مینیسک زانو از غضروف ساخته شده است، که مثل بالش بین استخوان ران (فمور) و استخوان ساق پا (درشت نی) عمل می‌کند. در هر مفصل زانو دو مینیسک وجود دارد که امکان آسیب دیدن و پاره شدن آن هنگام انجام فعالیت مفصل زانو که با فشار یا چرخش همراه است، وجود دارد.
علائم
هنگامی که پارگی مینیسک زانو ایجاد می‌شود، ممکن است بیمار از ناحیه اطراف مفصل زانو صدا بشنود. پس از آسیب دیدگی، احتمالا علایم و نشانه های زیر بروز پیدا می کند:
- درد، به خصوص در زمان لمس کردن ناحیه مورد نظر
- ورم و التهاب
- مشکل حرکت زانو یا عدم توانایی حرکت کامل در تمام جهت‌ها
- احساس قفل شدن زانو یا گیر کردن آن
- احساس خالی شدن زانو یا عدم امکان اتکا به آن
علاوه بر این شما ممکن است با احساس لغزش یا گیر کردن در ناحیه مورد نظر مواجه شوید که این شرایط معمولاً نشان می‌دهد که یک قطعه از غضروف جدا شده و باعث قفل شدن مفصل زانو شده است.
در صورت مشاهده این علائم و ماندگاری آن‌ها برای بیش از یک روز یا در صورت مواجه شدن با این علائم پس از وارد شدن آسیب به زانو، لازم است فوراً با متخصص ارتوپد ملاقات کنید. علاوه بر این در صورتی که زانو قفل کرده و امکان خم شدن زانو پس از راست شدن آن وجود نداشته باشد، لازم است با متخصص ارتوپد در این رابطه ملاقات شود.
علت
مینیسک زانو می‌تواند در اثر فعالیت‌هایی که باعث برخورد مستقیم یا وارد شدن فشار به زانو همراه پیچ خوردن یا چرخش می شوند، دچار پارگی گردد. یک چرخش تصادفی یا پیچ خوردن، چمباتمه زدن بیش از حد، یا بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند باعث آسیب به مینیسک شود. بسیاری از ورزشکاران در معرض خطر پارگی مینیسک زانو هستند. این عضله با افزایش سن ضعیف شده و احتمال آسیب بیشتر می شود. پارگی مینیسک زانو بیشتر در بین افراد بالای 30 سال مشاهده شود. انجام حرکت‌های مثل چمباتمه زدن یا بالا رفتن از پله می‌تواند باعث ایجاد آسیب دیدگی در افرادی شود که مینیسک آن‌ها ضعیف است. اگر شما به آرتروز مبتلا هستید، به احتمال بیشتر به این مشکل دچار خواهید شد.
تشخیص
پس از صحبت درباره علائم، پزشک متخصص وضعیت زانوی شما را بررسی کرده و چند تست حرکتی بر روی آن انجام می‌دهد. شما ممکن است در زمان این بررسی‌ها با با صدای پوپ مانند مواجه شوید که این صدا می‌تواند نشان دهنده پارگی مینیسک زانو باشد. علاوه بر این پزشک از عکس برداری رادیولوژی و ام آر آی برای تائید تشخیص خود استفاده می کند.
اگر پزشک توانایی تشخیص علت ایجاد درد را با استفاده از تکنیک‌های ذکر شده نداشته باشد، ممکن است به شما پیشنهاد دهد از آرتروسکوپی برای بررسی وضعیت زانو استفاده شود. هنگام انجام آرتروسکوپی، یک شکاف (برش) کوچک نزدیک ناحیه زانو ایجاد می‌شود. آرتروسکوپ یک ابزار تصویر برداری نازک و قابل انعطاف است که از طریق شکاف به ناحیه مورد نظر وارد می‌شود. در اغلب مواقع هنگام انجام آرتروسکوپی (برای انجام درمان یا جهت تشخیص)، بیمار می تواند در همان روز به خانه باز گردید.
