اهمیت پیشگیری از سرطان
تنها چیزی که سرطانها مختلف را ازهمدیگر متمایز میکند شکل ظاهری بروز آنهاست نه ماهیت آنها پس بهترین راه این است که بیاموزیم ازعواملی که سبب ایجاد بیماری میشوند دوری کرده وبه بیان بهتر پیشگیری کنیم. وچون تفاوتی نمیکند چه نوع سرطانی مدنظر باشد،موفقیت آمیزترین شیوه پیشگیری پرهیز ازتماس با عوامل سرطانزا است. تشخیص زودرس به عنوان نکته کلیدی دردرمان موفقیت آمیز بسیار مطرح است. شاید بدانید که تمام تلاش سیستم پزشکی درمورد این بیماری بردوپایه پیشگیری و تشخیص زودرس بنا شده است. در نتیجه شناخت راههای پیشگیری از سرطان درروند مقابله با آن میتواند بسیار مؤثر باشد. زیرا سرطان یک نوع بیماری است که حدود 30تا40 درصد کل موارد آن با مصرف مناسب مواد غذایی وکنترل وزن، ورزش و تغییر نحوه زندگی قابل پیشگیری است و با توجه به مخارج بالای درمان و ناموفق بودن بسیاری ازآنها مناسبترین برخورد با بیماری پیشگیری ازآن است. نکته قابل توجه دراین زمینه این است که رعایت نکات مؤثر در پیشگیری از سرطان، سیستم بدن ما را برعلیه سایر بیماریهای مزمن دیگر نیز ایمن میکند. و ازآنجا که بدن انسان خود تعمیر وخود درمان است و قادر است با هرگونه بیماری، بالا بردن قدرت دفاعی بدن از طریق بهداشت تغذیه سالم، ورزش،دوری از استرسها وعوامل سرطانزا است. اینکه شما نیز مثل هزاران انسان پرمشغله دراین عصر سرعت و بیحوصلگی، که کسی تحمل چندین دقیقه ماندن پشت چراغ قرمز را ندارد. عصری که ساندویچ به عنوان یک غذای آماده، دربسیاری از اوقات بربقیه غذاها ارجع است. شاید حوصله نداشته باشید خودتان را محدود به اجرای یک سری قوانین کنید. فرضاً12 وعده درروز سبزی ومیوه تازه بخورید و یا چند کیلومتری درروز پیاده روی کنید. شاید تصور خیلی ازمردم هم این باشد که بالاخره این همه تلاش وکار محققان و دانشمندان وکیمیاگران درآزمایشگاههای بزرگ و وسیع و فوقالعاده باید به یک جایی برسد،بالاخره باید چیزی ساخته شود جادویی ومعجزه گری که فوراً بیماری را علاج دهد. لازم است یادآوری شود که موارد ذکر شده دراین فصل قانونهایی برای به بردگی کشاندن شمانیست وباز لازم است ذکر شود در سازمان عظیم وجهانی FDA نیز همه میدانند داروها قرارنیست معجزه کنند. گاهی حتی خود اینها مرگ بارند. بسیاری ازداروها درطی دوره بیماری ناراحتی فرد راکم میکنند به عبارت بهتر علایم بیماری را کنترل میکنند میکنند ولی داروها معجزه نمیکنند. فقط یکسری مواد شیمیایی هستند که در بدن ما، جایی که هزاران هزار ماده شیمیایی و واکنش و اتفاقات گوناگون میافتد، یکی از دوتااتفاق جدید ایجاد میکنند که البته بیشتر اوقات فقط یک کار نمیکند و نمیتواند هیچ کاری به هیچ جای دیگر بدن نداشته باشد و این میشود که میگوییم خود داروهای ضد سرطان هم کاه سرطانزا هستند. دوستی میگفت: داروسازان دارومیسازند چون باید زندگی کنند.وشما باید داروها را دور بریزید، چون شما هم میخواهید زندگی کنید. به گفته دکتر پاول اسمیت بیوشیمیست مشهور جهان، درمان قطعی سرطان را درزیر میکروسکوپ نمیتوان یافت، این درمان درظرف غذاهاست ( به عبارتی، مواد غذایی نقش با ارزشی درپیشگیری و درمان سرطان به عهده دارند). نکته دیگر برای اینکه شما به اهمیت این بخش بیش از پیش واقف گردید و منظور ایجاد وحشت هم نباشد اینکه :
سرطان هیچگاه ریشهکن نخواهد شد
دانشمندان درتلاش برای غلبه برسرطان هستند اما این روند طولانی و بسیار کند است واین بیماری که هرساله حدود 6میلیون نفر را ازپای درمیآورد هرگز ریشهکن نخواهد شد. "سرپال نرس" برنده جایزه نوبل پزشکی سال 2001 ورئیس مرکز تحقیقات سرطان انگلیس که بزرگترین سازمان تحقیقاتی اروپاست، میگوید: درانتظار گلوله جادویی نباشید،درمانهای جادویی را فراموش کنید. زیرا سرطان یک نوع نیست، بلکه بیش از 200 نوع مختلف است. اواعتقاد دارد بروز مشکل درکنترل کنندههای تقسیم سلولی(برخی ژنها) علت ایجاد سرطان میباشد. سلول جهش یافته به جای از بین رفتن به تقسیم ادامه داده و درنهایت تشکیل تودهی توموری میدهد، وی گفت: سرطان یک بیماری بسیار پیچیده است. بسیار پیچیدهتر از هربیماری که تاکنون باآن سروکارداشتهایم وبه دلیل همین پیچیدگی مقابله با آن آسان نیست. اومهمترین وتنها عامل عمدهای که تاکنون شناخته شده است و میتوان بروز سرطان رابرای کوتاه مدت کاهش دهد، منع مصرف تنباکو و استعمال دخانیات و قرارنگرفتن دربرابر نورخورشید و تشعشعات معرفی میکند. همچنین درک بهتر از ترکیبات ژنتیکی تحریک کننده سرطان، از عواملی هستند که درروند رو به رشد موارد سرطان تغییر ایجاد خواهند کرد.نرس معتقد است که به دلیل بروز خطاهای طبیعی در بدن، سرطان همیشه با انسان همراه است بنابراین هرگز نمیتوان آن را ریشه کن کرد، اما میتوان بسیار بهتر از آنچه که تاکنون انجام شده است، عمل نمود. درعلم پزشکی، پیشگیری از سرطان را در3 سطح بررسی میکنند. پیشگیری سطح اول که مؤثرترین واغلب به صرفهترین نوع پیشگیری است به معنی جلوگیری از بروز بیماری میباشد. به عنوان مثال به افراد سیگاری توصیه میشود برای کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه، سیگار خود را ترک کنند. درپیشگیری سطح دوم که به بیماریابی یا Screening مشهور است هدف یافتن بیماری درمراحل بسیار ابتدایی وقابل درمان است. ماموگرافی نوعی روش تصویربرداری از بافت پستان است که میتوانند تومورهایی به کوچکی چند میلیمتر که هنوز قابل لمس نیستند را به تصویر بکشد. و درنهایت پیشگیری سطح سوم سعی میشود بااقدامات توانبخشی، هرچه زودتر ومؤثرتر بیمار رابه زندگی طبیعی خود باز گرداند.
