علائم و نشانه‌های دیابت نوع 2 اغلب به آرامی خود را نشان می‌دهند. در حقیقت ممکن است چند سال دیابت نوع 2 داشته باشید اما ندانید. علائم زیر را جست و جو کنید:

• افزایش تشنگی و تکرر ادرار. قند اضافی در جریان خون باعث می‌شود مایع از بافت‌ها بیرون کشیده شود. این ممکن است باعث تشنگی شما شود. در نتیجه شما بیشتر از حد معمول آب می‌نوشید و ادرار می‌کنید. 
• افزایش گرسنگی. در صورت نبود مقادیر کافی انسولین برای ورود قند به سلول‌ها، عضلات و اندام‌ها، خالی از انرژی می‌شوند که باعث گرسنگی شدید می‌شود.
• کاهش وزن: با وجود آن که بیش از حد معمول غذا می‌خورید تا حس گرسنگی را رفع کنید، ممکن است وزن کم کنید. بدون توانایی متابولیزه کردن گلوکز، بدن از سوخت‌های جایگزین ذخیره شده در ماهیچه و بافت چربی استفاده می‌کند.
• خستگی: اگر سلول‌های شما از قند محروم باشند. ممکن است خسته و تحریک‌پذیر شوید.
• تاری دید: اگر قند خون بالا باشد، ممکن است مایع از عدسی‌ چشم به بیرون کشیده شود، که بر روی قابلیت تمرکز عدسی تاثیر می‌گذارد.
• دیر بهبود پیدا کردن زخم‌ها و عفونت‌های مکرر. دیابت نوع 2 بر روی توانایی بدن در بهبود زخم و مقاومت در برابر عفونت تاثیر می‌گذارد.
• مناطق تیره در پوست. برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دارای لکه‌های سیاه  و پوست ضخیم در چین و چروک‌های بدن خود هستند – معمولاً در زیر بغل و گردن. این حالت آکانتوزیس نیگریکانس نامیده می‌شود که ممکن است نشانه‌ای از مقاومت به انسولین باشد.

دیابت نوع 2 زمانی ایجاد می‌شود که بدن نسبت به انسولین مقاوم شود یا پانکراس انسولین کافی تولید نکند. علت دقیق آن مشخص نیست، گرچه به نظر می‌رسد ژنتیک و فاکتور‌های محیطی مانند اضافه وزن و عدم تحرک در این قضیه نقش دارند.

انسولین چگونه کار می‌کند؟

انسولین هورمونی است که توسط غده‌ای که در پشت و زیر معده  قرار دارد (پانکراس) ترشح می‌شود:

• پانکراس انسولین را به جریان خود ترشح می‌کند.
• انسولین موجود در گردش خون قادر است گلوکز را وارد سلول‌ها کند.
• انسولین مقدار گلوکز موجود در جریان خون را کاهش می‌دهد.
• زمانی که قند خون کاهش پیدا می‌کند، ترشح انسولین از پانکراس کاهش می‌یابد.

نقش گلوکز

گلوکز نوعی قند است که منبع اصلی انرژی سلول‌ها برای ساخت عضلات و سایر بافت‌هاست:

• گلوکز از دو منبع اصلی تامین می‌شود: غذا و کبد شما
• قندی که وارد جریان خون می‌شود به کمک انسولین وارد سلول‎‌‌ها می‌شود.
• کبد شما گلوکز را می‌سازد و ذخیره می‌کند.
• زمانی که سطح گلوکز خون پایین می‌آید مانند زمانی که غذا نخورده‌اید، کبد گلیکوژن ذخیره شده را به گلوکز می‌شکند تا گلوکز خون را در محدوده‌‌ی طبیعی نگه‌دارد.

در دیابت نوع 2 این پروسه به خوبی انجام نمی‌شود. به جای حرکت قند به داخل سلول‌ها قند در جریان خون می‌ماند. زمانی که سطوح قند خون افزایش می‌یابد، سلول‌های بتای تولیدکننده‌ی انسولین در پانکراس، انسولین بیشتری تولید می‌کنند. اما در نهایت این سلول‌ها دچار اختلال شده و نمی‌توانند انسولین کافی برای رفع نیاز‌های بدن را  تولید کنند.

در دیابت نوع 1 که شیوع کمتری دارد، سیستم ایمنی سلول‌های بتا را تخریب می‌کند. در این حالت انسولین یا کم است  یا اصلاً تولید نمی‌شود.

هنوز محققان دقیقاً متوجه نشده‌اند که چرا بعضی افراد به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند و بعضی مبتلا نمی‌شوند. اما این واضح است که عوامل خاصی باعث افزایش خطر می‌شوند که شامل:

