استفاده از cbct در دندان پزشکی
رادیولوژی یک ضرورت در پزشکی نوین است. تست های رادیوگرافی یک ضرورت تشخیصی است که در همه ی شاخه های علوم پزشکی سهیم در ارتقای سلامت در بعد فردی و اجتماعی مشارکت دارد. در میان انواع مختلف روش های رادیوگرافی CBCT تکنولوژی جدیدی است که ابتدا در سال 1982 برای آنژیوگرافی معرفی و سپس برای تصویر برداری فک و صورت به کار گرفته شد. در این تکنولوژی از یک منبع واگرا به شکل مخروطی اشعه یونیزان و یک گیرنده سطحی دو بعدی که به گانتری در حال چرخش ثابت شده است استفاده می شود تا تصاویر متعدد متوالی در یک اسکن کامل حول منطقه مورد نظر به دست آید. در کارهای دندانپزشکی استفاده از تصاویر دیجیتال که یک تکنولوژی جدید است افزایش یافته است. CBCTنیز یک نوع تصویربرداری دیجیتال است،اثبات شده است که تعداد زیادی از دندانپزشکان جهان تصاویر دیجیتال را به تصاویر رادیوگرافی دستی ترجیح می دهند.
از مزایای CBCT می توان به موارد زیر اشاره کرد :
CBCT را می توان در ارتودنسی برای ارزیابی تغییر شکل و عملکرد MAXILLOFACIAL بکار برد. در جائیکه رادیوگرافی CONVENTIONAL پیشنهاد یک رابطه ی بسته میان مولر سوم مندیبل و INFERIOR ALVEOLAR CANAL را می دهد و زمانیکه تصمیم بر کشیدن دندان به طریقه جراحی باشد CBCT ارجح است.
CBCT همچنین می تواند توجیهی باشد برای تشخیص قبل از جراحی دندان های به هم چسبیده یا در مواردی که رادیوگرافی دستی نمی تواند اطلاعات لازم را فراهم کند. CBCT همچنین تصویربرداری سه بعدی در قوس دندانی را با رزولوشن بالا و دوز پایین ممکن می سازد. زمانیکه ارزیابی کلینیکی مستقیم نمی تواند میزان پوسیدگی سطوح پروگزیمال را مشص سازد CBCT به راحتی میزان پوسیدگی را مشخص می کند. داده های حاصل از CBCT میتوانند از یک دستگاه مستقیما به محل درمان فرستاده شوند بنابراین کادر درمان می توانند به طور مثال کنتراست را برای مکان ایمپلنت تغییر دهند. سیستم های CBCT در دندانپزشکی در دهه اخیر به منظور تشخیص، پیش آگهی و طرح درمان کیست ها یا تومورهای فک و صورت، آشکار کردن شکستگی و ترک های دندان, طرح درمان ایمپلنت, سایر استفاده های جراحی و تشخیص پوسیدگی استفاده می شود.
CBCT بهتر نواحی اپیکال را مشخص می سازد. همچنین در ارزیابی سیستم ریشه، ارزیابی نقاط تحلیلی و در طرح درمان جراحی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. CBCT برای غلبه بر محدودیت های رادیوگرافی CONVENTIONAL مانند اورلپ و دیستورشن پیشنهاد می شود. از دیگر مزایای اصلی و مهم می توان به زمان تصویربرداری کم، دوز اشعه X کمتر مورد نیاز و عدم نیاز به ظهور و ثبوت شیمیایی، اندازه کوچک و قیمت پایین، اسکن با سرعت بالا، آنالیز INTERACTIVE اشاره کرد. کاربردهای دیگری که برای CBCT در دندانپزشکی وجود دارد شامل : ارزیابی مکان ایمپلنت، سفالومتری سه بعدی در ارتودنسی، لوکالیزه کردن کانال آلوئولار تحتانی، ارزیابی مفصل TMJ و بیماری های کمپلکس MAXILLOFACIAL است.
رادیوگرافی دیجیتال زیر بنائی را برای تکنولوژی های آینده پایه گذاری کرده است که به دندانپزشک اجازه می دهد مانند یک مهندس طرح درمان را اجرا کند. پیشنهاد می شود که حداقل یک روپوش سربی نیم تنه به طور صحیح استفاده شود، این امر خصوصا در بیماران باردار و کودکان توصیه می شود. همچنین پیشنهاد می شود که یک شیلد تیروئید سربی استفاده شود تا اکسپوژر تیروئید را کاهش دهد. علی رغم مزایای متعددی که ذکر گردید CBCT نیز مانند سایر روش ها دارای معایب و محدودیت هائی است نظیر : اکسپوژرهای آن دوز رادیاسیون بالاتری را نسبت به دیگر روش های رادیوگرافی دندانی به بیمار تحمیل می کند. از دیگر محدودیت های این روش می توان به noise تصویر، کنتراست ضعیف بافت نرم، وجود آرتیفکت زمانیکه رستوریشن فلزی در دهان است که باعث کاهش دقت تشخصی در CBCT و در نتیجه عدم تجویز CBCT می شود، اشاره کرد. زمانیکه تمام صورت تصویر می شود یا یک field of view بزرگ انتخاب می شود رنج دوز 20-70 µsv است. در حالی که برای یک panoramic این میزان 6-20 میکرو سیورت می باشد, البته این میزان در مقایسه با CT که 314 میکروسیورت دوز به بیمار تحمیل میکند اثرات جانبی کمتری دارد. بر طبق اصول as low as reasonably and achievable) ALARAا ) کسپوژر بیمار باید مورد قضاوت قرار گیرد بطوریکه ارزش منافع کلی تشخیصی بیش از اکسپوژر رادیاسیونی باشد که به بیمار تحمیل می گردد.
با توجه به مزایای متعدد گفته شده CBCT امروزه یک ضرورت برای اجرای دقیق طرح درمان می باشد. CBCT بسیاری از محدودیت های ناشی از سایر روش ها را پوشش می دهد و میتواند برای دندانپزشک بسیار مفید باشد. متاسفانه با وجود مزایای بسیار زیاد CBCT موارد تجویز این روش توسط دندانپزشکان بسیار کم است که می تواند ناشی از عدم دانش کافی از CBCT یا عدم آگاهی از شرایط تجویز CBCT باشد.
منبع:
http://drbassiriradiology.ir/
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.