امروزه برای افزایش کارایی بیماران و پیشگیری از ناتوانی‌های ناشی از مشکلات ستون فقرات به ویژه کمردرد، روشهای درمانی کم‌تهاجمی جایگزین بسیاری از اقدامات جراحی پرهزینه شده است. روشهای جدید علاوه بر اینکه نیاز به عمل جراحی ستون فقرات را کاهش داده است؛ زمان لازم برای بهبود کامل و بازگشت به زندگی را کاهش داده و به بیماران کمک میکند زندگی فعالانه خود را بدون مشکل ادامه دهند.
تعدادی از این مداخلات عبارتند از:
الف- اقدامات درمانی بر روی دیسک:
- همراه و با کمک گرما (IDET)
- همراه و با کمک مته‌های مخصوص (DeKompressor)
- همراه و با کمک اشعه لیزر (PLDD)
- همراه و با کمک امواج رادیویی (RF)
ب- مداخلات سایر اجزای ستون فقرات:
- تزریقات ویژه ستون فقرات در نواحی خاص برای رفع التهاب و سرکوب کردن پیام‌های درد غیر ضروری (Epidural، Facet joint، Sacroiliac joint)
- سرکوب کردن پیام‌های درد غیر ضروری با کمک امواج رادیویی (RF)
اقدامات همراه و با کمک امواج رادیویی (RF)
در این روش بوسیله سوزنهای خاص و استفاده از امواج رادیویی با کاهش حجم قسمت بیرون زده دیسک، فشار از روی اعصاب برداشته می شود و درد و علایم بیمار کاهش می یابد.
ستون فقرات شامل ۳۳ مهره است:
هفت مهره گردنی
دوازده مهره پشتی
پنج مهره کمری
پنج مهره خاجی که به یکدیگر چسبیده و استخوان خاجی یا ساکروم را به وجود آورده‌اند.
چهار مهره دنبالچه‌ای که مجموعا یک استخوان دنبالچه یا کوکسیکس را ایجاد میکنند.
ستون فقرات کمری از پنج مهره استخوانی تشکیل شده است که بخش بالایی ستون فقرات را به لگن وصل میکنند. در بین این پنج مهره دیسک های کمری وجود دارند. هر دیسک از دو قسمت تشکیل شده است یک قسمت داخلی (نوکلئوس) که حالت ژله ای و نرم دارد و یک لایه خارجی که مانند حلقه ای قسمت میانی را در بر گرفته است. لایه خارجی حالت فیبری و ارتجاع پذیر دارد (آنولوس فیبروزوس).مشخصات ساختمانی دیسک سبب میشود دیسک بتواند با انعطاف پذیری فشارهای وارد آمده بر ستون فقرات را خنثی نماید.
در دو طرف هر مهره دو سوراخ وجود دارد که فورامن نامیده میشوند. رشته های نازک عصبی که از نخاع برای عصب دهی به پاها جدا میشوند از طریق این فورامن ها از ستون فقرات خارج میشوند.
زمانی که دیسک های کمر آسیب میبینند در موارد خفیف دچار تغییر شکل میشوند و در موارد شدیدتر قسمتی از لایه خارجی آنها پاره شده و ماده نرم داخلشان به بیرون راه پیدا مینماید.تماس این ماده و فشار ناشی از دیسک بر محل خروج عصب در ناحیه فورامن سبب ایجاد کمر درد و دردهای سیاتیکی می شود که میتواند بهمراه درجاتی از بی حسی گزگز و مور مور شدن درپاها انتشار یابند.
بدن انسان قدرت ترمیم بسیار زیادی دارد و بلافاصله پس از ایجاد آسیب فرایند ترمیم و باز سازی شروع میشود. وجود التهاب و واسطه های التهابی در محل بیرون زدگی دیسک از این فرایند جلوگیری مینماید خصوصا اینکه قسمت داخلی دیسک که به بیرون راه می یابد بصورت بالقوه سبب ایجاد التهاب و تورم و فشار مضاعف بر ریشه عصبی می شود.