• وزن: داشتن اضافه وزن اولین عامل خطر برای دیابت نوع 2 است. بافت چربی اضافه‌ای که دارید باعث مقاومت سلول‌ها به انسولین می‌شوند.
• توزیع چربی: اگر چربی ذخیره شده در بدن شما در ناحیه‌ی شکم است، احتمال ابتلای شما به دیابت بیشتر از زمانی است که چربی در نقاط دیگر بدن مانند باسن و ران‌ها ذخیره شده باشد.
• بی تحرکی: اگر شما بی‌تحرک هستید شانس شما برای ابتلا به دیابت بیشتر است. فعالیت بدنی به شما کمک می‌کند وزنتان را کنترل کنید، از گلوکز به عنوان منبع انرژی استفاده کرده و سلول‌های شما را نسبت به انسولین حساس‌تر می‌کند.
• سابقه‌ی خانوادگی: اگر والدین یا خواهر و برادر شما دیابت نوع 2 دارند خطر ابتلا به دیابت در شما افزایش می‌یابد.
• نژاد: با اینکه هنوز دلیل آن مشخص نیست، اما نژاد‌های خاصی شامل سیاه پوستان، اسپانیایی تبار‌ها، سرخپوستان آمریکایی و آسیایی- آمریکایی‌ها  نسبت به سفید پوستان شانس بیشتری برای ابتلا به دیابت دارند.
• سن: با افزایش سن به ویژه بعد از 45 سالگی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 افزایش می‌یابد. احتمالاً علت آن است که با افزایش سن افراد کمتر ورزش می‌کنند، توده‌ی ماهیچه‌ای از دست می‌دهند و اضافه وزن پیدا می‌کنند. اما دیابت نوع 2 در میان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان نیز به طور چشمگیری در حال افزایش است. 
• پش‌دیابت: پیش‌دیابت وضعیتی است که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است اما آنقدر بالا نیست که در گروه دیابت طبقه‌بندی شود. عدم درمان پیش‌دیابت اغلب منجر به دیابت نوع 2 می‌شود.
• دیابت بارداری: اگر شما در زمان بارداری دیابت بارداری داشته‌اید، احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در شما افزایش می‌یابد. همچنین اگر وزن زمان تولد نوزاد شما،  بیش از 9 پوند و یا 4 کیلوگرم باشد شما در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستید.
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: در زنان داشتن سندرم تخمدان پلی‌کیستیک – اختلال شایعی که با قاعدگی نامنظم، رویش موی زائد و چاقی مشخص می شود- خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد.

دیابت نوع 2 به ویژه در مراحل اولیه به راحتی نادیده گرفته می‌شود. اما دیابت روی بسیاری از اندام‌های اصلی تاثیر می‌گذارد، مانند: قلب، عروق خونی، اعصاب، چشم‌ها و کلیه‌ها. کنترل قند خون می‌تواند به پیشگیری از این عوارض کمک کند. اگرچه عوارض طولانی مدت دیابت به تدریج ایجاد می‌شود. اما در نهایت می‌تواند منجر به ناتوانی شود یا حتی تهدید کننده زندگی باشد. برخی از عوارض بالقوه دیابت عبارتند از:

• بیماری قلبی و عروقی: دیابت به طور چشمگیری خطر انواع مشکلات قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد، مانند بیماری‌های عروق کرونر همراه با درد در قفسه‌ی سینه (آنژین)، حمله‌ی قلبی، سکته‌ی مغزی، تنگی سرخرگ‌ها (آترواسکلروز) و فشارخون بالا.
• آسیب به اعصاب (نوروپاتی): بالا بودن قند می‌تواند به دیواره‌ی عروق کوچک (مویرگ‌ها) که اعصاب را تغذیه می‌کنند به ویژه در پاها آسیب برساند. که باعث مور مور شدن، بی‌حسی، سوزش یا درد می‌شود که معمولاً از نوک انگشتان دست و پا شروع می‌شود و به تدریج به طرف بالا گسترش می‌یابد. کنترل ضعیف قند خون می‌تواند در نهایت موجب از دست رفتن حس در اندام‌های آسیب دیده شود. آسیب در اعصابی که گوارش را کنترل می‌کنند می‌تواند باعث مشکلاتی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال و یا یبوست شود. برای مردان اختلال در نعوظ ممکن است ایجاد شود.
• آسیب به کلیه‌ها (نفروپاتی): کلیه‌ها دارای میلیون‌ها دسته از رگ‌های خونی کوچک هستند که مواد زاید را از خون پاکسازی می‌کنند. دیابت می‌تواند باعث آسیب به این سیستم فیلترینگ شود. آسیب شدید می‌تواند باعث نارسایی کلیه یا  بیماری‌های ‌برگشت‌ناپذیرکلیوی شود که اغلب در نهایت به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز دارد.
• آسیب به چشم: دیابت می‌تواند به رگ‌های خونی در شبکیه‌ی چشم آسیب بزند (رتینوپاتی دیابتی). در نهایت می‌تواند منجر به نابینایی شود. همچنین دیابت خطر دیگر مشکلات جدی مربوط به بینایی مانند آب مروارید و آب سیاه را افزایش می‌دهد.
• آسیب به پاها: آسیب به اعصاب در پاها یا جریان خون ضعیف در پاها خطر عوارض مختلفی در پاها را افزایش می‌دهد. درمان نکردن بریدگی و یا تاول می‌تواند منجر به عفونت جدی شود که ممکن است به سختی بهبود یابد. آسیب شدید ممکن است به قطع پا منجر شود.
• اختلال شنوایی: مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به دیابت شیوع بیشتری دارد.
• وضعیت پوست: دیابت ممکن است شما را بیشتر در معرض مشکلات پوستی، از جمله عفونت‌های باکتریایی و قارچی قرار دهد.
• بیماری آلزایمر: دیابت نوع 2 ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد. هرچه کنترل قند خون ضعیف‌تر باشد احتمال ابتلا بیشتر است. ارتباط دقیق این دو هنوز مشخص نیست.

احتمالاً پزشک خانواده‌ی شما دیابت نوع 2 را تشخیص خواهد داد. ممکن است او به درمان دیابت ادامه دهد یا ممکن است شما را به پزشک متخصص در زمینه‌ی اختلالات هورمونی (اندوکرینولوژیست) ارجاع دهد. تیم مراقب سلامت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• متخصص تغیه
• مربی آموزش دیده در زمینه‌ی دیابت
• پزشک پا
• چشم پزشک

اگر قند خون شما خیلی بالاست، ممکن است پزشک برای درمان شما را به بیمارستان بفرستد. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند برای ملاقات با پزشک آماده شوید و اینکه چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید.