طبق برنامه پیشگیری که توسط انیستیتو ملی سرطان ارائه شده است بیشترین تمرکز برروی چهار مورد زیر میباشد:
1- تصحیح برنامه غذایی
2- عدم استعمال سیگار
3- استفاده از برخی ترکیبات شیمیایی مفید
4- کاربرد به موقع آزمایش با تستهای تشخیصی
در رابطه با برنامه غذایی مشخص شده که تعداد قابل توجهی از ترکیبات موجود درمیوهها، سبزیجات و غلات درروند پیشرفت سرطان اختلال ایجاد کرده و درمطالعات آزمایشگاهی اثرات ضد سرطانزایی آنها به اثبات رسیده است. مطالعات برروی جمعیتها نشان میدهد که افرادی که مصرف میوه و سبزی دربرنامه غذایی آنها کمتر نقش دارد بیشتر به سرطانهای مری، دهان، معده، روده، ریه، پروستات واحتمالاً دیگر سرطانها مبتلا میشوند. انیستیتو ملی سرطان بهترین برنامه پیشگیری ازسرطان را مصرف حدود 5 بار در روز از میوهجات وسبزیجات ورژیم غذایی کم چربی و پر فیبر ذکر میکند. ویتامینهای E,C,A و ترکیبات دیگری نظیر ایندولها، ایزوتیوسیاناتها ودی تیول تیونها همگی از ترکیبات ضد سرطان شناخته شده در میوهها و سبزیجات به شمار میروند. دی تیول تیونها ازترکیبات استخراج شده از گل کلم میباشند و درمطالعات آزمایشگاهی نقش مؤثری درکاهش ابتلا به تعدادی از سرطانها داشتهاند. تعداد قابل ملاحظهای از ترکیبات موجود درمیوهها،سبزیجات وغلات هستند که نقش آنها درپیشگیری از برخی سرطانها به اثبات رسیدهاست که در زیر به برخی ازآنها اشاره میشود.
غذاهایی که برپایه سویا تهیه میشوند:
پس از اینکه بروز کمتر سرطانهای سینه، پروستات و کولون درجمعیتهای آسیایی که از میزان زیادی برروی اثرات پیشگیری کنندهی سویا متمرکز شده است. مطالعات نشان میدهد که سویا ممکن است نقش پیشگیری کننده دربروز سرطان سینه داشته باشد به شرطی که غذاهای حاوی سویا از سنین اولیه زندگی مصرف شود. وجود ایزوفلوونها و لیگنانها که استروژن گیاهی هستند و دردانه سویا وجود دارد مسئول اثرات پیشگیری کننده از سرطان سینه است به خصوص که این رژیم غذایی قبل از بلوغ استفاده شود. برخی مواد طبیعی که به عنوان ماده ضد سرطان شناخته شدهاند درزیر آورده شدهاست.
کاروتن:
کاروتنها یا کارتنوئیدها رنگدانههایی هستند که دارای اثر آنتی اکسیدانتی بوده و عمدتاًدرسبزیجات ومیوهها یافت میشوند. بتا کاروتن که در ساخت ویتامین آ نقش دارد به علت اثر آنتی اکسیدانتی، منجر به بروز کمتر سرطان میشود.
لیکوپن:
لیکوپنها، کاروتنوئیدهایی که در سبزیجات قرمز و زرد رنگ، خصوصاً گوجه فرنگی یافت میشوند. میزان لیکوپن با پختن بیشتر میشود. رب گوجه فرنگی یافت میشوند. میزان لیکوپن با پختن بیشتر میشود. رب گوجه فرنگی منبعی غنی از لیکوپن میباشد. در مطالعهای برروی بیماران مبتلا به سرطان پروستات که قبل از انجام عمل جراحی به مدت سه هفته مکمل غذایی لیکوپن دریافت کرده بودند نتایج بیانگر کاهش علایم بیماری و بهبود سریعتر بیماران بود. گفته میشود که مکملهای لیکوپن ممکن است اثرمفیدی درجلوگیری از پیشرفت سرطان پروستات داشته باشند.
گیاهان خانواده Crucifera:
مطالعات برروی جوامع مختلف نشان میدهد که مصرف گیاهان خانواده Crucifera (کلم قرمز وگل کلم) دررژیم غذایی از بروز برخی سرطانها جلوگیری میکند. تحقیقات کاملتر حاکی از وجود مقادیر بالایی از ایزوتیوسیاناتها، خصوصاً سولفورافان، به عنوان آنتی اکسیدانت دراین گیاهان است.
چای سبز: درسال 1992 محققین ژاپنی بروز کمتر سرطانهای مری ومعده را در یک جمعیت ژاپنی ساکن درجوامع غربی گزارش کردند. این محققین متوجه رابطهای بین میزان مصرف چای سبز وکاهش بروز سرطان دراین جوامع شدند. مطالعات بعدی برروی حیوانات نشان داد که شروع پیشرفت و رشد سرطان با تجویز کافئین موجود درچای کاهش مییابد. البته مطالعات بعدی چنین رابطهای را نشان ندادند. به همین دلیل دراین مورد نمیتوان با قطعیت اظهار نظرکرد.
مکملهای غذایی:
امروزه حدود100 میلیون آمریکائی به صورت منظم از مکملهای غذایی استفاده میکنند و این رقم درحال افزایش است به گونهای که کارخانجات تولید کننده این مکملها سالانه ده میلیون دلار فروش دارند. اینگونه فرآوردهها عبارتنداز: ویتامینها، فرآوردههای گیاهی، اسیدهای آمینه و سایر فرآوردههای طبیعی ومشتقات آنها. نقش مواد غذایی در پیشگیری و درمان سرطان موضوعی است که دربسیاری ازمجلات پزشکی وعمومی به آن پرداخته شده است. ایدهی پیشگیری ازسرطان با استفاده از مواد غذایی برپایهی یکسری مطالعات اپیدمیولوژی (همهگیرشناسی) تعداد محدودی مطالعات کلینیکی ومطالعات برروی حیوانات شکل گرفته است. بیش از 40 مادهی بدست آمده ازغذا درحال حاضر به عنوان عوامل شیمیایی پیشگیری کننده از سرطان معرفی شدهاند. تعدادی از این مواد عبارتند از: ایزو فلاوونهای سویا، پلی فنولهای چای سبز و سیاه، لیکوپن ویتامین E,D سلنیوم و کلسیم. ازجمله مکملهای غذایی مهم میتوان به ویتامین E وسلنیوم اشاره کرد. مکملهای غذایی ویتامین E به صورت 800 واحد درروز بدون هیچگونه عارضهای جدی درکلینیک استفاده شدهاند وگزارش شده است که دارای اثر حفاظتی در برابر آسیبهای اکسیداتیو که منجر به بروز برخی بیماریها و سرطان، بخصوص درسنین بالا هستند میشود. درمطالعهای جامع، پس از 6سال تحت نظر داشتن بیماران مشخص شد که مصرف ویتامین E با کاهش 33 درصدی بروز سرطان پروستات وکاهش 41 درصدی مرگ ومیرناشی از سرطان پروستات همراه است. به طور کلی تفاوتهای منطقهای وفرهنگی دربروز سرطان بخوبی حاکی از آن است که عوامل محیطی نقش مهمی در بروز و پیشرفت سرطان دارند. غذا مهم ترین و شایعترین عامل جهت ورود مواد سرطان زا به درون بدن است (سایر راهها عبارتند از استنشاق و جذب ازراه پوست) درکنار سایر عوامل سرطانزا تغذیه نامناسب 30 درصد از علل بروز سرطان رابه خود اختصاص میدهد. سیگار به عنوان عامل منحصر به فرد مرگ ومیر درآمریکا شناخته شده و مسئول حداقل 35 درصد ازمرگ ومیرهای ناشی از سرطان