انجام تزریق اپیدورال بخشی از مسیر درمان در بیماران مبتلا به کمردرد یا دردهای سیاتیکی اندام تحتانی میباشد.
این کار در بیمارانی بکار میرود که به روشهای ساده تری مانند درمان دارویی – استراحت – فیزیوتراپی – آب درمانی پاسخ مناسبی نداده اند. انجام این تزریقات یک روش درمان میباشد که به بدن بیمار فرصت ترمیم رامیدهند تا حتی المکان از انجام عمل جراحی باز اجتناب شود.
روش انجام این تزریق نقش مستقیمی را در ایجاد اثر درمانی و پایداری این درمان دارد.
روشهای قدیمی این کار که توسط نیدل (سوزن)های درشت اپیدورال در ناحیه خط وسط ستون فقرات (اینترلامینار) و بدون استفاده از فلوروسکوپ انجام میشده و شاید هنوز در بعضی مراکز درمانی انجام شود جای خود را به تکنیک جدید ترانس فورامینال داده اند. یافته های محققان تاثیر روشهای قدیمی تزریق اپیدورال را در درمان بیماران بسیار اندک دانسته و شرط ایجاد اثر درمانی را انجام این کار به روش ترانس فورامینال تحت فلوروسکوپی دانسته اند. مهارت پزشک در بکار گیری این تکنیک دقیق بر موفقیت عمل افزوده و سبب کاهش عوارض میشود.
در روش ترانس فورامینال از نیدل (سوزن )های نازکی استفاده میشود که آسیبی به بافت عصبی وارد نگردد. بیمار در اتاق عمل و بصورت سرپایی پذیرش میشود. این کار نیاز به بیهوشی ندارد و با بیحسی موضعی انجام میشود. با توجه به تکنیک و لوازم بکار گرفته شده، این کار دردناک نمی باشد و بیماران تجربه ناخوشایندی از انجام آن ندارند.
فلوروسکوپ نوعی وسیله تصویر برداری است که توسط اشعه ایکس تصویر لحظه به لحظه از مراحل انجام تزریق را به ما میدهد. دقت میلیمتری این تصاویر سبب صحت کار و اجتناب از آسیب به بافتهای ستون فقرات میگردد.
مراحل انجام تزریق ترانس فورامینال پانزده تا بیست دقیقه به طول می انجامد و بیمار میتواند یک ساعت پس از انجام عمل ترخیص شده و با پای خودش به منزل برود.
در انجام این تزریقات داروهای استفاده شده پس از۲۴ تا ۴۸ ساعت تاثیر درمانی خود را نشان داده و وضعیت عمومی بیمار رفته رفته رو به بهبود میرود. با از بین رفتن التهاب و فشار از روی عصب درگیر، مکانیسم ترمیم داخلی، دیسک و فضاهایی که قبلا تحت فشار بوده را به وضعیت طبیعی نزدیک میکند. بیماران در چند روز اول پس از تزریق استراحت نسبی دارند و پس از آن تمرینات ورزشی خاصی را شروع مینمایند. تا ۱۲هفته پس از تزریق وضعیت بهتر می شود و در صورت رعایت شرایط توصیه شده به بیماران بهبودی طولانی مدت به دست می آید.
از موارد دیگر استفاده از تزریقات داخل ستون فقرات درمان بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع می باشد. در این بیماران تورم بافت نرم داخل کانال نخاع بهمراه تغییر شکل دیسکهای کمری و تغییرات استخوانی سبب تنگ شدن کانال و فشار بر رشته های عصبی میگردد. تزریق ترکیبات خاص دارویی میتواند با نازک کردن بافت نرم متورم داخل کانال سبب رفع فشار و از بین رفتن علائم فشار روی اعصاب شود. با توجه به اینکه این روش بدون نیاز به بیهوشی انجام میشود در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی که عمدتا مسن میباشند میتواند روش درمانی مناسبی به جای عمل جراحی باشد.
در کلیه بیماران ذکر شده انجام تزریقات داخل کانال نخاع باید در اتاق عمل و با استفاده از دستگاه فلوروسکوپ و شرایط کاملا استریل انجام شود.
منبع :
http://www.babapour.com
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.