سزارین و شیردهی

سزارین و شیردهی

سزارین یک جراحی بزرگ شکمی است و بهبودی بعد از آن احتیاج به زمان دارد. خانم های باردار لازم است درباره سزارین اطلاعات کافی داشته باشند. 

درصد تولد نوزادان نارس، سندرم نارسایی تنفسی (RDS) نوزادان، مرگ و میر و بیماری مادران مانند عفونت، خونریزی، درد، اثرات روانی زایمان مثل افسردگی، در زایمان سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است. نوزادانی که با سزارین متولد می شوند ممکن است خواب آلوده تر از نوزادانی باشند که داروهای بیهوشی دریافت نکرده اند و برطرف شدن خواب آلودگی در این نوزادان احتمال دارد چند روز طول بکشد و موقتاً رفلکس مکیدن ضعیفی داشته باشند.

سزارین غیرمنتظره 

اغلب سزارین ها غیرقابل پیش بینی و برنامه ریزی نشده هستند. مادری که در انتظار یک زایمان طبیعی است ولی در نهایت سزارین می شود، ممکن است احساس گناه، بی کفایتی، عصبانیت و ناامیدی کند. او ممکن است نسبت به نوزادش عصبانی باشد به خصوص اگر به خاطر بزرگ بودن بچه ها یا نچرخیدن او سزارین شده باشد.اگر مادر در موقع زایمان بیهوش و یا بعد از زایمان ساعت های زیادی از نوزاد جدا شده باشد، ممکن است نسبت به فرزندش احساس جدایی کند. وجود این احساس منفی درباره دیگران هم محتمل است. مثلاً از پزشک خود به خاطر انجام سزارین و یا از شوهرش به خاطر عدم درک احساساتش عصبانی باشد. صرف وقت برای لمس کردن نوزاد و نگهداری از او می تواند مادر را آرام کند و به مادر و بچه کمک کند تا ارتباط خود را برقرار سازند. در صورتی که مادر احساسات خود را بروز ندهد و در خود نگه دارد، باعث ایجاد مشکلات و آثار روانی برای او خواهد شد. بنابراین برای این که مادر راهی برای تخلیه احساسات خود داشته باشد و احساس حمایت کند باید ترغیب شود تا با نزدیک ترین گروه حمایتی و یا کارکنان بهداشتی درمانی تماس گرفته و ارتباط برقرار کند.

سزارین برنامه ریزی شده 

اگر مادر فرصت لازم برای تطبیق روحی روانی خود با مسئله سزارین را داشته باشد. احتمال این که حقیقت را راحت تر قبول کند، بیشتر است همچنین وقت کافی برای برنامه ریزی زایمان و دوران بعد از آن را خواهد داشت. او می تواند با پزشک خود درباره برنامه های بعدی که برای خودش و اقامت در بیمارستان دارد صبحت کند. سیاست های بیمارستان تاثیر مهمی بر روند شیردهی مادر باشد به ویژه مادر سزارین شده دارند، زیرا او مدت بیشتری در بیمارستان می ماند. 

انتخاب بیهوشی 

گرچه بیهوشی عمومی آسان ترین راه بیهوشی است ولی هوشیاری مادر را در زمان زایمان از بین می برد و مدتی بعد از آن مادر خواب آلود است و این موضوع ممکن است اولین تماس مادر با نوزاد را که مدت های طولانی در انتظارش بوده به تعویق اندازد.به جز در مواقع سزارین اورژانس که ثانیه ها نیز با ارزش هستند، در سایر مواقع به مادر می توان فرصت داد تا نوع بیهوشی را انتخاب کند. اگر بی حسی موضعی (اپیدورال، اسپاینال) انجام شود، مادر در طول زایمان بیدار خواهد بود و می تواند با کمک کارکنان بلافاصله روی تخت زایمان به نوزاد خود شیر بدهد. بعد از به دنیا آمدن نوزاد و قبل از آن که اثر بی حسی موضعی از بین برود، یعنی زمانی که مادر کاملاً هوشیار است و دردی هم حس نمی کند، بهترین زمان برای شروع شیردهی است. توجه مادر به نوزاد از نگرانی او کم می کند و سبب نزدیکی مادر به نوزادش می شود واز طرف دیگر برای جمع شدن رحم و برگشت سریع تر آن به اندازه طبیعی و التیام عمل جراحی هم کمک می کند.برای آن که مادر بتواند روی تخت زایمان به نوزاد خود شیر بدهد، مجبور است در حالی که به پشت خوابیده از نوزاد مراقبت کند. اگر بی حسی اسپاینال دریافت کرده باشد، برای این که دچار سردرد نشود، مجبور است که به پشت بخوابد. مادر می تواند وقتی برش سزارینش دوخته شده به یک طرف بچرخد و در حالی که به پهلو خوابیده، شیردهی را شروع کند.پدر نوزاد یا یک پرستار می تواند برای نگهداشتن نوزاد در وضعیت مناسب به مادر کمک کند و از چند بالش برای کمک به او استفاده نماید. اگر بالش در دسترس نباشد پدر کودک می تواند به طور فیزیکی مادر را در طول شیردادن حمایت کند. اگر مادر بیهوشی عمومی گرفته باشد، برای مدتی بعد از زایمان هوشیاری کامل ندارد بنابراین شروع شیردهی او به تعویق می افتد. در اولین فرصتی که مادر توانایی شیردهی داشته باشد، باید به اینکار ترغیب شود.در آن زمان فقط مقدار کمی ماده بیهوشی در بدن مادر وجود داردکه برای نوزاد خطری ندارد