درآمریکاست. برنامههای آموزشی متعددی جهت کم کردن میزان مصرف سیگار و بدنبال آن بروز بیماری سرطان درحال حاضر در دست اجرا ست. پیشگیری استفاده از داروها با ترکیبات از داروها یا ترکیبات شیمیایی است. پیشگیری دارویی به طور خلاصه به معنی استفاده دارویی ازآن دسته ازترکیبات طبیعی یا مصنوعی است که با عملکردمشخص بتوانند یا از بروز سرطان جلوگیری کنند و یا اینکه سلولهای سرطانی را در مراحل بسیار ابتدایی ازبین ببرند. پیش از 450 ماده شناخته شده وجود دارد که در تحقیقات آزمایشگاهی اثرات پیشگیری کننده از سرطان برای آنها شرح داده شده است ولی تنها 40مورد ازآن به صورت کلینیکی برروی افراد مورد بررسی قرارگرفته است. این ترکیبات درچهار گروه اصلی قراردارند، گروه اول داروهائی هستند که نقش تنظیم کنندگی برای گیرنده هورمون استروژن را دربدن بعهده دارند ویا دیگر هورمون هائی که به این منظور درکلینیک استفاده میشود. به عنوان مثال داروی پرمصرف تاموکسی فن از این گروه است که بیش از 20 سال است که دردرمان بیماران مبتلا به سرطان پستان درحال استفاده میباشد و تحقیقات نشان داده که این دارو به عنوان پیشگیری از عود مجدد یا پیشرفت بیماری دززنانی که مبتلا بودهاند مؤثر است. درتحقیقی که برروی 13388 زن بین سنین 35 سال به بالا که در معرض خطر پیشرفت بیماری سرطان پستان بوده و تحت درمان با داروی تاموکسی فن قرار گرفتهاند نشان داده شد که در مقایسه با گروهی که این دارو را دریافت نکردهاند 49 درصد خطر پیشرفت بیماری در آنها کمتربوده است. به عبارتی مصرف این دارو درخانمهای مبتلا به سرطانپستان خطر بروز تومور جدید درپستان دیگر را درحدود بیش از 40 درصد کاهش داده است. البته شایان ذکر است این دارو وعوارض جانبی قابل توجهی دارد که تاکنون استفاده وسیع ازآن به عنوان یک داروی پیشگیری را بامشکل مواجه ساخته است. مثال دیگر استفاده از داروی فیناستراید در مردان مبتلا به بزرگی خوش خیم پروستات است که این دارو توانسته پیشرفت این بیماری به سمت بدخیمی را در افراد دریافت کننده دارو کمتر نماید. استفاده از آسپیرین و داروهای ضد درد مشابه آن در پیشگیری از سرطان روده در افراد مبتلا به پولیپ روده مورد ارزیابی قرار گرفته است. بنابراین امروزه مصرف برخی داروها یا ویتامینها از جمله ترکیبات شناخته شدهاند که توسط متخصصین تغذیه یا پزشک در برخی افراد توصیه میشوند. ازجمله نکات مهم درپیشگیری از سرطان انجام به موقع روشهای تشخیص و تستهای ضروری است. امروزه تستهای شناخته شدهای جهت تشخیص زود هنگام سرطان پروستات، روده بزرگ، ریه، تخمدان، رحم وغیره وجود دارد که انجام صحیح و به موقع آنها در پیشگیری ودرمان سریع بیماری نقش مهمی دارد. 75 درصد تمام سرطانها را میتوان با انجام آزمونهای تشخیصی و روشهای خود معاینهای درمان نمود. تحقیقات نشانگر آن است که تشخیص و درمان فوری بسیاری از سرطانها امکان حیات 5ساله را به حدود 92 درصد میرساند. یک برنامه پیشگیری از سرطان میتواند فوقالعاده جالب وشگفت انگیز باشد، اما مهمتر از همه اینکه این برنامه آسان و قابل اجراباشد. سالها است که مطالب زیادی در مورد کارهایی که باید برای مراقبت از سلامت خود انجام دهیم،خوانده و شنیدهایم. درنظر داشتهباشید که اگر چه میدانید چنانچه کمتر بخورید خوش اندامتر، و ازهمه مهمتر سالمتر خواهید بود، اگر چه میدانید باید ورزش کنید اما...لازم دانستیم توصیههای زیررا مجدداً ذکر کنیم.
توصیه اول: مراقب باشید وزنتان تا کجا قصد بالا رفتن دارد!
افزایش وزن به تناسب سن و قد تا حداکثر 5کیلوگرم شاید چندان ناراحت کننده نباشد،اما بیش از آن غیر قابل تحمل است. نکته بسیار مهم این است که شما شب نمیخوابید تا صبح با افزایش وزن سرسام آور بلند شوید و به سرعت اورژانس خبر دهید وای به دادم برسید که من چاق شدهام. در نتیجه هیچگاه به عمق فاجعه پی نخواهید برد. چاقی یک فرآیند تدریجی است و فقط کافی است بعد از مطالعه این چند سطر نگاهی به آلبوم عکسهایتان بیاندازید. علت اینکه بعضی از افراد نمیتوانند رژیم غذایی خود را حفظ کنند این است که آنها نمیتوانند آیندهای بدون غذاهای دلخواهشان را تصور کنند. این افراد دیر یا زود شروع به پرخوری میکنند و سپس احساس شکست میکنند. آنگاه به این نتیجه میرسند که فاقد اراده قوی هستند و با یأس وناامیدی از رژیم خود دست میکشند.
عادت کنید:
-فقط وقتی گرسنه هستید غذابخورید.
-ازغذا خوردن برای مقابله با افسردگی استفاده نکنید.
- ازپربودن شکمتان خرسند و راضی نباشید.
- از خودتان اشتیاق کمتری به غذاهای بیارزش و بی خاصیت نشان دهید.
-غذا را آهسته و با آرامش بخورید(اگر چه این کار بسیار مشکل است ولی مطمئناً مفید و سودمند خواهد بود).
- غذاهای واقعی بخورید و از قرصهای رژیمی، قرصهای ضد اشتها و یا قرصهای کمکی کاهش دهنده وزن وقرصهای بازاری به شدت بپرهیزید. توجه داشته باشید دومین عامل مرگ و میر درجهان پس از سیگار اضافه وزن است. مطمئن باشید چاقی از علل مهم بروز سرطان رحم است و همچنین دربروز سرطانهای کولون، کلیه وکیسه صفرا ونیز دربروز سرطانپستان دورهی یائسگی تأثیر دارد. بنابراین شدیداً مراقب اضافه وزن خود باشید (فرمول محاسبه وزن ایدهآلتان= به ازای هر 5/2 سانتی متر که از150 اضافه قد دارید، 3/2 کیلوگرم به عدد 50 (برای آقایان) ویا به عدد 5/45 (برای خانمها) اضافه کنید. این وزن ایدهآل شما خواهد بود). آقایی با قد 175 سانتی متردر واقع 25سانتی متر (10تا 5/2 سانتی متر)از 150 اضافه قد دارد. بنابراین 23 کیلوگرم (10تا 3/2کیلوگرم) را با عدد 50 جمع کرده ووزن ایدهآل آن حدود 73 کیلوگرم است. یا مثلاً درمورد خانمی با قد 160سانتی متر درواقع 10 سانتیمتر (4تا 5/2سانتی متر) از 150 اضافه قد دارد بنابراین عدد اضافه بر50 برابر است با 2/9=3/2*4 ووزن تقریبی ایدهآل آن حدود 2/59=2/9+50 یا در حدود 60 کیلوگرم است.