درمان
روش درمان انتخاب شده توسط جراح متخصص برای پارگی مینیسک بستگی به نوع پارگی ایجاد شده، اندازه و محل آن دارد. ناحیه یک سوم خارجی مینیسک (ناحیه قرمز) از رگ‌های خونی تشکیل شده است. به این ترتیب پارگی ایجاد شده در این ناحیه مینیسک زانو، می‌تواند به خودی خود درمان شود، البته گاهی ممکن است برای درمان آن نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد. یک پارگی طولی ایجاد شده در این ناحیه یک مثال مناسب از این نوع پارگی می‌باشد.
در مقابل، ناحیه دو سوم داخلی مینیسک زانو فاقد رگ‌های خونی است. بدون امکان ارائه مواد مغذی از طریق خون، پارگی ایجاد شده در ناحیه «سفید» مینیسک قابل درمان نیست. به خاطر اینکه امکان ترمیم و بهبود این ناحیه به خودی خود وجود ندارد، معمولاً از عمل جراحی برای درمان آن استفاده می‌شود. به هر حال توجه داشته باشید صرف نظر از نوع پارگی ایجاد شده، سن و سطح فعالیت از عواملی می باشند که بر روش درمان بیماری تأثیر گذار هستند.
درمان بدون عمل جراحی
درمان بدون جراحی پارگی مینیسک زانو به شرح زیر می باشد:
استراحت:از انجام فعالیت‌هایی که باعث ایجاد آسیب دیدگی شده است برای مدت مشخص دوری کنید. در این حالت ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد از چوب زیر بغل برای اجتناب از وارد شدن فشار و وزن بدن به زانوی خود استفاده کنید.
یخ: از بسته‌های یخ و آب سرد چند مرتبه در روز و هر بار به مدت 20 دقیقه استفاده کنید. دقت داشته باشید یخ را بطور مستقیم بر روی پوست خود قرار ندهید، و آن را در حوله بپیچید تا موجب سوختگی پوست نشود.
کمپرس و متراکم سازی: برای پیشگیری از ورم و التهاب بیشتر و از دست دادن خون، از بانداژ کمپرس قابل ارتجاع (کشی) استفاده کنید.
قرار دادن پا بر روی بلندی:برای کاهش التهاب و ورم در زمان استراحت پاها را بالاتر از قلب خود قرار دهید.
داروهای ضد التهاب غیراستروئید: داروهایی مثل آسپیرین و ایبوپروفن می‌تواند باعث کاهش درد و التهاب ایجاد شده شود.
حرکت‌های ورزشی: تمرین‌های حرکتی تقویت عضله چهار سر زانو می‌تواند در کاهش ورم و بازیابی کنترل عادی عضلات زانوی آسیب دیده مؤثر باشند.
جراحی آرتروسکوپی
همه انواع پارگی مینیسک زانو نیازمند انجام عمل جراحی نیست و این موضوع را بطور خاص در ارتباط با مواردی می‌توان مشاهده کرد که باعث ایجاد علائم خاص در بیمار نمی‌شوند. پارگی مینیسک علامت ابتلا به بیماری نیست و بسیاری از موارد پارگی مشاهده شده در بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است بدون انجام فعالیت خاص درمان شود. پارگی‌های ایجاد شده معمولاً به خودی خود درمان نمی‌شوند، اما ممکن است باعث ایجاد علائم خاص در بیمار نیز نشوند. اگر پارگی ایجاد شده باعث ایجاد درد مداوم شود، به فرد پیشنهاد می‌شود از جراحی آرتروسکوپی استفاده کند. جراحی آرتروسکوپی به دو گروه اصلی زیر طبقه بندی می‌شود:
منیسکتومی: در این روش درمانی، بافت مینیسک آسیب دیده برداشته می‌شود. این روش درمانی دارای احتمال موفقیت تقریبی 90% می‌باشد.
ترمیم مینیسک: بعضی از موارد پارگی مینیسک زانو را می‌توان با بخیه زدن بخش‌های پاره شده به یکدیگر درمان کرد. این موضوع که امکان ترمیم موفقیت آمیز پارگی با این روش وجود داشته باشد بستگی به نوع و درجه (درجه 1، 2 و3) پارگی ایجاد شده و نیز شرایط کلی مینیسک آسیب دیده دارد. پارگی عمودی در بخشی از مینیسک که دارای رگ‌های خونی است را می‌توان با نگهداری از مینیسک و مراقبت از آن درمان کرد. به این ترتیب جراحی ترمیم مینیسک زانو برای پارگی‌هایی انجام می‌شود که قابل ترمیم باشند. نتایج جرحی ترمیم مینیسک می‌تواند در 80 تا 90 درصد موارد موفقیت آمیز باشد.
