در مردان، علائم اسکیزوفرنی معمولاً در اوایل تا اواسط دهه 20 زندگی شروع می شود. در زنان، علائم به طور معمول در اواخر دهه 20 شروع می شود. بروز اسکیزوفرنی در کودکان غیرمعمول و در افراد بالاتر از 45 سال نادر است.

اسکیزوفرنی شامل طیف وسیعی از مشکلات شناختی، رفتاری یا احساسی است. علائم و نشانه های ممکن است متفاوت اما منعکس کننده اختلال در توانایی و عملکرد است. علائم اسکیزوفرنی عبارتند از:

•    هذیان. هذیان باورهای اشتباهی است که مبتنی بر واقعیت نیستند. برای مثال، تصور می کنید که شما مورد آسیب یا آزار قرار می گیرید. منظور از انجام حرکات یا نظرات خاصی شما هستید. شما انسان مشهوری هستید. شخصی عاشق شما است یا عملکرد بدن شما مختل شده است. از بین 5 فرد مبتلا به اسکیزوفرنی 4 نفر به هذیان مبتلا می شوند.

•    توهم. در این حالت فرد مسائلی را می بیند یا می شنود که وجود ندارند. توهم می تواند در هر یک از حواس رخ دهد اما شنیدن صدا شایع ترین نوع توهم است.

•    تفکر آشفته. ارتباط موثر مختل شده و پاسخ گویی به سوالات می تواند تا حدودی یا کاملاً نامربوط باشد. به ندرت، ممکن است بیمار در هنگام صحبت کردن کلمات بی معنی را در کنار یکدیگر قرار دهد. این حالت گاهی سالاد کلمات نامیده می شود.

•    رفتارهای حرکتی غیرطبیعی و آشفته. این رفتارها می تواند شامل جنب و جوش بی فایده و بیش از حد باشد.

•    علائم منفی. این امر به کاهش توانایی یا فقدان توانایی برای عملکرد طبیعی دلالت دارد. به عنوان مثال، فرد بی احساس به نظر می رسد، ارتباط چشمی برقرار نمی کند، حالات صورت فرد تغییر نمی کند، به صورت یکنواخت صحبت می کند یا در هنگام صحبت کردن از تکان دادن طبیعی دست ها یا سر استفاده نمی کند. همچنین ممکن است توانایی فرد برای برنامه ریزی یا انجام فعالیت ها کاهش یابد. مثلاً ممکن است میزان صحبت کردن کاهش یابد و فرد از بهداشت شخصی غفلت ورزد یا علاقه خود را نسبت به کارهای روزمره از دست داده و از نظر اجتماعی گوشه گیر شود.

نشانه های بیماری در نوجوانان

علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان مشابه بزرگسالان است اما تشخیص بیماری در این گروه سنی دشوارتر است. این امر ممکن است به این دلیل باشد که برخی علائم اولیه اسکیزوفرنی در دوران تکامل نوجوانان معمول است. این علائم عبارتند از:
•    افت عملکرد مدرسه
•    اختلال در خواب
•    تحریک پذیری یا افسردگی
•    کاهش انگیزه

علائم اسکیزوفرنی می تواند در نوجوانان برخلاف بزرگسالان شامل موارد ذیل باشد:
•    هذیان کمتر رخ می دهد.
•    توهم بصری بیشتر رخ می دهد.
 

علت بروز اسکیزوفرنی ناشناخته است اما محققان معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز این اختلال نقش دارند.

اختلال در برخی مواد شیمیایی مغز مانند نوروترنسمیترهای دوپامین و گلوتامات ممکن است در بروز اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. مطالعات نشان دهنده وجود تفاوت هایی در ساختار مغزی و سیستم اعصاب مرکزی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی است. در حالیکه محققان در مورد اهمیت این تغییرات مطمئن نیستند اما این شواهد نشان می دهد که اسکیزوفرنی یک اختلال مغزی است.