توصیهدوم: میوهها و سبزیجات تازه،رمز سلامتی
سبزیجات، میوهها و مرکبات دارای فیبرهای غذایی، ویتامینها، مواد معدنی و ترکیبات فعال زیستی هستند که درکاهش بروز سرطان درریه، روده، معده، سینه، پانکراس و مثانه نقش بسزایی دارند. بتا کاروتن، ویتامینB,A ویتامین C ویتامین E وسلنیوم (مؤثر درکاهش سرطان کبد)همگی"آنتی اکسیدان"به حساب میآیند و سلولهای بدن را از صدمات عوامل مضری مثل رادیکالهای آزاد حفظ میکنند.سبزیجاتی مثل گل کلم وکاهو، گوجه فرنگی به خاطر داشتن "لوتئین" و "لیکوپن" و هویج به سبب داشتن‹‹کاروتن›› نقش ضد سرطان اثبات شدهای دارند. ضایعات پیش سرطانی دهانی بوسیله ترکیبات حاوی ویتامین A ویتامین E و رتینوئیدها کاهش مییابد ویتامین C موجب کاهش سرطانهای کولون میگردد، واستفاده ازآن درترکیبات ضد آفتاب باعث پایین آمدن احتمال سرطانهای پوست میشود. به منظور پیشگیری از سرطان، هرفرد روزانه باید حداقل 400 گرم (نزدیک به نیم کیلو) میوه و سبزی تازه مصرف کند دراین صورت احتمال کلی بروز سرطان 23 تا 31% کاهش مییابد. چون اثرپیشگیری کننده سبزیها ومیوهها وابسته به وجود موادی است که به مدت کوتاهی دربدن باقی میمانند کم شدن این مواد به صورت دورهای (حتی کوتاه) عواقب بدی دارد.
(بنابراین، گیاهخوار نباشید اما زیاد گیاه بخورید!)
غذاهای گیاهی به معنای واقعی‹‹محافظان سرطان›› نامیده میشوند حجم زیاد فیبر و ویتامینها ومواد معدنی این گروه از مواد غذایی، آنها رابه ارتش توانمندی علیه انواع سرطانها تبدیل میکند.
توصیه سوم: غذاهای ساده، اکسیر سلامتی!
دررژیم غذایی خود، مصرف موادغذایی حاوی قند و شکر و ترکیبات مشابه آن را محدود کنید چون که مصرف زیاد قند وشکر شانس ابتلا به سرطانهای روده بزرگ و راست روده را بالا میبرند. توصیه میشود که 45 تا60% از انرژی مورد نیاز روزانه، از نشاسته ومواد گیاهی حاوی پروتئین تأمین شود و قند و شکر کمتر از 10% انرژی روزانه را تأمین کند.
بیشتر از حبوبات، غلات و محصولاتی چون سیبزمینی وهویج استفاده کنید. زیرا فیبر موجود دراین گونه مواد غذایی باعث میشود که مواد زاید و زیانآور واحتمالاً سرطانزا موجود درغذاها، سریعتر از سیستم گوارشی دفع شده و درنتیجه تماس کمتری با دیواره لوله گوارش داشته و به این ترتیب خطر سرطان روده بزرگ، رکتوم (انتهای روده بزرگ) و سایر قسمتهای لوله گوارش کاهش یابد. سبوس گندم(نانهای سنگک) درپیشگیری از سرطانهای سینه و کولون نقش بسیار مؤثری دارد. که دلیل آن وجود ترکیبات مهم فلاونوئیدی است. به طور کلی مطالعات متعدد نشان داده است که غلات و حبوبات درپیشگیری از سرطان و بیماریهای عروق قلب تأثیر بسزایی دارند. مصرف غلات همراه سبوس شانس ابتلا به سرطان معده را کم کرده،رژیمهای غذایی پرنشاسته از سرطان روده بزرگ(راست روده) پیشگیری میکند. رژیمهای محتوی غلات تصویه شده (آرد و برنج سفید) به علت کمبود مواد مغذی باعث افزایش ابتلا به سرطانهای مری و معده میگردد. پس سعی کنید دررژیم غذایی خود از مصرف مواد نشاستهای تصفیه شده(بدون سبوس) کمتر استفاده کنید.
توصیه چهارم: چربی کمتر، زندگی بهتر!
مصرف غذاهای چرب به خصوص چربیهای حیوانی باید محدود شود. رژیمهای غذایی پرچرب شانس ابتلا به سرطانهای ریه، رودهبزرگ، راست روده پستان و پروستات ورحم رابالا میبرد. چربیهای اشباع شده( جامد) ویاچربی حیوانی موجب بالا رفتن بروز سرطانهای ریه، پستان،رودهبزرگ میشود. همچنین چربی باعث چاقی شده، ازاین راه نیز به طور غیر مستقیم شانس سرطان را زیاد میکند. توصیه میشود که چربی 15 تا حداکثر 30% از انرژی موردنیاز روزانه را تأمین کند و همان 30% هم از روغنهای گیاهی تأمین شود. چربی و گلسترول دربسیاری از کشورهای پیشرفته جزء قاتلین شناخته شدههستند. زیرا ایندو به تنهایی بیش از هر عامل دیگری انسانها را میکشند. گلسترول به طور مطلق از طریق فرآوردههای حیوانی وارد بدن میشود زیرا تنها درکبد و سلولهای حیوانی تولید میشود و ممکن نیست از طریق فرآوردههای گیاهی گلسترول جذب کرد. آجیلها و روغنهای نباتی هیچکدام گلسترول ندارند برای پایین آوردن گلسترول خونتان یک راه بیشتر ندارید و آن کم کردن مصرف فرآوردههای حیوانی است. ازاین راه نه تنها بدن خود را علیه سرطان ایمن میکنید بلکه پیامد ایجاد گرفتگی عروق را نیز کاهش خواهید داد. این حقیقت مهم را هرگز فراموش نکنید که:درحالی که پروتئینهای حیوانی به طور قطع میزان کلسترول شما را بالا میبرند، پروتئینهای گیاهی میتوانند آنها را کاهش دهند.
توصیهپنجم: سیگارتان را خاموش کنید!
این یک توصیه غذایی نیست، امادرمورد سرطان مصرف تنباکو و سیگار مهمترین عامل خطربرای سرطان ریه است و بهترین رژیمهای غذایی نیز نمیتوانن شما را در برابر سرطان بیمه کنند. اگرشما سیگاری هستید! لذا ازاستمعال توتون و تنباکو چه به صورت جویدن و یا دود کردن خود داری کنید. عامل 30% مرگهای ناشی از تمام سرطانها و87% مرگهای ناشی از سرطان ریه مربوط به مصرف توتون و تنباکو است. علاوه برریه، سیگار درسرطانهای قسمتهای فوقانی دستگاه تنفس وگوارش و همچنین سرطانهای مثانه، لوزالمعده، دهانه رحم و... نیز نقش دارد. درسیگارهای فیلتردار که مصرف کننده یک عمیق به آن میزند عوامل سرطانزایی دود سیگار دخالت دارند، یکی مقدار سیگار مصرفی در روز، ودیگری میزان تار(Tar) موجود درسیگار و ازهمه مهمتر، مدت زمانی که فرد سیگار میکشد است. آمار نشان میدهد که یک سیگاری قهار باترک سیگار تازه پس از 10 سال از نظر ابتلا به سرطان ریه، تقریباً شانسی برابر با یک فرد غیر سیگاری پیدا میکند. همچنین کسانی که مصرف سیگار را از سنین پایین آغاز کردهاند بیشتر در معرض خطر قرار دارند. قرارگرفتن طولانی مدت درمعرض دود سیگار که ازآن به عنوان سیگار کشیدن غیرفعال نام میبرند، یابه عبارتی، زندگی درمحیطی که افراد سیگاری وجود دارند، خطر کمتری ازاستعمال مستقیم سیگار دارد. اما براساس آمارهای موجود، استعمال غیرفعال نیز شانس ابتلا به سرطان ریه را 8/1 بالا میبرد و سالانه دربرخی ازکشورها هزاران نفر به علت سرطانهایی میمیرند که آنها رابه استعمال غیرفعال سیگار نسبت میدهند.