شما چه کاری باید انجام دهید

• ازهر گونه محدودیت قبل از قرار ملاقات مطلع شوید. ممکن است لازم باشد از خوردن و آشامیدن هر چیزی به غیر از آب برای هشت ساعت، به هنگام انجام آزمایش قند خون ناشتا یا 4 ساعت در آزمایشی که قبل از وعده‌ی غذایی انجام می‌شود، خودداری کنید. وقتی قرار ملاقات می‌گیرید سوال کنید که آیا لازم است ناشتا باشید.
• هرگونه علامتی که تجربه کرده‌اید را یادداشت کنید، از جمله هر چیزی که به نظر می‌رسد به دیابت شما  ارتباطی ندارد.
• یک دفتر یاد‌داشت و مداد یا خودکار (یا لپ تاب یا تبلت)  برای یادداشت اطلاعات مهم همراه داشته باشید.
• سوالاتی که می‌خواهید از پزشکتان بپرسید را یادداشت کنید.

چه سوالاتی از پزشک بپرسید

آماده کردن لیستی از سوالات می‌تواند به شما کمک کند تا زمان مفید بیشتری را با پزشک خود بگذرانید. برای دیابت نوع 2 بعضی از سوالات اصلی عبارتند از:

پایش گلوکز

• هر چند وقت یک بار لازم است قند خونم را پایش کنم؟
• محدوده‌ی هدف برای من چیست؟
• چگونه می توانم از اطلاعات به دست آمده برای پایش گلوکز استفاده کنم تا قند خونم را بهتر مدیریت کنم؟

تغییر شیوه‌ی زندگی

• چه تغییراتی باید در رژیم غذایی خود بدهم؟
• چگونه می‌توانم شمارش کربوهیدرات را یاد بگیرم؟
• آیا باید با یک متخصص تغذیه برای کمک به تنظیم برنامه‌ی غذایی ملاقات کنم؟
• چه مقدار فعالیت بدنی در روز باید انجام دهم؟

داروها

• آیا نیاز است دارو دریافت کنم؟ اگر بله چه نوع دارویی و چه مقدار؟
• آیا لازم است دارو را در زمان‌های مشخصی از روز مصرف کنم؟
• آیا نیاز است انسولین دریافت کنم؟
• من مشکلات پزشکی دیگری دارم. چگونه می‌توانم به بهترین شکل ممکن همه اینها را مدیریت کنم؟

عوارض

• علائم و نشانه‌های افت قند خون چیست؟
• چگونه می‌توانم افت قند خون را درمان کنم؟
• علائم و نشانه‌های افزایش قند خون چیست؟
• چه زمان باید آزمایش کتون را انجام دهم و چگونه می‌توانم این کار انجام دهم؟

مدیریت پزشکی

• هر چند وقت یک بار لازم است از نظر عوارض دیابت بررسی شوم؟ با چه متخصصی نیاز است ملاقات کنم؟
• آیا منبعی وجود دارد که در صورت مشکل در پرداخت هزینه‌های دیابت از من حمایت کند؟
• آیا بروشور یا مطالب آماده شده‌ای وجود دارد که از آن استفاده کنم؟ چه وب سایتی را شما پیشنهاد می‌کنید؟

چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید

ممکن است پزشک شما تعدادی پرسش از شما داشته باشد، شامل:

• آیا برنامه‌ی درمان خود را متوجه شدید و مطمئن هستید که آن را پیگیری می‌کنید؟
• چگونه با دیابت مقابله می‌کنید؟
• آیا تجربه‌‌ افت قند خون را داشته‌اید؟
• رژیم غذایی معمول روزانه‌ی شما چیست؟
• آیا ورزش می‌کنید؟ اگر بله چه نوع ورزشی؟ چند وقت؟
• چه چالشی را در مدیربت دیابت تجربه کرده‌اید؟

در حال حاضر چه کاری می‌توانید انجام دهید

اگر قند خون شما همواره خارج از محدوده‌ی هدف قرار دارد یا اینکه ممطئن نیستید در شرایط ویژه چه کاری انجام دهید با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر متوجه هر کدام از نشانه‌های دیابت نوع 2 شدید، به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های تشخیصی:

تشخیص

برای تشخیص دیابت نوع 2 آزمایش‌های زیر درخواست داده می‌شود:

• آزمایش همگلوبین گلیکوزیله (A1C): این آزمایش خون، میانگین قند خون شما را در 3-2 ماه گذشته نشان می‌دهد. این آزمایش درصد قند خون متصل شده به هموگلوبین، که پروتئین حمل کننده‌ی اکسیژن در خون است را اندازه می‌گیرد. سطح بالاتر قند خون باعث می شود هموگلوبین بیشتری به قند متصل شود. سطح A1C 6.5 درصد و بالاتر در دو آزمایش مجزا نشان می‌دهد که شما مبتلا به دیابت هستید. نتیجه بین 5.7 و 6.4 نشان دهنده‌ی پیش‌دیابت است که نشان می‌دهد خطر ابتلا به دیابت بالاست. مقدار طبیعی هم که زیر 5.7% است. اگر آزمایش A1C دردسترس نبود یا شما شرایط ویژه‌ای داشتید مانند باردار بودن یا داشتن نوع غیرمعمول هموگلوبین، که باعث می‌شود آزمایش A1C اشتباه باشد، پزشک شما ممکن است از آزمایش‌های زیر برای تشخیص دیابت استفاده کند:

• آزمایش قند خون تصادفی: آزمایش خونی است که به صورت تصادفی در هر ساعت از روز گرفته می‌شود. قند خون به صورت میلی‌گرم در هر دسی لیتر (mg/dl) یا میلی‌مول در هر لیتر (mmol/l) بیان می‌شود. بدون در نظر گرفتن  زمان آخرین وعده‌‌غذایی، سطح قند خون تصادفی 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (11.1 میلی‌مول بر لیتر) یا بالاتر نشان می‌دهد که شما به دیابت مبتلا هستید، مخصوصاً زمانی که با دیگر علائم و نشانه‌های دیابت مانند تکرر ادرار و پرنوشی همراه باشد.