روزهای اول بعد از سزارین: 

شیردهی می تواند روی تخت بهبودی در اطاق عمل شروع شود، البته مادر برای در آغوش گرفتن نوزاد و شیردادن به او احتیاج به کمک دارد. اگر همسر حضور فعال داشته باشد بهتر است نوزاد توسط او روی پستان مادر قرار گیرد و شیر بخورد. با این کار مادران احساس راحتی و حمایت بیشتر می کنند و پدران از این که بتوانند در تغذیه فرزندشان شرکت داشته باشند خوشحال می شوند. در غیر این صورت از پرستار باید کمک گرفته شود. اگر اطاق خصوصی در بخش وجود داشته باشد، به پدر، مادر و نوزاد می توان اجازه داد تا با هم باشند. 
هفته اول بعد از زایمان برای مادر و نوزاد زمان بسیار حساسی است، بنابراین محیط اطراف مادر باید بسیار حمایتی باشد از جمله سیاست های بیمارستان که می تواند مادر را به تغذیه نوزاد با شیر خودش هدایت کنند، به شرح زیر است: 
    
    1- از بطری شیر و یا سایر وسایل شیردهی به طور معمول استفاده نشود. 
    
    2- برنامه های آموزشی منظمی برای پرستاران ترتیب داده شود تا بیاموزند چگونه به مادران سزارین شده در شیردهی کمک کنند. 3 - مادر به طور معمول بعد از زایمان از نوزادش جدا نشود.(به شرط سالم بودن هر دو ) 
    
    4- برنامه هم اتاقی مادر و نوزاد ظرف یک ساعت اول(برای زایمان طبیعی) و پس از به هوش آمدن مادر سزارین شده و در تمام مدت 24 ساعت اجرا شود. 
    
    زمان شروع هم اتاقی مادر و نوزاد در بیمارستان های مختلف متفاوت است. اما باید پس از به هوش آمدن مادر و هنگامی که او قادر به پاسخ دادن به نیازهای نوزاد باشد انجام شود. هم اتاقی مادر و نوزاد یک راه شگفت انگیز برای شناخت کودک و شروع خوب شیردهی است. در بعضی بیمارستان های دوستدار کودک مادران سزارینی با نوزاد خود هم اتاق می شوند. بیشتر مادران از بودن نوزاد در کنار خود در تمام ساعات شبانه روز ابراز رضایت و خوشحالی می کنند. در چند روز اول بعد از سزارین شکم مادر حساس و دردناک است. اکثر داروهایی که برای تسکین درد تجویز می شوند، اثر سوءروی نوزاد ندارند و می توانند مورد استفاده قرار گیرند. از مادر سزارینی باید خواسته شود حتی الامکان هر چه زودتر از رختخواب خارج شود و حرکت کند. فعالیت فیزیکی، دوره التیام را سرعت می بخشد. درضمن مادر باید مایعات کافی بنوشد و استراحت کند. برنامه هم اتاقی مادر و نوزاد، علاوه بر این که رضایت مادر را در مراقبت از نوزادش فراهم می کند، مزایای دیگری هم دارد از جمله: 
    
    * هم اتاقی در تمام ساعات شبانه روز (24ساعته) شیردهی نامحدود را آسان تر می کند، بدیهی است که مادر در ابتدا به کمک بیشتری نیاز دارد.
    