توصیه ششم: تغییر عادات غذایی غلط!
- مصرف گوشت قرمز را محدود کنید.
دکترتوماس مینویسد: ازنظر تغذیهای هیچ چیز بخصوصی در گوشت وجود ندارد که سایر فرآوردهها نتواند آنرا تأمین کنند. دکتر ویلیلم کونرور مؤلف ورئیس بخش غدد، متابولیسم و تغذیه در دانشکده علوم و بهداشت دانشگاه پورتلند به طور واضح بیان میکند که: چنین ذهنیتی درمردم گنجانده شده که گویا بهترین پروتئین، پروتئین حیوانی است و مردم نمیدانند که گیاهان دارای پروتئینهای با کیفیت بسیار بالا هستند. هرچیزی که رشد میکند پروتئین دارد و از همه مهمتر، اینکه مگر حیوانات پروتئین خود را ازهمین منبع گیاهی تأمین نمیکنند؟ دکتر کامپ بل معتقد است که: رژیم غذایی خود را به گونهای تغییر دهید که 80 تا 90% پروتئین آن از منابع گیاهی و تنها 10 تا 20% ازمنابع حیوانی تأمین شود. درنظر داشته باشید که فرآوردههای حیوانی را به عنوان خوشمزه کننده غذاها بکار ببرند نه به عنوان غذاهای اصلی!
نکته قابل توجه اینکه:
خانمهای چینی تنها 7% پروتئین غذایی خود را ازمحل حیوانی تأمین میکنند درحالی که خانمهای آمریکایی 70% پروتئین مصرفیشان از منابع حیوانی است. و البته مرگ و میر ناشی از سرطانپستان درخانمهای آمریکایی 5 برابر بیش از خانمهای چینی است.
دکترساموئل اپشتین از دانشگاه شیکاگومینویسد:
درحالی که پژوهشگران مختلف به مساله رابطه چربی با سرطانپستان توجه کردهاند، هیچ یک مساله مهمتری را دراین رابطه مورد توجه قرارندادهاند و آن این است که درچربی و گوشتهای چرب مقادیرزیادی حشرهکش وهورمونهای جنسی و استروئید متمرکز شدهاست که آشکارا باعث ایجادسرطانها و ازجمله سرطان پستان میشوند. گوشت قرمز یکی از مهمترین عوامل سرطان است. مسمومیتهای غذایی درمرحله اول ازناحیه گوشت است. دانشمندان سمی را به نام "مالون آلدهید" که سمی سرطانزاست را درگوشت یافتهاند. همچنین ایست زیادی ازمواد شیمیایی آفت کش وجود دارد که در گوشتها قابل اندازهگیری هستند.
با ذکر این موارد شما میباید مصرف گوشت قرمز را به کمتر از 80 گرم درروز برسانید( البته مصرف گوشت مرغ وماهی برگوشت قرمز ارجحیت دارد) و مصرف بیش ازاین اندازه مضر است زیرا مصرف زیاد آن احتمال ابتلا به سرطانهای روده بزرگ و راست روده واحتمالاً لوزالمعده، پستان، پروستات وکلیه را افزایش میدهد و چون گوشت قرمز یک منبع مهم چربیهای حیوانی است، موجب افزایش ابتلا به سرطانهای روده بزرگ، راست روده، پستان، رحم و پروستات میشود.
-نمکدانها راجمع کنید!
سعی کنیدهنگام صرف غذا درسفره ازنمکدان استفاده نشودزیرا بروز سرطان معده درافرادی که پیش ازمقدار معمول نمک مصرف میکنند، بیشتر از افراد عادی است. مصرف نمک را به کمتر از 6 گرم درروز محدود کنید. درمورد کودکان این میزان کمتر از 3گرم به ازای هر 1000 کیلو کالری توصیه میشود. رژیمهای غذایی پرنمک احتمال بروز سرطان ناحیه حلق- بینی رابالا میبرند.
- مواد سوخته نخورید!
کباب کردن گوشت برروی شعله مستقیم آتش ویا زیاد سرخ کردن گوشت ( قهوه ای تیره شدن) بسیار خطرناک است زیرا حرارت بالا برروی پروتئینهای مواد غذایی و گوشت اثر کرده و باعث تولید ترکیبات شیمیایی به آمینهای " آروماتیک هتروسیکلیک" میشود. این ترکیبات با سرطان روده بزرگ و رکتوم ارتباط مستقیم دارند،بنابراین از مصرف ماهی و گوشت که در اثر کباب شدن کاملاً آب آن کشیده شده وسوخته وبرشته شدهاند پرهیز کنید. سوخته زغال چوب دارای هیدروکربنهای پلی سیلیک سرطانزا است که برروی ماهی دودی شده رسوب میکند و به این دلیل است که مصرف ماهی دودی به ضررش نمیارزد. نکته آخر اینکه(پختن مواد غذایی به صورت بخارپز یا آب پز توصیه میشود).
- سویا، آنقدرها هم بدنیست!
استفاده از لوبیای سویا به عنوان یک ماده اولیه برای تهیه غذا، میزان بروز سرطان سینه و پروستات راکمتر میکند. لوبیای سویا همچنین باعث کاهش کلسترول سرم خون و وزن بدن میشود. از فواید دیگر آن این که درسلامتی قلب وعروق وهمین طور بیماری دیابت بسیار سودمند است. سویا درکاهش میدهند. قرصها وعصارههای بازاری تهیه شده از سیر که فاقد بو هستند این خاصیت ضدسرطانی را ندارند.
- غذاها ومواد مانده شده مصرف نکنید!
غذاهایی که درمکان گرم و مرطوب میمانند، محیط مناسبی جهت رشد قارچها خواهند بود."میکوتوکسین" یاسم تولیدی از این قارچها موجب افزایش خطر سرطان کبد میشود. بادام زمینی، غلات، پسته که درشرایط مناسب نگهداری نشوند، نیز محل رشد قارچی به نام "اسپرژیلوس فلووس" میشوند که این قارچ با تولید" آفلاتوکسین" احتمال بروز سرطان را بالا میبرد. سموم آفلاتوکسین از جمله سموم شناخته شدهاند که بروز سرطان کبد دخالت دارند.
-عدم مصرف الکل:
ازمصرف الکل و نوشابههای الکلی بایستی خودداری شود. مصرف الکل احتمال بروز سرطانهای دهان و حلق و حنجره، مری، کبد و لوزالمعده رابه طور قطع افزایش میدهد.
الکل همین طور در ایجاد سرطانهای روده بزرگ وراست روده و پستان هم نقش دارد. لازم است بدانید که آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، الکل را جزء عواملی که قطعا برای انسان سرطانزا است، طبقهبندی کردهاست.
- مصرف فرآوردههای لبنی!
C,L,A ازترکیبات پایدار موجود درشیر است و نتایج مطالعات نشان داده است که این ترکیب احتمال بروز سرطان پوست و معده را در موش کاهش داده است. آزمایشها نشان داده است که رشد سلول سرطانی روده بزرگ وسرطان سینه انسان با مصرف شیر مهارشده است. این ترکیب مفید فرآیند پاستوریزه کردن و نگهداری شیر از بین نمیرود.
