نکاتی تازه درباره اسهال کودکان
1-علت ایجاد اسهال در کودکان چیست؟
مهمترین عواملی که باعث در خطر قرار گرفتن کودکان برای ابتلا به بیماریهای اسهالی می‌شوند، آلودگی محیط و افزایش مواجهه آنها با عوامل بیماریزا می‌باشد. شایعترین علت بیماریزای اسهال در کودکان ویروس‌ها هستند و در میان ویروس‌ها «روتاویروس» عامل 35% اسهال حاد آبکی کودکان است البته باکتریها و سایر میکروب‌ها مثل آمیب و انگل‌ها هم از دیگر عوامل ایجاد اسهال عفونی هستند.
سوء تغذیه خود باعث افزایش چند برابری خطر اسهال و نیز خطر مرگ و میر ناشی از اسهال در کودکان است که خصوصاً خطر سوء تغذیه ریزمغذی‌ها مثل ویتامین‌ها و مواد معدنی در ایجاد این خطر بیشتر از سایر مواد غذایی است. در این میان کمبود ویتامین A و نیز روی (Zinc) با افزایش خطر مرگ و میر ناشی از اسهال همراه است.
سایر فاکتورهای خطر شامل: سن پائین کودکان و فقدان تغذیه انحصاری با شیر مادر است یعنی کودکانی که زیر 2 سال سن دارند و شیرخشک خوار هستند بیشتر در معرض ابتلا به اسهال هستند. البته شیرخوارانی که در مدت حداقل 6 ماه اول زندگیشان فقط با شیرمادر تغذیه شده‌اند نسبت به شیرخشک‌خواران یا شیرخوارانی که علاوه بر شیر مادر از شیر خشک هم استفاده کرده‌اند در معرض خطر کمتری قرار دارند.
2-آیا هنوز هم اسهال می‌تواند باعث مرگ و میر کودکان شود؟
در حال حاضر در برخی کشورهای پیشرفته هنوز هم اسهال مسؤول 18% مرگ و میر کودکان است. میزان ایجاد اسهال کودکان نسبت به گذشته چندان تفاوت نکرده‌است؛ اما مرگ و میر بعلت اسهال به دلیل بهبود و ارتقاء پروتکل‌های درمانی و نیز بهبود وضعیت تغذیه شیرخواران در دوره بیماری کاهش یافته‌است. شیرخواران کوچک خصوصاً زیر 6 ماه، کودکان دچار بیماریهای مزمن، کودکان تب‌دار با دمای بالای 39 بدن، آنهایی که دچار ا سهال خونی شده‌اند و یا کسانی که علاوه بر اسهال دارای استفراغ پایدار هستند و یا کودکانی که چنان اسهال شدیدی دارند که موجب کاهش دفع ادرار، چشم‌های گود افتاده و کاهش سطح هوشیاری در آنها شده‌است، بیش از سایرین نیاز به توجه دارند؛ چرا که کاهش میزان آب بدن آنها می‌تواند بسرعت موجب عواقب وخیمی شود. بنابراین در این شرایط می‌بایست هر چه سریعتر از پزشکان کمک گرفت.
3-اصول درمان اسهال حاد در کودکان چیست؟
مهمترین اصل در درمان اسهال کودکان جایگزینی مایعات مناسب بصورت خوراکی می‌باشد. همچنین در صورتی که برای جایگزینی مایعات نیاز به سرم تراپی وریدی باشد نیز می‌بایست هر چه سریعتر پس از جبران اولیه تغذیه شروع شود. برای تغذیه انتخاب رژیم اسهالی مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مایعاتی مانند نوشابه، آب میوه صنعتی، چای پررنگ برای درمان دهیدراتاسیون و کم آبی مناسب نیستند. نیز از مصرف غذاهای چرب یا حاوی قندهای ساده مانند شربت‌ها و نوشابه‌ها باید پرهیز کرد. در مقابل رژیم غذایی مناسب برای بیمار اسهالی، دوغ بدون گاز مخصوصاً دوغ‌های پروبیوتیک، چای کم‌رنگ کم‌شیرین، سیب زمینی و هویچ پخته، آب گوشت و آب جوجه و نیز کته برنج همراه با ماست بخصوص ماست‌های پروبیوتیک می‌باشد. همچنین با تجویز پزشک می‌توان از محلولهای معروف به ORS استفاده کرد. در شیرخواران باید هر چه زودتر شیردهی (شیرمادر یا شیرخشک بدون رقیق کردن) آغاز شود.