• آزمایش قند خون ناشتا: نمونه‌ی خونی که بعد از ناشتا بودن شبانه گرفته می‌شود. سطح قند خون ناشتا کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر طبیعی است. سطح قند خون ناشتا از 100 تا 125 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (6.9-5.6 میلی‌مول بر لیتر) پیش‌دیابت در نظر گرفته می‌شود. اگر در دو آزمایش مجزا قند خون 126 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (7 میلی‌مول بر لیتر) یا بالاتر باشد شما دیابت دارید.

• آزمایش تحمل گلوکز خوراکی: برای این آزمایش، شما در طول شب ناشتا هستید و سطح قند خون ناشتا اندازه‌گیری شده است. بعد از آن شما یک مایع قندی می‌نوشید و سطح قند خون به صورت دوره‌ای در دو ساعت بعد اندازه‌گیری می‌شود. سطح قند خون کمتر از 140 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (7.8 میلی‌مول بر لیتر) طبیعی است. قند خون بین 199-140 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر پیش دیابت در نظر گرفته می‌شود. قند خون 200 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (11.1 میلی‌مول بر لیتر) یا بیشتر بعد از 2 ساعت ممکن است ابتلا به دیابت را نشان دهد.

انجمن دیابت آمریکا پیشنهاد می‌کند غربالگری برای دیابت نوع 2 از 45 سالگی شروع شود، به ویژه اگر اضافه وزن دارید. اگر نتیجه غربالگری طبیعی بود، آزمایش را هر 3 سال یک بار تکرار کنید. اگر نتیجه آزمایش لب مرز بود از پزشکتان بپرسید برای انجام آزمایشات دیگر چه زمانی باید مراجعه کنید.

غربالگری همچنین برای افراد زیر 45 سال دارای اضافه وزن که بیماری قلبی یا دیگر عوامل خطر ابتلا به دیابت، مانند شیوه‌ی زندگی بی‌تحرک، سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به دیابت نوع 2، سابقه‌ی ابتلا به دیابت بارداری یا فشارخون بالای90/140 میلی‌متر جیوه را دارند پیشنهاد می‌شود.

اگر دیابت در شما تشخیص داده شد، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری برای تشخیص دیابت نوع 1 و 2 انجام دهد. چراکه این دو اغلب به درمان‌های متفاوتی نیاز دارند.

بعد از تشخیص

نیاز است سطوحA1C  2 تا 4 بار در سال بررسی شود.A1C  هدف ممکن است بسته به سن شما و دیگر عوامل متفاوت باشد. با این حال  انجمن دیابت آمریکا برای بیشتر افراد A1C زیر 7 را پیشنهاد می‌کند. از پزشکتان بپرسید A1C هدف شما چند است.

در مقایسه با آزمایش‌های تکراری قند خون روزانه، آزمایش A1C نشان دهنده‌ی خوبی از کارایی برنامه درمان دیابت است. بالا رفتن سطح A1C ممکن است نشان دهنده‌ی این باشد که شما به تغییر در دارو، برنامه‌ی غذایی یا فعالیت بدنی نیاز دارید.

علاوه بر آزمایش A1C، پزشک از شما به صورت دوره‌ای نمونه‌ی خون و ادرار خواهد گرفت تا سطح کلسترول، عملکرد تیروئید، عملکرد کبد و کلیه‌ی شما را بررسی کند. پزشک همچنین فشارخون شما را ارزیابی می‌کند. معاینه‌ی منظم چشم و پاها هم اهمیت دارد.

روش‌های درمانی:

مدیریت دیابت نوع 2 شامل:

• تغذیه سالم
• ورزش منظم
• احتمالاً، داروهای دیابت و انسولین درمانی
• پایش قند خون

این مراحل به شما کمک خواهد کرد تا قند خونتان به مقدار طبیعی نزدیک‌تر شود، و می‌تواند از عوارض مربوط به این بیماری پیشگیری کند یا آن‌ها را به تاخیر بیندازد.

تغذیه‌ سالم

برخلاف باور عمومی، رژیم غذایی خاصی برای دیابت وجود ندارد. با این حال مهم است که رژیم غذایی خود را بر روی فیبر بالا و غذاهای کم چرب متمرکز کنید، مانند:

• میوها
• سبزیجات
• غلات کامل

همچنین نیاز است که شما از فرآورده‌های حیوانی،کربوهیدرات‌های تصفیه شده و شیرینی‌جات کمتری استفاده کنید.

غذاها با نمایه‌ی گلایسمی پایین هم ممکن است مفید باشند. نمایه‌ی گلایسمی سرعت افزایش قند خون توسط ماده‌ی غذایی را اندازه می‌گیرد. غذاها با نمایه‌ی گلایسمی بالا قند خون را به سرعت بالا می‌برند. غذاها با نمایه‌ی گلایسمی پایین ممکن است به شما در دست‌یابی به قند خون پایدار کمک کنند. غذاها با نمایه‌ی گلایسمی پایین معمولاً غذاهایی هستند که فیبر بالاتری دارند.

یک رژیم شناس می‌تواند به شما کمک کند تا یک برنامه‌ی غذایی را که با اهداف سلامتی، تنظیم غذا و شیوه‌ی زندگی مطابقت دارد، طراحی کنید. او می‌تواند به شما آموزش دهد که چگونه کربوهیدرات دریافتی خود را پایش کنید. همچنین به شما می‌آموزد که در هر وعده و میان‌وعده چه مقدار کربوهیدرات نیاز است مصرف کنید تا قند خونتان پایدارتر بماند.