C, 1,A ازاصلیترین مواد طبیعی ضد سرطان است و محققان درتلاشند که میزان غلظت آن را از طریق مهندسی ژنتیک درفرآوردههای لبنی افزایش دهند.
توصیه هفتم:ورزش
درپژوهشی که توسط دکتر کوپه درمورد بیش از 13هزار نفر از مرد و زن در بیش از 8 سال انجام گرفته،نشان داده است که میزان کل مرگ و میر درمردانی که کمترین تناسب اندام را داشتهاند، بیش از 3برابر مردان متناسب (کسانی که منظم ورزش میکردند) بوده است. این نسبت درمورد خانمها بیش از 5برابر گزارش شده است. همینطور پژوهشها نشان دادهاند که مردان نا متناسب میتوانند خطر مرگ و میر خود را به هر علتی با انجام ورزش مداوم 37% کاهش دهندو این رقم درخانمها حدود 48% گزارش شده است. درمجله انستیتوی ملی سرطان آمده است که، یکسری پژوهشهای کاملاً جدید نشان میدهند که فعالیت ورزشی ملایم و منظم خطر بروز سرطانپستان را درخانمها قبل از دوران یائسگی به میزان 60% کاهش میدهد. درماه مه 1997 میلادی نتایج یکسری پژوهشهای وسیع دیگر در مجله پزشکی نیوانگلند انتشار یافت که دراین پژوهشها، 25 هزارزن برای 14 سال درنظر گرفته شدند. درنتایج انتشار یافته چنین آمده است که خانمهایی که حداقل 4ساعت درهفته ورزش میکنند، در مقایسه با خانمهایی که فعالیت چندانی ندارند 37% کمتر درمعرض خطر ابتلا به سرطانپستان قراردارند وهراندازه فعالیت ورزشی آنها بیشتر باشد احتمال بروز این بیماری درآنها کمتر میشود. رئیس مرکز پیشگیری سرطان دردانشگاههاروارد میگوید: این پژوهشها به منزل گواهی بسیار روشن و نوینی است که به سادگی نشان میدهند، هیچ دلیلی برای پرهیز ازاندکی راه رفتن وجود ندارد. راه رفتن درسراسر جهان یک روش شناخته شده برای حفظ سلامت و تناسب اندام هست، پس شما هم لطفاً راه بروید.
- راه رفتن یک ورزش ایدهآل "آئروبیک"است.
توصیه هشتم: مثبت نگرباشید!
نقش روحیه افراد درروند بیماری چه اندازه است؟
اگرمیخواهید خوب وخوشحال باشید نه تنها بدن بلکه ذهن نیز بایستی درتوازن وآرامش قرار داشته باشد"اونیست هولمز". دراین قسمت برآن هستیم تا ارتباط بین سیستم ایمنی بدن و تأثیرات روحیه خوب ومتعادل برآن، وهمچنین نقش این سیستم در جلوگیری از پیشرفت بیماری سرطان بحثهایی داشته باشیم. مطالعات گسترده، ارتباط بین عوامل روحی- اجتماعی و اثرات آن برسلامت افراد رامورد بررسی قرار دادهاند بحث دراین زمینه ارتباط تنگاتنگ سیستم ایمنی ومواد هورمونی تنظیم کنندهی فعالیت بدن را نشان میدهد. مدتها اثرات مستقیم تنش رفتار عصبی برروی سیستم ایمنی بدن غیرمشخص بود. اما امروزه نقش استرسها ونگرانیها در تضعیف کردن سیستم دفاعی بدن کاملاً مشخص شده است. همچنین فاکتورهای روحی- اجتماعی میتوانند اثرات استرس را برروی سیستم ایمنی وبیماری سرطان به صورت دفاع ایمنی بدن دربرابر رشد غیر طبیعی سلولهای سرطانی است. فاکتورهای روحی وشرایط اجتماعی به طور غیرمستقیم سبب کاهش رشد سلولهای سرطانی میشوند. دکتر بوچانون یکی از پژوهشگران دانشگاه پسیلوانیا درطی تحقیقاتی به این نتیجه رسید که در طول مدت ده سال، مرگ ومیر افراد بدبین نسبت به افراد خوش بین بیشتر بوده است. درسال 1998 میلادی درتحقیقی که توسط Rabin,Cohen صورت گرفت، شواهد کلینیکی دربیماران، حقایق بالا را تصدیق نمود. برای واضح تر شدن مطالب گفتهشده، برخی نکات رابیشتر توضیح خواهیم داد:
نقش دفاع ایمنی بدن برضد سرطان:
درسال 1996 دکترDorudi Cony –Vile تئوری جدیدی رابه نام ایمنی –بقا مطرح کرد. این تئوری بیان کننده نقش دفاعی سیستم ایمنی بدن دربرابر سلولهای توموری تازه تشکیل شده و همین طور رشد سلولهای توموری موجود است. البته این تئوری هنوز جای مطالعه و بحث دارد و به طور کامل ازنظر کلینیکی درافراد ثابت نشده است، اما آنچه مسلم است سیستم ایمنی بدن نقش منفی برای سلولهای سرطانی ندارد اما با اثرات تنظیم کنندگی که دارد، درکنترل پیشرفت آن حائز اهمیت است. به طور مثال: درصورت ضعیف شدن سیستم ایمنی، برگشت و رشد تومور سریعتر خواهد بود. مثال روشن دیگر، استفاده از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی دربیمارانی است که پیوند عضو داشتهاند این بیماران داروهای تضعیف کنندهی سیستم ایمنی رابه این دلیل که شناسایی عضو پیوندی توسط سیستم ایمنی صورت نگیرد مصرف میکنند، دیده شده که شیوع تومور به خصوص سرطانهای خونی و پوستی دراین افراد به مراتب بیشتر بوده است.
شناسایی عوامل مضر توسط سیستم دفاعی:
ابتدا باید سیستم ایمنی بدن، سلول سرطانی را شناسایی کرده، سپس به آن حمله کند و آن را از بین ببرد. برای قدم اول، سلول باید ابتدا دردید و دسترس دفاعی قرار گرفته، وشاخص خاصی هم داشته باشد، تاسیستم ایمنی آن را نسبت به سلولها ومواد طبیعی موجود دربدن شناسایی کند، اما متأسفانه اکثر سلولهای سرطانی، در سطح خود این شاخصهای تغییر یافته قابل تشخیص توسط سیستم ایمنی را که به آن اصطلاحاًآنتی ژنهای غیرخودی میگوییم رابروز نمیدهند. به ندرت دربعضی سرطانها این آنتی ژنها ظاهر میشوند، مثلاً یکسری پروتئینهای سطح سلول که درحالت طبیعی تنها دردوران جنینی وجود دارند، درسرطان روده بزرگ مجدداً درسطح سلول ظاهر میشوندکه توسط سیستم ایمنی قابل شناسایی است. گاهی مثل سرطان پستان مولکولهایی درسطح سلولهای سرطانی ایجاد میشود که نسبت به حال طبیعی مقادیر بیشتری را به خود اختصاص میدهد و توسط سیستم ایمنی این تفاوت قابل شناسایی خواهد بود.