آرتروسکوپی در حقیقت انقلابی در عمل جراحی درمان پارگی مینیسک زانو محسوب می‌شود. در گذشته، درمان پارگی مینیسک نیازمند ایجاد یک شکاف هفت تا ده سانتیمتری در زانو و یک تا دو شب بستری شدن در بیمارستان بود. اما با پیشرفت‌های انجام شده، پارگی مینیسک را می‌توان از طریق آرتروسکوپی با ایجاد دو شکاف نازک (کوچک‌تر از یک و نیم سانتیمتر) درمان کرد. این عمل جراحی را می‌توان به صورت سرپایی در کمتر از یک ساعت انجام می شود.
معمولاً، عمل جراحی زانو را می‌توان تحت بی حسی موضعی انجام داد. گاهی اوقات امکان بخیه کردن غضروف پاره شده برای متصل کردن بخش‌های جدا شده غضروف به یکدیگر وجود دارد و از این تکنیک می‌توان بطور موفقیت آمیز برای درمان پارگی های بزرگ مینیسک زانو استفاده کرد.
بهبودی
ریکاوری پس از جراحی آرتروسکوپی پارگی مینیسک زانو به نسبت سریع انجام می‌شود و اکثر افراد می‌توانند در طول چند هفته فعالیت‌های عادی خود را از سر گیرند. در این حالت خلاص شدن از درد به سرعت در بیمار مشاهده می‌شود و درد ناشی از پارگی مینیسک زانو پس از عمل جراحی در سطح حداقل قرار دارد.
عوارض
تمام جراحی‌ها دارای خطرات و عوارض خاص خود هستند. ترمیم مینیسک یک روش درمانی ایمن است که نسبت عوارض مشاهده شده در آن 1.3% می‌باشد. رایج‌ترین عوارض مشاهده شده در این حالت مربوط به آسیب دیدگی اعصاب پوست است که بخش زیاد آن بدون نیاز به مراقبت‌های اضافی در طول سه ماه پس از عمل جراحی، درمان می‌شود. سفت شدن زانو، عفونت، و سایر مشکلات احتمالی از مسائل غیر عادی در این رابطه محسوب می‌شوند، اما همواره امکان مشاهده این عوارض در فرد وجود دارد. به هر حال یک متخصص حرفه ای جراحی می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های خاص این خطرات را حداقل کنند.
در بهترین حالتی که آسیب‌های وارد شده بسیار کم باشد، پارگی مینیسک زانو بدون جراحی می‌تواند ترمیم شده و به شکل عادی خود باز گردد اما این حالت به ندرت اتفاق می‌افتد. در شرایطی که مشکل بیمار وخیم تر باشد، مینیسک آسیب دیده در ادامه دچار پارگی بیشتر می‌شود و در نهایت غیر قابل ترمیم می‌شود. در این حالت بخش‌های پاره شده مینیسک به غضروف مفصلی آسیب وارد کرده و باعث تسریع ابتلا به آرتروز زانو می‌شود.
هزینه و قیمت
پزشک جراح در مطب خود می‌تواند یک پیش بینی منطقی و مناسب از هزینه‌های جراحی، هزینه بیمارستان، هزینه بی حسی و میزان پوشش این هزینه‌ها توسط مؤسسات بیمه در اختیار شما قرار دهد.
پارگی مینیسک زانو را باید جدی گرفت زیرا عدم توجه به آن می تواند عوارضی را برای بیمار ایجاد کند، از جمله ابتلاء زودهنگام به آرتروز. بنابراین با مشاهده علائم و نشانه های ذکر شده در مقاله به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب برای شما تجویز شود. به یاد داشته باشید که تنها جراح ارتوپد می تواند لزوم نیاز به جراحی برای درمان پارگی مینیسک زانو را تشخیص دهد. درمان پارگی مینیسک زانو با جراحی در ورزشکاران می تواند باعث بهبودی سریع و بازگشت به فعالیت های گذشته شود.
منبع :
http://www.doctorafshar.com
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.