فعالیت بدنی

هر کسی به ورزش منظم هوازی نیاز دارد، و افراد مبتلا به دیابت نوع 2  از این قاعده مستثنی نیستند. قبل از آغاز یک برنامه‌ی ورزشی از پزشک خود اجازه بگیرید. بعد از آن ورزشی را انتخاب کنید که از آن لذت می‌برید، مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه سواری. چیزی که بیشترین اهمیت را دارد این است که ورزش بخشی از برنامه‌ی معمول روزانه‌ی شما شود.

هدف، انجام حداقل 30 دقیقه ورزش هوازی در 5 روز هفته است. تمرینات کششی و قدرتی هم اهمیت دارند. اگر شما مدتی فعال نبودید، به آرامی شروع کنید و به تدریج مقدار فعالیت خود را افزایش دهید.

ترکیبی از ورزش‌ها - ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی در بیشتر روزهای هفته همراه با تمرینات مقاومتی مانند وزنه زدن یا یوگا 2 بار در هفته-  نسبت به ورزش‌های دیگر که به تنهایی انجام می‌شوند به کنترل قند خون بیشتر کمک می‌کند.

به یاد داشته باشید که فعالیت بدنی قند خون را پایین‌تر می‌آورد. قند خون خود را قبل از هر نوع فعالیتی اندازه بگیرید. اگر داروهای دیابت دریافت می‌کنید که قند خون شما را پایین‌تر می‌آورند، ممکن است نیاز باشد برای پیشگیری از افت قند خون قبل از ورزش یک میان وعده دریافت کنید.

قند خون خود را پایش کنید.

بسته به برنامه‌ی درمان، ممکن است نیاز باشد قند خون خود را قبل از وعده غذایی و بعد از آن اندازه گرفته و یادداشت کنید یا اگر انسولین می زنید چندین بار در روز این کار را انجام دهید. از پزشک خود بپرسید چند بار در روز لازم است قند خون خود را چک کنید. پایش دقیق تنها راهی است که می‌توانید مطمئن شوید که قند خونتان در محدوده‌ی هدف باقی می‌ماند.

گاهی سطح قند خون می‌تواند غیرقابل پیش بینی باشد. با کمک گرفتن از تیم درمان دیابت، شما خواهید آموخت که قند خون شما چگونه در پاسخ به غذا، ورزش، الکل، بیماری‌ها و داروها تغییر می‌کند.

جراحی باریاتریک

اگر شما به دیابت نوع 2 مبتلا هستید و نمایه‌ی توده‌ی بدنی (BMI) شما بیشتر از 35 است، ممکن است کاندید برای جراحی کاهش وزن (باریاتریک) باشید. بسته به روش انجام شده، سطح قند خون در 55 تا 95 درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 به حالت طبیعی باز می‌گردد. جراحی‌های که در آن قسمتی از روده‌ی کوچک بای‌پس می‌شود نسبت به دیگر جراحی‌های کاهش وزن، تاثیر بیشتری بر روی سطوح قند خون دارند.

اشکالات روش جراحی شامل هزینه‌ی بالای جراحی و خطرات دیگر از جمله خطر مرگ می‌باشد. علاوه بر این، تغییر جدی در شیوه‌ی زندگی نیاز است و در طولانی مدت عوارضی مانند کمبود‌های تغذیه‌ای و استئوپروز (پوکی استخوان) ایجاد می‌شود.

بارداری

زنان مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است به جایگزینی روش درمان در طول بارداری نیاز داشته باشند. بیشتر زنان در طول بارداری به انسولین درمانی نیاز دارند. داروهای پایین آورنده کلسترول و بعضی از داروهای فشارخون نباید در دوران بارداری استفاده شوند.

اگر نشانه‌های رتینوپاتی دیابتی را دارید، ممکن است در طول بارداری بدتر شود. در طول 3 ماهه‌ی اول و در سال اول بعد از زایمان به چشم پزشک مراجعه کنید.

بعضی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2، با رعایت رژیم غذایی و ورزش به تنهایی می‌توانند قند خونشان را به محدوده‌ی هدف برسانند. اما بسیاری از آن‌ها به داروهای دیابت و یا انسولین درمانی نیاز دارند. تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام دارو بهترین است به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند: سطح قند خون شما و دیگر مشکلات مربوط به سلامت. پزشک ممکن است حتی ترکیبی ازداروها از گروه‌های مختلف تجویز کند تا به شما کمک کند قند خون خود را به روش‌های مختلف کنترل کنید. داروهای دیابت عبارتند از:

• متفورمین (گلوکوفاژ، گلومتزا و ...): عموماً متفورمین اولین دارویی است که در دیابت نوع 2 تجویز می‌شود. این دارو با بهبود حساسیت بافت‌های بدن به انسولین کار می‌کند، بنابراین بدن بهتر از انسولین استفاده می‌کند. متفورمین همچنین تولید گلوکز در کبد را کمتر می‌کند. متفورمین ممکن است به تنهایی قند خون را به اندازه کافی پایین نیاورد. پزشک شما تغییر در شیوه‌ی زندگی مانند کاهش وزن و فعال‌تر بودن  را هم  پیشنهاد خواهد داد. حالت تهوع و اسهال از عوارض جانبی احتمالی متفورمین هستند. این عوارض جانبی معمولاً بعد از استفاده بدن از دارو رفع می‌شوند. اگر متفورمین و تغییر در شیوه‌ی زندگی برای کنترل قند خون کافی نباشند، داروهای خوراکی و یا تزریقی دیگر می‌توانند اضافه شوند.

• سولفونیل اوره‌ها: این داروها به بدن کمک می‌کنند تا انسولین بیشتری ترشح کند. نمونه‌هایی از داروهای این گروه شامل گلی‌بوراید، گلی‌پیزاید و گلی‌مپراید هستند. عوارض جانبی احتمالی شامل افت قند خون و افزایش وزن است.