به طور کلی آن دسته از سلولهای سرطانی که آنتیژنهای سطحی خاصی به اسم MHC دارند، به راحتی توسط دفاع ایمنی بدن قابل شناسایی هستند وبه آسانی ازبین میروند. بنابراین ماجرای شناسایی سلول غیر طبیعی، درصورتی به خوبی اتفاق خواهد افتاد که سیستم ایمنی بدن به صورت طبیعی وسالم به کارخود ادامه دهد. درکنار این مطالب گفته شده، یکسری سلولهایی نیز دربدن به نام سلولهای آن کی یا سلول کشنده طبیعی هستندکه کاراصلی این سری از سلولهای کشنده طبیعی هستند که کاراصلی این سری از سلولها از بین بردن ویروسها دربدن است، اما درازبین بردن سلولهای توموری نیز بی تأثیر نیستند و امروزه مشخص شده که این سلولها تواناییهای منحصر به فردی در تشخیص وکشتن انواع مختلف سلولهای سرطانی دارند. نکته جالب این جا است که حتی درمواردی که سلولهای سرطانی قادربه بروز آنتیژنهای MHC درسطح خودشان نباشند، بهرحال توسط سلولهای آن کی شناسایی و ازبین خواهند رفت. به غیر از سلولهای آن کی، شناسایی و از بین خواهند رفت. به غیر از سلولهای آن کی، سلولهای "ماکروفاژ" و" گرانولوسیتها" نیز ازجمله سلولهای مهم سیستم ایمنی بدن برضد سلولهای سرطانی هستند. باتمام این بحثها به این نتیجه میرسیم که سیستم ایمنی بدن نقش حفاظتی فوقالعاده مهمی دربرابر رشد سلولهای توموری دارد و به همین دلیل به عنوان دفاع اولیه برضد سرطان شناخته شدهاست. در تحقیقاتی که درسال 1996 توسط Vile وهمکارانش صورت گرفت این نتایج به ثبت رسید که :
سیستم ایمنی بدن براحتی میتواند رشد عفونتها و میکروبها را تحت تأثیر قرار دهد وبا آنها مبارزه کند اما دربسیاری از سرطانها به علت رشد سریع و فرآیندهای که تومور از خود نشان میدهد. میتواند از دید ودسترس سیستم ایمنی مخفی شود ویا به عبارت دیگر به صورت غیرقابل مشاهده درآید. در این صورت پروتئینهای اصلی سطح سلول یاهمان MHC که توسط سیستم ایمنی قابل شناسایی هستند، دراین سلولهای سرطانی به علت رشد سریع به میزان کم ظاهر میشوند وگاه کاملاً ازبین میروند. تحقیقات بسیاری که دراین زمینه صورت گرفته، نشان میدهدکه نیمی ازسلولهای سرطانی به علت رشد سریع به میزان کم ظاهر میشوند و گاه کاملاً از بین میروند. تحقیقات بسیاری که دراین زمینه صورت گرفته، نشان میدهد که نیمی از سلولهای سرطانیپستان وروده به طور کامل این پروتئینهای MHC که توسط سیستم ایمنی قابل شناسایی هستند، دراین سلولهای سرطانی به علت رشد سریع به میزان کم ظاهر میشوند و گاه کاملاً ازبین میروند. تحقیقات بسیاری که دراین زمینه صورت گرفته، نشان میدهد که نیمی از سلولهای سرطانی پستان و روده به طور کامل این پروتئینهای MHC را از دست دادهاند و برای سیستم ایمنی کاملاً غیرقابل تشخیص شدهاند. بنابراین درکل باید گفت: سیستم ایمنی بدن به دلایل زیر حایز اهمیت است:
1)برای کنترل رشد سلولهای سرطانی درصورتی که رشد آهسته داشته باشند.
2) کنترل بروز عفونتهای ویروسی رابه عهده دارند که خود این عفونتها میتوانند یکی از عوامل شناخته شده بروز سرطان باشد. در نهایت سیستم ایمنی از این طریق مانع از ایجاد این نوع عفونتها در افراد مبتلا به سرطان میشود نکته مهم اینکه یکی از علل مرگ ومیر افراد سرطانی همین عفونتهای ثانویه است.
3) اثرات روحی وشرایط اجتماعی برعملکردهای ایمنی ضد تومور:
امروزه مطالعات دراین زمینه بسیار مورد توجه هستند. به طور کلی هر عامل روحی که بتواند سیستم ایمنی را تقویت کند، دردفاع ایمنی ضد سرطان اثر مثبت دارد. درهر صورت تحقیقات دراین زمینه نیاز به بررسیهای بیشتری دارد.
نقش استرس یا تنشهای مزمن:
یافتههای تحقیقاتی به این نتیجه رسیدهاند که تنشهای مزمن و مکرر با کم شدن عملکرد سیستم ایمنی رابطه مستقیم دارد. به عنوان مثال دریکی از این مطالعاتی که برروی 23 نفر داوطلب انجام شد. روش کار بدین صورت بود که این افراد به صورت مصنوعی درشرایط خاص استرسزا مثل برگزاری امتحان قرار گرفتند. درمقایسه با این گروه، گروهی درشرایط آرامش یا Relaxation قرار داده شدند. درهردو گروه تحت بررسی برخی از فاکتورهای مربوط به عملکرد سیستم ایمنی، درمدت زمانهای ذکر شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تفاوتهای واضحی رابین سیستم ایمنی این دوگروه نشان داد. به این صورت که در شرایط خاص بروز نگرانی و اضطراب میزان گلبولهای سفید خون و احتمال حضور برخی ویروسها دربدن بالا میرود و بسیاری از فاکتورهای ایمنی دچار تغییر یا نقصان درعملکرد میشود. درمقابل، گروهی که در شرایط آرامش وآسودگی خاطر برای مدت زمان معین قرار گرفتند، برخی از فاکتورهای موجود در سیستم دفاع ایمنی بدن آنها مثل سلولهای آن کی افزایش یافته بود. علاوه بر این، مطالعات دیگر نیز نشان دادهاند که میزان فعالیت و تعداد سلولهای آن کی پس از استرسهای روانی کوتاه مدت و آنی، مثل پرش با چتر نجات، زد وخورد، کشمکش حسابهای ذهنی پیچیده وغیره به سرعت افزایش مییابد. این مطالعه نشان میدهد که سیستم ایمنی به سرعتد افزایش مییابد. این مطالعه نشان میدهد که سیستم ایمنی به سرعت علیه عامل استرسزا عکسالعملی درجهت رفع این عامل نشان میدهد، اما درمقابل، درموارد استرسهای مزمن و طولانی مدت، همانند اختلافات فردی، بیماری، ترس مزمن، مرگ عزیزان، طلاق، ناامیدی و افسردگیهای طولانی مدت، میزان عملکرد مثبت سیستم ایمنی منجمله تعداد وفعالیت سلولهای آن کی دچارنقصان میشود. دکترEsterling درسال 1994 متوجه شد که بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته که دچار افسردگی میباشند، فعالیت سلولهای آن کی آنها کمتر ازسایر بیماران سرطانی است. دکتر مارتین سیلیگمان پروفسور و استاد دانشگاه پنسیلوانیا و مؤلف کتاب خوش بینی آموخته شده پژوهشهایی انجام داده است که نشان میدهند، افراد بدبین وافسرده سیستم دفاعی ضعیفتری داشته، برای ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا مستعدتر بوده، پس از پنجاه سالگی به بیماریهای جسمی عمدهای مبتلا میشوند.