 

اگرچه علت دقیق اسکیزوفرنی مشخص نیست، به نظر می رسد برخی عوامل سبب افزایش خطر ابتلا یا پیشرفت بیماری می شوند. این عوامل عبارتند از:
 

•    سابقه خانوادگی ابتلا به اسکیزوفرنی
•    قرار گرفتن در معرض ویروس ها، سموم یا سوءتغذیه در رحم مادر به خصوص در سه ماهه اول و دوم بارداری
•    افزایش فعالیت سیستم ایمنی به علت التهاب یا بیماری های خودایمنی
•    سن بالای پدر
•    استفاده از روانگردان ها در سنین نوجوانی و جوانی
 

در صورت عدم درمان اسکیزوفرنی می تواند منجر به بروز مشکلات عاطفی، رفتاری و سلامتی شدید و همچنین مشکلات مالی و حقوقی شود. عوارضی که مرتبط با اسکیزوفرنی هستند عبارتند از:

•    خودکشی
•    هر نوع آسیب رساندن به خود
•    اضطراب و ترس
•    افسردگی
•    مصرف الکل و مواد مخدر
•    فقر
•    بی خانمانی
•    درگیری های خانوادگی
•    ناتوانی در اشتغال یا تحصیل
•    انزوای اجتماعی
•    مشکلات سلامتی مانند مشکلاتی که با مصرف داروهای آنتی سایکوتیک، سیگار کشیدن و شیوه زندگی نادرست مرتبط هستند.
•    قربانی رفتارهای خشونت آمیز شدن
•    رفتارهای پرخاشگرایانه. اگرچه این حالت غیرمعمول بوده و به طور کلی با عدم درمان بیماری، مصرف مواد مخدر یا داشتن سابقه خشونت مرتبط است.
 

اگر شما قصد کمک به شخص مبتلا به بیماری روانی را دارید ابتدا ممکن است به پزشک خانواده یا پزشک عمومی مراجعه کنید. با این حال ممکن است به روانپزشک ارجاع داده شوید.

آنچه شما می توانید انجام دهید

لیستی از موارد ذیل را آماده کنید:
•    هر نوع علائمی که فرد بیمار تجربه می کند.
•    اطلاعات شخصی مهم مانند هرگونه استرس یا تغییراتی که اخیراً در زندگی فرد وجود داشته است.
•    داروها، ویتامین ها، گیاهان و سایر مکمل هایی که فرد دریافت می کند و دوز مصرفی هریک از مکمل ها
•    سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید

سوالاتی که می توانید از پزشک بپرسید

همراه با فرد بیمار به ملاقات پزشک بروید. در مورد اسکیزوفرنی سوالاتی که می توانید از پزشک بپرسید عبارتند از:

•    علل احتمالی بروز این علائم چیست؟
•    چه علل دیگری می تواند در بروز این علائم نقش داشته باشد؟
•    چه آزمایشاتی باید انجام شود؟
•    این وضعیت موقتی است یا دائمی؟
•    بهترین درمان چیست؟
•    آیا جایگزینی برای برای روش درمانی شما وجود دارد؟
•    من چگونه می توانم به فرد بیمار کمک کنم؟
•    آیا بروشور یا مطلب چاپ شده ای در این زمینه وجود دارد؟ چه وبسایتی را پیشنهاد می کنید؟

چه انتظاری از پزشک داشته باشید

سوالاتی که احتمالاً پزشک از شما خواهد پرسید عبارتند از:
•    علائمی که فرد بیمار تجربه می کند چیست و شما چه زمانی متوجه وجود این علائم شدید؟
•    این علائم به صورت مستمر وجود دارد یا گاه به گاه ایجاد می شوند؟
•    آیا بیمار در مورد خودکشی صحبت می کند؟
•    آیا بیمار به طور منظم غذا می خورد، به سر کار یا مدرسه می رود، به طور منظم حمام می کند؟
•    آیا بیمار به بیماری های دیگری مبتلا است؟
•    در حال حاضر بیمار از چه داروهایی استفاده می کند؟
 

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب فاقد این آگاهی هستند که مشکلات آن ها از یک بیماری روانی منشا می گیرد که نیاز به مراقبت های پزشکی دارد. بنابراین غالباً از خانواده یا دوستان طلب کمک نمی کنند.