• مگلیتینید‌ها: این داروها مانند سولفونیل اوره‌ها با تحریک پانکراس برای ترشح بیشتر انسولین کار می‌کنند. اما اینها سریع‌تر عمل می‌کنند و طول مدت اثر آن‌ها در بدن کوتاه‌تر است. این داروها همچنین باعث افت قند خون می‌شوند، اما این خطر نسبت به سولفونیل اوره‌ها کمتر است. افزایش وزن هم از عوارض جانبی احتمالی داروهای این گروه است. رپاگلیناید و ناتگلیناید نمونه‌هایی از داروهای این گروه هستند.

• تیازولیدیندیون‌ها: مانند متفورمین، این داروها بافت‌های بدن را نسبت به انسولین حساس‌تر می‌کنند. این گروه از داروها با افزایش وزن و دیگر عوارض جانبی جدی‌تر مانند افزایش خطر نارسایی قلبی و شکستگی مرتبط هستند. به خاطر خطرات این داروها، این داروها عموماً اولین انتخاب برای درمان نیستند. روزیگلیتازون و پیوگلیتازون نمونه‌هایی از تیازولیدیندیون‌ها هستند.

• مهارکننده‌های DPP-4: این داروها به کاهش قند خون کمک می‌کنند، اما  اثر نسبتاً کمی دارند. باعث افزایش وزن نمی‌شوند. نمونه‌هایی از این داروها سیتاگلیپدین، ساکساگلیپدین و لیناگلیپدین هستند.

• آگونیست‌های گیرنده GLP-1: این داروها هضم را آهسته می‌کنند و به کاهش قند خون کمک می‌کنند، اما نه به اندازه سولفونیل اوره‌ها. استفاده از آن‌ها اغلب با کاهش وزن همراه است. این گروه از داروها به تنهایی برای کاهش وزن توصیه نمی‌شوند. اکسناتید و لیراگلوتید (ویکتوزا) نمونه‌هایی از این داروها هستند. عوارض جانبی احتمالی شامل حالت تهوع و افزایش خطر پانکراتیت (التهاب پانکراس) می‌باشد.

• مهارکننده‌های SGLT2: این داروها جدیدترین داروهای دیابت در بازار هستند. این داروها با پیشگیری از بازجذب قند به خون توسط کلیه‌ها، عمل می‌کنند. به جای آن قند را به ادرار ترشح می‌کنند. نمونه‌های این گروه کاناگلی فلوزین و داپاگلی فلوزین هستند. عوارض جانبی ممکن است شامل عفونت‌های قارچی و عفونت‌های مجاری ادراری و افزایش ادرار و کاهش فشارخون باشد.

• انسولین درمانی: بعضی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 هم به انسولین درمانی نیاز دارند. در گذشته، انسولین به عنوان گزینه‌ی آخر درمان استفاده می‌شد، اما امروزه اغلب  به دلیل فواید آن زودتر تجویز می شود. چون گوارش طبیعی، با دریافت انسولین از دهان تداخل دارد، انسولین باید تزریق شود. بسته به مقدار نیاز شما، پزشک ممکن است ترکیبی از انواع انسولین را برای استفاده در روز و شب تجویز کند. اغلب، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده از انسولین را با تزریق یک انسولین طولانی‌ اثر در شب آغاز می‌کنند.

تزریق انسولین شامل استفاده از یک سرنگ و سوزن مناسب یا قلم انسولین است. قلم انسولین وسیله‌ای شبیه به یک خودکار جوهری است که با انسولین پر می‌شود. انواع مختلفی انسولین وجود دارد و هر کدام به روش‌های مختلفی کار می‌کنند.گزینه‌ها شامل:

• انسولین گلولیزین(آپیدرا)
• انسولین لیسپرو (همالوگ)
• انسولین آسپارت (نووولوگ)
• انسولین گلارژین (لانتوس)
• انسولین دترمیر(لوومیر)
• انسولین ایزوفان

در مورد مزایا و معایب دارو‌های مختلف با پزشک خود صحبت کنید. بعد از در نظر گرفتن عوامل مختلف مانند هزینه‌ها و دیگر جنبه‌های سلامت، شما می‌توانید با هم تصمیم بگیرید که کدام دارو برای شما بهترین است.

علاوه بر داروهای دیابت پزشک شما ممکن است دوز پایین آسپرین، داروهای پایین آورنده فشارخون و کلسترول را تجویز کند تا از بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری کند.

• متفورمین (Metformin)‎
• پیوگلیتازون (Pioglitazone)‎
• رپاگلیناید (Repaglinide)‎
• انسولین بای فازیک ایزوفان (Insulin Biphasic Isophane)‎
• انسولین گلارژین (Insulin Glargin)‎
• لیراگلوتید (Liraglutide)‎
• سیتاگلیپتین (Sitagliptin)‎
• انسولین (Insulin)‎

مدیریت دقیق دیابت نوع 2 می تواند خطر ابتلا به عوارض جدی و حتی تهدید کننده زندگی را کاهش دهد. این نکات را در نظر بگیرید:

• نسبت به مدیریت دیابت حساس باشید. هر چیزی را که می‌توانید در مورد دیابت نوع 2 بیاموزید. تغذیه‌ی سالم و فعالیت بدنی را بخشی از زندگی عادی و معمول خود قرار دهید. با یک آموزش دهنده‌ی دیابت ارتباط برقرار کنید و درمان‌های مربوط به دیابت را از او سوال کنید.

• چک آپ سالانه و معاینه‌ی منظم چشم را برنامه‌ریزی کنید. در طول چکاپ، پزشک هر گونه عوارض مربوط به دیابت را بررسی می‌کند. همچنین برای دیگر مشکلات مربوط به سلامتی غربالگری می‌شوید. چشم پزشک علائم و نشانه‌های مربوط به آسیب شبکیه، آب مروارید و آب سیاه را بررسی خواهد کرد.