    * وقتی مادر و نوزاد تمام ساعات با هم باشند و مادر به طور نامحدود شیردهی داشته باشد دفعات تغذیه با شیر مادر به آرامی بیشتر می شود.
    
    * اگر نوزاد خواب آلود است، مادر می تواند از سیکل خواب و بیداری نوزادش مطلع شود و این مزیت را داردکه در ساعاتی که نوزاد هوشیار است او را شیر بدهد. غ از آن جا که نوزاد را به اتاق نوزادان نمی برند، مادر می تواند مطمئن باشد که به کودک شیر مصنوعی یا آب قند یا پستانک داده نمی شود(زیرا دادن شیشه یا پستانک موجب سردرگمی نوزاد در گرفتن پستان می شود.) 
    
    حتی در بعضی مواقع مادر می تواند شیرش را بدوشد و وقتی نوزاد آماده تغذیه از راه دهان می شود آن را به او بخوراند. بعضی بیمارستان ها و پزشکان وقتی مادر تب دار می شود، او را از نوزادش جدا می کنند. تب پایین در اولین روزهای شیردهی در مادران شایع است و خطری برای سلامت نوزاد ندارد. مادرانی که سزارین می شوند نسبت به مادرانی که زایمان طبیعی می کنند، در دوره بعد از زایمان بیشتر در معرض تب و عفونت هستند که غالباً به علت عفونت برش جراحی و یا دستگاه ادراری مادر است. وقتی مادر تب می کند جدا کردن مادر و بچه هیچ لزومی ندارد حتی اگر برش جراحی عفونی شده باشد. اگر پزشک جدایی مادر و نوزاد را پیشنهاد کرد مادر می تواند تقاضا کند که او و نوزادش را با هم از سایرین جدا کنند. 

کارکنان بهداشتی درمانی مراقب مادر و نوزاد

پزشک یا مامای آموزش دیده که زائو را در موقع زایمان همراهی می کنند روی نحوه زایمان تاثیر زیادی خواهند داشت. پزشکی که بعد از زایمان از نوزاد مراقبت می کند می تواند روی چگونگی شیردهی تاثیر داشته باشد. پزشکی که برای یادگیری امر شیردهی وقت کافی صرف نکرده باشد ممکن است هنگام درمان مادر یا شیرخوار به راحتی بچه را از پستان جدا کند در حالی که چنین رفتاری ندرتا ضرورت پیدا می کند. شرکت در کلاس های آموزشی مادران باردار راه مفیدی برای یادگیری استفاده از تجربیات سایر مادران است. هر چه مادر بیشتر مطالعه کند و با افراد با تجربه صحبت نماید، اطلاعات بیشتری کسب می کند. از تجربیات پزشک خود استفاده و راجع به سیاست های بیمارستانی که قرار است در آنجا سزارین شود، سئوال می کند.

هفته های اول در خانه 

مادر سزارینی وقتی به خانه می رود به استراحت بیشتر احتیاج دارد. باید به مادر اطمینان داد که معمولا ً تولید شیر کافی مدتی طول می کشد، این موضوع در مورد زایمان طبیعی هم صدق می کند. به مادر پیشنهاد می شود برای چند هفته اول در خانه، کمک داشته باشد. او نباید بیش از حد خسته شود. شیردادن به مادر این امکان را می دهد که همزمان نیز استراحت کند.اگر بچه درست کنار بستر مادر نگهداری شود، با مقداری کهنه نوزاد یا پوشک و یک پارچ آب و یک میان وعده غذایی، مادر می تواند ساعت ها استراحت کند بدون این که مجبور به برخاستن از بستر شود. از این طریق مادر و نوزاد هر دو وقت زیادی برای شناختن یکدیگر و استراحت، پیدا می کنند. مادر باید از آشپزی و سایر کارهای خانه معاف شود. اگر امکان داشته باشد بهتر است دوستان یا سایر اعضا خانواده این کارها را انجام دهند.داشتن تغذیه کافی و مناسب و مصرف مایعات به مقدار لازم برای بهبودی اوو ترمیم سریع بافتها کمک میکند. بعضی زنان ممکن است در کنار دردهای فیزیکی، دردههای هیجانی هم داشته باشند چون عمل جراحی بزرگی مثل سزارین به ویژه وقتی که بیمار خوب توجیه نشده باشد، می تواند همه چیز را تحت تاثیر قرار دهد.

منبع:

http://www.magiran.com
    

تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.