کمک کردن به کسی که ممکن است به اسکیزوفرنی مبتلا باشد
اگر گمان می کنید که شخصی دارای علائم اسکیزوفرنی است با او در مورد نگرانی هایتان صحبت کرده و سعی کنید به او کمک کنید. شما می توانید این فرد را برای مراجعه به پزشک تشویق نمایید. در برخی موارد بستری شدن در بیمارستان ضروری است.

افکار مرتبط با خودکشی
افکار مرتبط با خودکشی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی شایع است. اگر تصور می کنید که فرد بیمار در معرض خطر خودکشی است یا در حال تلاش برای خودکشی است باید همواره یک نفر در کنار او باشد.
 

روش های تشخیصی:

هنگامی که پزشک به ابتلای فرد به اسکیزوفرنی مشکوک شود، در مورد سابقه پزشکی و روانپزشکی بیمار سوالاتی خواهد پرسید، معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و آزمایشات پزشکی و روانی انجام می دهد که عبارتند از:

•    آزمایشات. این آزمایشات شامل شمارش کامل سلول های خونی (CBC) و سایر آزمایشات خونی است که در رد بیماری هایی با علائم مشابه و بررسی بیمار از نظر مصرف الکل و مواد مخدر نقش دارند. همچنین پزشک ممکن است دستور انجام MRI یا سی تی اسکن دهد.

•    ارزیابی روانی. پزشک با مشاهده ظاهر و رفتار و نیز پرسیدن سوالاتی در مورد تفکر، خلق و خو، هذیان، توهم، سوءمصرف مواد، تمایل به خشونت و خودکشی وضعیت روانی فرد را بررسی می کند.

معیارهای تشخیص اسکیزوفرنی
برای تشخیص اکسیزوفرنی از راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی (DSM) استفاده می شود. این راهنما توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است و برای تشخیص بیماری های روانی استفاده می شود.

تشخیص اسکیزوفرنی مستلزم رد سایر اختلالات روانی و عدم مصرف مواد مخدر، داروها یا سایر بیماری ها است. همچنین فرد باید طی یک دوره یک ماهه 2 مورد از علائم ذکر شده در ذیل  را داشته باشد:
•    هذیان
•    توهم
•    گفتار آشفته که نشان دهنده آشفتگی تفکر است.
•    رفتار بسیار آشفته
•    علائم منفی که به کاهش یا فقدان توانایی برای عملکردهای طبیعی مرتبط است.

حداقل یکی از علائم باید هذیان، توهم یا گفتار آشفته باشد.

در اسکیزوفرنی توانایی شخص به طور قابل توجهی در کار کردن، حضور در مدرسه یا انجام فعالیت های عادی روزانه کاهش می یابد. انجمن روانپزشکی آمریکا زیرمجموعه قبلی اسکیزوفرنی (پارانوئید، آشفتگی، کاتاتونیک، نامتمایز، باقیمانده) را حذف کرده است. این زیرمجموعه ها معتبر نبوده و در تعیین بهترین راه درمان مفید نبودند.
 

اسیکزوفرنی حتی بعد از فروکش کردن علائم به درمان مادام العمر نیاز دارد. دارودرمانی و روان درمانی می تواند به کنترل این بیماری کمک کند. ممکن است در طول دوره های بحرانی یا بروز علائم شدید به منظور اطمینان از ایمنی، تغذیه مناسب، کافی کافی و رعایت بهداشت عمومی نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد. معمولاً درمان توسط روانپزشکی که در درمان اسکیزوفرنی تجربه دارد، انجام می شود.

داروها

داروها سنگ بنای درمان اسکیزوفرنی هستند. با این حال، ازآنجاکه داروهای مورد استفاده برای اسکیزوفرنی می توانند سبب بروز عوارض جانبی شدید اما نادر شوند، بیماران ممکن است تمایلی به استفاده از آن ها نداشته باشند.

داروهای آنتی سایکوتیک یا ضد روان پریشی متداول ترین داروهای تجویزی برای درمان اسکیزوفرنی  هستند. این داروها از طریق تاثیر بر روی نوروترنسمیترهای مغزی دوپامین و سروتونین علائم بیماری را کنترل می کنند.