نقش حمایتهای احساسی واجتماعی:
اگر چه هنوز مطالعات به طور واضح و روشن نقش حمایتی عوامل اجتماعی را برروی عملکرد سیستم ایمنی نشان نداده است، اما به نظر میرسد که ارتباط عاطفی وحمایتهای اجتماعی میتواند تضعیف سیستم ایمنی حاصل از استرس را بهبود بخشد. خانم Levy وهمکارانش درسال 1990 میلادی گزارش کردند که ارتباطی بین میزان فعالیت سلولهای آن کی ومیزان همدردی اطرافیان خانواده وپزشک دربیماران مبتلا به سرطان پستان بودهاند وعمل جراحی برداشتن پستان درآنها انجام شده وهمین طور از نظر روحی اعتماد به نفس بالاتری داشته و در شرایط روحی واجتماعی بهتری بودهاند، رشد بیماری درآنها به مراتب کمتر از گروهی بوده است که این شرایط روحی واجتماعی را نداشتهاند. بدنبال آن برای اثبات این ادعا تحقیقی برروی موشهای آزمایشگاهی انجام شد ونتایج نشان دادند درموشهای آزمایشگاهی که دربدن آنها سرطان به شکل مصنوعی القا شده است اگربه آنها شوک وارد شود میزان زنده ماندن آنها بسیار کمتر از موشهای سرطانی است که شوک دریافت نکردهاند. بنابراین اهمیت درک شرایط روحی وروانی افراد در روند پیشرفت بیماریها منجمله سرطان شایان توجه است.
نقش اعصاب و هورمونها برروی سیستم ایمنی ضد سرطان:
غدههیپوفیز و هیپوتالاموس در مغز وغده آدرنال درقسمت فوقانی کلیه مسئول ترشح وکنترل بسیاری از هورمونهای بدن میباشند. فعالیت این غدد و ترشح هورمونها ازآنها با یکدیگر درتعادل هستند و درشرایط تنش و استرس سیستم عصبی فرد فعال شده و بدنبال آن غدد مغزی باعث تحریک غدد آدرنال گردیده وترشح هورمونهای آن را زیاد میکن. ترشح غیر طبیعی این هورمونها بر سیستم ایمنی بدن تأثیر گذاشته، دفاع ایمنی دربرابر سرطان را کاهش میدهد. به طور کلی هورمونهای مسیر هیپوتالاموس هیپوفیز و آدرنال تضعیف کننده سیستم ایمنی هستند و این مسیر دراثر استرس فعال شده و پیامد آن چیزی جز کاهش توانایی ایمنی بدی نیست. فعالیت این سیستم هورمونی درافراد سالم و طبیعی دارای نظم خاصی است. به عنوان مثال هورمون درافراد سالم وطبیعی دارای نظم خاصی است. به طور طبیعی درساعاتی از روز مثلاً قبل از بیدار شدن ازخواب در صبحها به بالاترین مقدار خود رسیده ئو به مرور درطول روز این هورمون کم میشود و مجدداً سیکل روزانهی خودش را از سر میگیرد، اما دیده شده در 70% ازبیمارانی که سرطان پیشرفته پستان دارند، تغییرات نامنظمی درترشح این هورمونها به وجود میآید. حتی تحقیقات نشان داده است که بینظمی درترشح هورمون کورتیزول با پیشرفت سرطان مرتبط وحتی میتواند عامل پیشرفت در برخی از سرطانها باشد. درکل میتوان این گونه تصورکرد که مسیرهای ایمنی و هورمونی بدن از اصلیترین نقاطی هستند که تحت تأثیر عوامل وشرایط اجتماعی وروحی قرار میگیرند و از این طریق درپیشگیری وبهبود سرطان تأثیر دارند.
نقش فاکتورهای اجتماعی:
با وجود مطالعات بسیاری که دراین زمینه انجام شده است، هنوز نقشی اساسی برای این عوامل دربروز ومیزان شیوع سرطان وجود ندارد اما این عوامل به طور حتم درمیزان پیشرفت بیماری بیتأثیر نمیباشند. مطالعات نشان دادهاند که احساس ترس و منفی نگری نسبت به بیماری درافراد مبتلا به سرطان باعث پیشرفت بیماری شده است. مطالعات به ما میگوید که به همان اندازه که کشیدن سیگار و بالا بودن کلسترول خون دربروز مرگ و میر تأثیر دارند، اثرات منفی عوامل روحی واجتماعی نیز مؤثرند. دراین بحث از کتاب، تمرکز ما برروی بیماری سرطان به عنوان پیامد یک اختلال دربدن وارتباط آن با مسائل روحی و اجتماعی است. وجود ارتباط صحیح اجتماعی ازجهات مختلف مثل ازدواج موفق نحوهی ارتباط مطلوب با افراد، داشتن اعتماد به نفس، آرامش خاطر و رضایت، درکاهش ریسک و یا خطر مردن ناشی از سرطان نقش به سزایی دارد. این حالات مثبت روانی درمورد سایر بیماریها نیز صادق است. مطالعهای برروی تعدادی از افراد مبتلا به سرطان انجام شد و نشان داد بیمارانی که دارای روابط مثبت اجتماعی با همسر، خانواده، همکاران و نزدیکان بوده وهمچنین دارای وضعیت اجتماعی وشغلی مناسب بودهاند، میزان طول عمر بالاتری نسبت به افراد بیماری که چنین شرایطی رانداشتند دارا میباشند. همچنین دانشمندان و پژوهشگران بیان میکنند که خشمهای تخلیه نشده و فروخورده توام با فقدان عشق به خود درایجاد بسیاری از سرطانها نقش عمدهای دارند. درکل هنوز هم به طور واضح مشخص نیست که اثرات مفید روحی اجتماعی برنحوه پیشرفت سرطان ازچه طریقی تأثیر دارد؟البته عوامل متعددی دراین زمینه دخالت دارند به عنوان مثال درشرایطی که فرد دچار استرس وناراحتی میشود به صورت غیر مستقیم برخی رفتارهای مربوط به سلامت وی ویا به قولی رفتارهای بهداشتی دچارتغییر میشود. فرضاً درطول این دوره پراسترس، مصرف الکل بالا میرود،شیوه خواب تغییر میکند، مقدار وکیفیت غذایی بدتر شده، تمرینات ورزشی مختل شده و مصرف سیگار بالا میرود که تمامی این عوامل دفاع انسان را در برابر عوامل سرطانزا و پیشرفت آن را تحتالشعاع قرار میدهند. نکته قابل توجه دیگر اینکه، عوامل استرسزا برروی مکانیسمهای ترمیمی بدن نیز بیتأثیر نبوده، به طوری که درطول دوره استرس یکسری مواد ازسیستم عصبی ترشح میشوند که توانایی ترمیم DNA آسیب دیده دراثر سرطانزا را کاهش میدهند. به عنوان نمونه در تحقیقاتی نشان داده شد، افرادی که به طور مکرر در شرایط تنشزا قرارمیگیرند، درصورتی که سلولهای لنفوسیت خونشان درمعرض اشعه X قرارگیرد، نسبت به گروه دیگر آسیب به DNA لنفوسیت آنها، کمتر بازسازی و ترمیم میشود.
به گفته دکتر دیپاک چوپرا درکتاب، شفای کوانتومی:
به خوبی روشن است دریک جو منفی توانایی بهبودی وشفا به میزان زیادی کاهش مییابد. برای مثال افراد افسرده نه تنها بازتابهای ایمنی بدنشان کاهش مییابد، بلکه توانایی DNA آنها برای خود ترمیمی ضعیف میشود. پس شاید وقت آن رسیده باشد که با تمام وجودتان سعی کنید غم گذشته را نخورید که غم گذشته همان افسردگی است وهمین طور سعی کنید غم آینده را از خود دورکنید که غم آینده چیزی جز استرس واضطراب نیست، ومطمئن باشید آنچه درزندگی به طور قطع لازم است عشق ومحبت است، بقیه چیزها فقط مفیدند.
منبع:
http://www.doctorjaafari.ir
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.