• یک گردنبد و یا دستبند همراه خود داشته باشید که نشان دهد شما به دیابت مبتلا هستید.

• سیستم ایمنی خود را تقویت کنید. قند خون بالا می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند. هر سال واکسن آنفلوآنزا دریافت کنید. ممکن است پزشک دریافت واکسن پنومونی را پیشنهاد دهد. همچنین مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها (CDC) دریافت واکسن هپاتیت ب را اگر قبلاً این واکسن را دریافت نکرده‌اید و یا بزرگسالی در سن 59-19 سال و مبتلا به دیابت نوع 1 یا 2 هستید، پیشنهاد می‌کند. CDC توصیه می‌کند بعد از تشخیص دیابت نوع 1 یا 2 واکسیناسیون در اسرع وقت انجام گیرد. اگر شما 60 ساله و یا مسن‌تر هستید و دیابت دارید و قبلاً این واکسن را دریافت نکرده‌اید، با پزشک در مورد مناسب بودن واکسیناسیون برای شما  سوال کنید.

• از دندان‌هایتان مراقبت کنید. دیابت ممکن است شما را مستعد ابتلا به عفونت‍های جدی لثه کند. حداقل 2 بار در روز مسواک بزنید. روزانه از نخ دندان استفاده کنید و برای کنترل کردن دندان‌ها به صورت دوره‌ای برنامه‌ریزی کنید. اگر لثه‌های شما خونریزی دارد و یا قرمز و متورم به نظر می‌رسد بالافاصله با دندان پزشک خود مشورت کنید.

• به پاهایتان توجه کنید. پاهای خود را هر روز با آب ولرم بشویید. پاها به ویژه وسط انگشتان را به آرامی خشک کنید، با لوسیون آن‌ها را مرطوب کنید. پاهای خود را هر روز از نظر تاول، بریدگی، زخم‌ها، قرمزی و تورم کنترل کنید. اگر در پاهایتان زخم و مشکلی دارید که بهبود نیافته است با پزشک خود مشورت کنید.

• فشارخون و کلسترول خود را کنترل کنید. خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم می‌تواند به کنترل فشارخون بالا و کلسترول کمک کند. ممکن است به دارو هم احتیاج باشد.

• اگر سیگار یا دیگر انواع دخانیات را مصرف می‌کنید، از پزشکتان بخواهید کمکتان کند تا ترک کنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به انواع عوارض دیابت را افزایش می‌دهد. با پزشک خود در مورد راه‌های ترک سیگار و دیگر انواع دخانیات صحبت کنید.

• از مصرف الکل اجتناب کنید. زیرا بسته به مقدار مصرف می‌تواند قند خون را کاهش یا افزایش دهد.

نشانه‌های ایجاد مشکل                    

از آنجائیکه عوامل زیادی می توانند قند خون شما را تحت تأثیر قرار دهند، گاهی اوقات مشکلاتی به وجود می‌آیند که نیاز به مراقبت فوری دارند، مانند:

• قند خون بالا (هایپرگلایسمی): قند خون شما ممکن است به علل مختلفی افزایش پیدا کند مانند خوردن بیش از حد، بیمار شدن یا دریافت ناکافی داروهای کاهش دهنده‌ی قند خون. اغلب اوقات قند خون خود را چک کنید و علائم و نشانه‌های قند خون بالا را در خود بررسی کنید، مانند تکرر ادرار، تشنگی زیاد، خشک شدن دهان، تاری دید،  خستگی و حالت تهوع. اگر قند خون شما افزایش یافته است، شما به تنظیم برنامه‌ی غذایی، داروها و یا هر دو نیاز خواهید داشت.

• سندرم هایپرگلایسمی هایپراسمولار غیرکتونی (HHNS): علائم و نشانه‌های این وضعیت تهدید کننده‌ی حیات شامل: قند خون بالای 600 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (33.3 میلی‌مول بر لیتر)، خشک شدن دهان، تشنگی زیاد، تب بالای 101 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد)، خواب آلودگی، گیجی، کاهش دید، توهمات و ادرار تیره رنگ است. پایش قند خون می‌تواند از بالا رفتن قند خون تا این اندازه جلوگیری کند. HHNS بیشتر در سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 شایع است و اغلب قبل از عفونت و یا بیماری ایجاد می‌شود. HHNS معمولاً در طول روزها و هفته‌ها ایجاد می‌شود. اگر شما علائم و نشانه‌های این وضعیت را دارید با پزشک خود یا اورژانس تماس بگیرید.

• افزایش کتون در ادرار (کتواسیدوز دیابتی): اگر سلول‌های شما گرسنه باشند، بدن شما ممکن است شروع به شکستن چربی‌ها کند.که باعث تولید اسیدهایی سمی به نام کتون می‌شود. تشنگی، خشکی دهان، تکرر ادرار، تنفس کوتاه، خستگی و تنفس بدبو را در خودتان بررسی کنید. شما می‌توانید وجود کتون زیاد در ادرار را با استفاده از کیت‌های اندازه‌گیری کتون (بدون نسخه می‌توانید تهیه کنید) چک کنید. اگر کتون اضافی در ادرار دارید بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید یا به اورژانس مراجعه کنید. این وضعیت بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 شایع است، اما ممکن است بعضی اوقات در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 هم اتفاق بیفتد. 

• قند خون پایین (هیپوگلایسمی): اگر قند خون شما به پایین‌تر از محدوده‌ی هدف برسد، به عنوان افت قند خون (هیپوگلایسمی) شناخته می‌شود. قند خون شما به دلایل زیادی پایین می‌آید مانند: حذف وعده غذایی، دریافت دارو بیشتر از مقدار معمول یا ورزش کردن بییشتر از مقدار طبیعی. اگر داروهای پایین آورنده قند خونی استفاده می‌کنید که باعث تحریک ترشح انسولین می‌شوند و یا انسولین دریافت می‌کنید احتمال بیشتری دارد که دچار افت قند خون شوید.

