهای دیگر به آن منتشر شده باشند.

انواع سرطانهای ناشی از سلولهای بومی این عضو شامل:

سرطان سلول سنگفرشی

سرطان سلول غددی

سرطان مخلوط سنگفرشی و غددی

سارکوم یا سرطان ناشی از بافت همبند گردن رحم می‌باشند.

ملانوم بدخیم ممکن است از نقاط رنگدانه‌ای (melanosis) خود این منطقه نشأت گرفته باشد.

سرطانهای سلول‌های نور و اندوکرین هم بندرت در گردن رحم رخ می‌دهند.

* الگوهای انتشار سرطانهای گردن رحم:

انتشار موضعی

ـ از راه خون

ـ از راه لنف

ـ از راه صفاق

* راهکارهای درمانی:

در مراحل اولیه و تا زمانی که بیماری محدود به لگن باشد روشهای جراحی با یا بدون رادیوتراپی (اشعه درمانی) و اگر متاستاز دوردست داده باشد اشعه درمانی با یا بدون شیمی درمانی بکار می‌رود.
منبع:

http://www.drmarjani.com

تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.