تمایل به همکاری در درمان بر روی انتخاب دارو اثر می گذارد. فردی که نسبت به دریافت دارو مقاومت می کند ممکن است نیاز به فرم تزریقی داروها داشته باشد. افراد ناآرام و آشفته ممکن است در ابتدا نیاز به دریافت بنزودیازپین مانند لورازپام داشته باشد. این دارو ممکن است همراه با یک داروی ضد روان پریشی داده شود.

داروهای ضد روان پریشی غیرمتداول

استفاده از داروهای جدید نسل دوم به علت کاهش احتمال بروز عوارض جانبی ترجیح داده می شود. این داروها عبارتند از:
•    آریپیپرازول
•    آسناپین
•    کلوزاپین
•    لورازیدون
•    اولانزاپین
•    پالیپریدون
•    کوئتیاپین
•    ریسپریدون
•    زیپراسیدون

از پزشک خود در مورد فواید و عوارض جانبی داروهای تجویزی سوال کنید.

داروهای ضد روان پریشی متداول

داروهای نسل اول دارای عوارض جانبی قابل توجه مانند اختلال حرکتی هستند که ممکن است برگشت پذیر یا برگشت ناپذیر باشند. این گروه از داروها عبارتند از:
•    کلرپرومازین
•    فلوفنازین
•    هالوپریدول
•    پرفنازین

این داروهای ضد روان پریشی نسبت به داروهای جدیدتر ارزان تر بوده و برای درمان طولانی مدت مناسب هستند. با شروع دارودرمانی چند هفته طول می کشد تا بهبود علائم مشاهده شود. به طور کلی، هدف از درمان با داروهای ضد روان پریشی کنترل موثر علائم و نشانه های بیماری با کمترین دوز ممکن است. روانپزشک ممکن است داروهای مختلف، دوزهای متفاوت یا ترکیبی از چند دارو را به منظور دستیابی به نتیجه مورد نظر امتحان کند. داروهای دیگر مانند داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب نیز ممکن است به درمان کمک کنند.
 

• الانزاپین (Olanzapine)‎
• پیموزاید (Pimozide)‎
• ریسپریدون (Risperidone)‎
• تیوریدازین (Thioridazine)‎
• کلرپرومازین (Chlorpromazine)‎
• کلوزاپین (Clozapine)‎
• هالوپریدول (Haloperidol)‎
• پرفنازین (Perphenazine)‎
• آریپیپرازول (Aripiperazole)‎
• کوتیاپین (Quetiapine)‎
• فلوفنازین (Fluphenazine)‎

حمایت و پشتیبانی:

مقابله با یک اختلال روانی جدی مانند اسکیزوفرنی می تواند برای بیمار و برای خانواده و دوستان فرد چالش برانگیز باشد. روش هایی که می توانند به مقابله با این شرایط کمک کنند عبارتند از:

•    اطلاعات خود را در مورد اسکیزوفرنی افزایش دهید. آگاهی خود را در مورد عواملی که می توانند انگیزه فرد را برای ادامه درمان حفظ کنند، افزایش دهید. این آموزش ها می تواند به خانواده و دوستان بیمار کمک کند تا شرایط فرد را بهتر درک کنند.

•    به گروه های حمایت کننده از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بپیوندید.

•    بر روی اهداف تمرکز کنید. کنترل اسکیزوفرنی یک فرآیند مداوم است.

•    مدیریت استرس را یاد بگیرید. بیمار و خانواده وی می توانند از منافع تکنیک های کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تای چی بهره مند شوند.

•  هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از بروز اسکیزوفرنی وجود ندارد. بااین حال، درمان زودهنگام می تواند به کنترل علائم و جلوگیری از بروز عوارض جدی کمک کند.

•  پایبندی به درمان می تواند به جلوگیری از عود یا تشدید علائم اسکیزوفرنی کمک کند. علاوه براین، محققان امیدوارند با یادگیری بیشتر در مورد عوامل خطر بروز اسکیزوفرنی موفق به تشخیص و درمان سریع تر بیماری شوند.