قند خون خود را به طور منظم چک کنید و به نشانه‌ها و علائم افت قند خون دقت کنید: تعریق، لرز، ضعف، گرسنگی، سرگیجه، سردرد، تاری دید، تپش قلب، اختلال در تکلم، خواب آلودگی، گیجی و تشنج.

اگر در طول شب دچار هیپوگلایسمی شوید، ممکن است شما با سردرد یا  تعریق از خواب بیدار شوید. به علت اثر عقب نشینی طبیعی، هیپوگلایسمی شبانه ممکن است باعث افزایش غیرطبیعی قند خون در صبح شود.

اگر شما علائم و نشانه‌های افت قند خون را دارید، چیزی میل کنید که قند خونتان را به سرعت بالا ببرد: آبمیوه، قرص گلوکز، آبنبات، نوشابه‌ی معمولی (نه رژیمی) یا هر منبع دیگر قند. 15 دقیقه بعد دوباره قند خونتان را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید قند خونتان طبیعی شده است.

اگر قند خونتان بالا نیامده بود دوباره یک چیز شیرین مصرف کنید و 15 دقیقه بعد مجدد قند خونتان را اندازه بگیرید. اگر شما هوشیاری خود را از دست داده باشید، ممکن است لازم شود یکی از اعضای خانواده و یا نزدیکان به صورت اورژانسی به شما گلوکاگون تزریق کند. گلوکاگون هورمونی است که آزاد شدن قند به داخل خون را تحریک می‌کند. 

درمان‌های جایگزین

برخی از مطالعات تاثیر تعدادی از داروهای جایگزین را در بهبود حساسیت به انسولین نشان داده‌اند. درحالی که مطالعات دیگر اثر مفیدی از آن‌ها برای کنترل قند خون و کاهش A1C پیدا نکردند. با توجه به نتایج متناقض درمان جایگزینی برای کمک به مدیریت قند خون پیشنهاد نمی‌شود.

اگر شما تصمیم به امتحان کردن درمان‌های جایگزین دارید، داروهایی که پزشکتان تجویز کرده است را قطع نکنید. با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید این درمان‌های جایگزین تاثیر بد و یا تداخلی با داروهای مصرفی شما ندارند.

بدون درمان‌ (جایگزین یا متعارف) نمی‌توان دیابت را درمان کرد. بنابراین حیاتی است که افرادی که برای دیابت‌شان از انسولین استفاده می‌کنند مصرف آن را بدون مشورت با پزشک قطع نکنند.

پشتیبانی و حمایت

دیابت نوع 2 یک بیماری جدی است و پیگیری برنامه‌های درمان اهمیت دارد. اما تلاش شما ارزشمند است، زیرا پیگیری برنامه‌‌ی درمان می‌تواند به کاهش عوارض کمک کند.

صحبت با مشاور و یا درمانگر ممکن است به شما کمک کند تا با تغییرات شیوه‌ی زندگی که با تشخیص دیابت نوع 2 اتفاق می‌افتد مقابله کنید. ممکن است در گروه‌های حامی دیابت نوع 2 مورد تشویق واقع شوید. آنها می‌توانند منبع خوبی برای اطلاعات باشند. اعضای گروه اغلب در مورد آخرین درمان‌ها اطلاعات دارند و تمایل دارند تجربیات و اطلاعات مفیدشان مانند شمارش کربوهیدرات در رستوران را با سایر افراد درمیان بگذارند. اگر شما علاقه‌مند باشید پزشک شما می تواند یک گروه در منطقه‌ی شما معرفی کند.

انتخاب شیوه‌ی زندگی سالم می‌تواند به پیشگیری از دیابت نوع 2 کمک کند. حتی اگر شما در خانواده‌تان سابقه‌ی ابتلا به دیابت دارید می‌توانید با رژیم و ورزش از ابتلا به آن پیشگیری کنید. اگر دیابت قبلاً در شما تشخیص داده شده است شما می‌توانید با انتخاب شیوه‌ی زندگی سالم به پیشگیری از عوارض آن کمک کنید. و اگر شما در مرحله‌ی پیش دیابت هستید تغییر شیوه‌ی زندگی می‌تواند سرعت پیشرفت پیش‌دیابت به دیابت را کاهش دهد.

• غذاهای سالم بخورید. غذاهایی را که چربی و کالری کمتر و فیبر بیشتر دارند انتخاب کنید. بر روی میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید.
• ورزش کنید. هدف حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در طول روز است. یک پیاده‌روی سریع روزانه داشته باشید. دوچرخه‌سواری کنید. شنا کنید. اگر نمی‌توانید یک تمرین طولانی داشته باشید فعالیت بدنی خود را به قسمت‌های 10 دقیقه‌ای یا بیشتر در طول روز تقسیم کنید.
• کم کردن وزن اضافه: اگر شما اضافه وزن دارید، کاهش 7 درصد از وزن بدن می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد. برای نگه داشتن وزن در محدوده‌ی طبیعی بر روی تغییر دائمی در شیوه‌ی غذا خوردن و ورزش تمرکز کنید. با یادآوری کردن فواید کاهش وزن مانند داشتن قلب سالم‌تر، پر انرژی بودن و افزایش اعتماد به نفس، انگیزه خود را افزایش دهید.

بعضی اوقات دارو‌ها گزینه‌ی انتخابی هستند. متفورمین (گلوکوفاژ، گلومتزا و.....) دارو‌ی خوراکی دیابت است. ممکن است خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد. اما انتخاب شیوه‌ی زندگی سالم ضرورت دارد.