اکثر کودکان مبتلا به اسهال نیازی به محرومیت از شیر و جایگزینی آن با شیر خشک‌های بدون لاکتوز ندارند؛ بجز گروه کوچکی که دچار عدم تحمل لاکتوز حاد می‌شوند و نیز برخی افراد با اسهال پایدار که بیش از 14 روز از شروع اسهال آنها می‌گذرد. که این دو گروه با تجویز پزشک متخصص رژیم غذایی مناسب را دریافت خواهند نمود.
4-نقش مکمل‌های غذایی در درمان اسهال چیست؟
سوء تغذیه خود یکی از عوامل خطر در ایجاد اسهال است که در این میان نقش ریزمغذی‌ها شامل مواد معدنی و ویتامین‌ها بیش از سایرین است. در میان مواد معدنی نقش مؤثر روی (Zinc) در مطالعات مختلف به اثبات رسیده است. در بیماران مبتلا به اسهال استفاده از "روی" به مدت 14-10 روز باعث کاهش دوره بیماری و نیز کاهش شدت اسهال می‌شود. همچنین میزان مرگ و میر ناشی از اسهال را نیز کاهش می‌دهد.
همچنین مصرف ویتامین A دفعات ابتلا به اسهال را در کودکان کاهش می‌دهد و نیز موجب کاهش مدت دوره یک بیماری اسهال در فرد می‌شود. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که استفاده از ویتامین A تا 34% در کاهش میزان مرگ و میر ناشی از اسهال مؤثر است. یکی از موارد مؤثر در جلوگیری از ابتلا به اسهال و نیز درمان آن مصرف مواد پروبیوتیک است که در حال حاضر در کشور ما بصورت دوغ و ماست‌های پروبیوتیک در بازار وجود دارد. این ماست‌ها حاوی باکتری‌های غیربیماریزا و مفید شامل لاکتوباسیل و بیفیدو باکتریوم می باشند. مصرف این مواد در کشورهای در حال توسعه برای جلوگیری و درمان اسهال موفق بوده‌است.
5-برای جلوگیری از ابتلا کودکان به اسهال چه راهکارهایی وجود دارد؟
ترویج تغذیه انحصاری با شیر مادر تا حداقل 6 ماهگی، شروع تغذیه تکمیلی در پایان 6 ماهگی و ادامه شیردهی مادرتا حداقل یکسالگی – که ادامه آن تا 2 سالگی توصیه می‌شود- بهبود روشهای تغذیه تکمیلی و استفاده از مکمل‌های "روی" و ویتامین بخصوص ویتامین A، اصلاح امکانات بهداشتی و آب آشامیدنی و ترویج بهداشت فردی و اجتماعی، استفاده از واکسن روتاویروس و نیز استفاده از پروتکل‌های درمانی مناسب برای برخورد با بیمار مبتلا به اسهال
6- چه توصیه‌ای برای پیشگیری از اسهال کودکان در مواقع مسافرت دارید؟
مسافرین بهتر است از غذاهای بسته‌بندی شده و نیز آب جوشیده شده استفاده کنند. نباید از یخ، سالاد یا میوه‌ای که خودشان با رعایت موارد بهداشتی پوست میوه را نکنده‌اند، استفاده کنند. غذا را تا داغ است باید مصرف کنند و از مصرف غذاهای مانده پرهیز نمایند. استخرهای شنا و سایر محلهای تفریحی آبی می‌توانند آلوده باشند که باید با احتیاط و رعایت نکات بهداشتی از آنها استفاده شود. پیش از ابتلا به اسهال برای افراد سالم استفاده پیشگیرانه از داروهای آنتی‌بیوتیک توصیه نمی‌شود.
منبع:
http://drghobadidana.ir
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.