روش‌های نوین جراحی در درمان چاقی مفرط

روش‌های نوین جراحی در درمان چاقی مفرط
چاقی مفرط یکی از مشکلات متابولیک است که منجر به مرگ و میری به میزان 5/1 تا 2 برابر افراد عادی می‌گردد. کمتر کسی است که امروزه در زندگی خود و اطرافیانش با چاقی و مشکلات آن دست به گریبان نباشد.
امروزه چاقی به عنوان دومین علت مرگ و میر دنیا شناخته شده و در دهه ی آینده رتبه نخست را از این لحاظ به خود اختصاص خواهد داد . لذا چاقی یک اپیدمی جهانی و علی الخصوص در جوامع پیشرفته و کشورهای در حال توسعه می‌باشد و به طور بارزی در بین تمام گروه‌های سنی رو به افزایش است.
در گذشته منابع غذایی فراوان نبودند و بشر نخستین برای دستیابی به غذا احتیاج به فعالیت فیزیکی بسیاری داشت. اما امروزه دسترسی به غذاهای لذیذ و پر کالری آسان است و شبکه‌های تلویزیونی و نشریات با تبلیغات جاذب، مردم را به مصرف غذاهای گوناگون دعوت می‌کنند. از سویی دیگر نیز کاهش تحرک بدنی به دلیل وجود وسایل و امکانات رفاهی و گسترش شهرنشینی، افراد را در معرض ابتلا به چاقی قرار داده است.
چاقی نه تنها تناسب اندام فرد را مخدوش می‌کند بلکه سلامت وی را نیز به خطر می‌اندازد و آنچه سبب شده که چاقی یک بیماری تلقی شود، عوارض آن است. چاقی و به خصوص چاقی مفرط را باید به عنوان یک بیماری قلمداد کرد و برای درمان و رفع آن نیز می‌بایست راه حلی اصولی و منطقی برگزید.

عوارض چاقی مفرط
عوارضی که در افراد چاق مفرط ایجاد می‌شود شامل موارد زیر است:

عوارض قلبی- عروقی: شامل زخم‌های ناشی ازکاهش جریان خون سیاهرگ های اندام تحتانی، واریس ساق پا، پُر فشاری خون و اختلالات عروق کرونری.
عوارض ریوی: شامل تنگی نفس، آسم، توقف تنفس یا آپنه در خواب، و خُرخُر شبانه.
عوارض متابولیک: شامل دیابت بزرگسالان، هیپرلیپیدمی(افزایش چربی خون)، تخمدان‌های پلی کیسیتیک.
عوارض خونی: شامل افزایش قابلیت انعقادی، آمبولی ریوی.
عوارض گوارشی: شامل سنگ‌های صفراوی و حملات کولیکی آن، ریفلاکس معده به مری و همچنین فتق‌های جدار شکم(کشاله ران، نافی و اپی گاستریک).
عوارض اداری: شامل عفونت‌های ادراری و بی اختیاری ادراری.
عوارض تناسلی: شامل عقیمی، سقط جنین، بروز ناهنجاری‌های جنینی در بارداری، اختلال در سیکل قاعدگی و قاعدگی دردناک.
عوارض اسکلتی: شامل سندرم کارپال تانل، نقرس، دردهای مفصلی در ستون فقرات پشتی و کمری، زانوها و قوزک‌ پاها ناشی از آرتروز.
عوارض عصبی و عضلانی: شامل اضطراب،افسردگی، سردردهای میگرنی، حملات عصبی و سکته‌ی مغزی.
ابتلا به سرطان خصوصاً در پانکراس، کلون، مری، کبد، کلیه، پروستات، تخمدان، پستان و رحم.

نکته مهم این است که با درمان چاقی مفرط، عوارضی نظیر فشار خون بالا، بیماری‌های عروق کرونری، دیابت، بازگشت محتویات معده به مری، آسم وDVT (لخته شدن خون در وریدهای عمقی پا) ، ریسک آمبولی ریه، بیماری تخریب کننده مفصل ، افزایش چربی خون و افسردگی در بیماران برطرف و یا رو به کاهش می‌گذارد و در برخی موارد بطور کامل درمان می‌شود.
کاهش وزن دراین افراد موجب کاهش میزان اسید اوریک و نیز بهبود تعداد گلبولهای سفید وکاهش سطحCRP بعد از عمل‌ها و همچنین باعث کاهش سطح آنزیم‌های کبدی که در جریان چاقی بالا می‌روند، می‌شود.

تعریف چاقی
براساس یک تعریف علمی، چاقی مفرط به بیمارانی اطلاق می شود که در آن BMI فرد مساوی یا بالاتر از 40 باشد. Body Mass Index ( شاخص توده ی بدنی )یا BMI عبارت است از حاصل تقسیم وزن بر مجذور قد،بطوری که وزن برحسب کیلوگرم وقد برحسب متر محاسبه شود.عدد حاصله در افراد طبیعی بین 20 تا 25، در افراد دارای اضافه وزن بین 25 تا 30، در افراد چاق کلاس یک بین 30 تا 35 و در افراد چاق کلاس دو بین 35 تا 40 می‌باشد. چاقی مفرط یا کلاس سه شامل افرادی می‌شود که BMI بین 40 تا 50 داشته باشند. افرادی کهچاقی سوپر دارند BMI انهابالاتر از 50 است.
شیوه برخورد درمانی با هریک از موارد فوق براساس BMI آن ها متفاوت است و در زیر به آن ها اشاره خواهد شد.
از نظر توزیع چربی در بدن افراد چاق، غالباً دو مدل دیده می‌شود: گاهی اوقات توزیع چربی به صورت محیطی با ارجحیت در اندام تحتانی است که به نام چاقی ژنیکوئید یا مدل گلابی گفته می‌شود، و یا به صورت مرکزی است و در تمام نقاط بدن با ارجحیت در شکم می‌باشد که به نام چاقی آندروئید یا مدل سیب تعریف می‌گردد.
بیماران چاقی که مدل سیب باشند، نسبت به عوارض مرتبط با چاقی مستعدترند و لذا پس از درمان جراحی، اغلب عوارض و مشکلات ناشی از چاقی مفرط در آن ها رفع می‌گردد و پاسخ مناسب‌تری به درمان نشان می‌دهند.اندازه‌گیری محیط دور شکم نیز حایزاهمیت است، چنانکه در آقایان باید زیر 102 سانتی‌متر و در خانم‌ها زیر 88 سانتی‌متر باشد. مقادیر بالای این حد و همراه بودن ان با عوارضی چون دیابت و پرفشاری خون ونیز افزایش سطح تری گلیسرید وکلسترول منجر به بروز سندروم متابولیک میگردد. در بیش از 95% موارد از اعمال جراحی برای درمان چاقی، سندرم متابولیک درمان می‌شود.در بیمارانی که بعد از یک سال از عمل جراحی هنوز سندرم متابولیک در آن ها باقی بماند این بدین معناست که کاهش وزن در این افراد با شکست مواجه شده و ناکافی است.

چه بیمارانی را عمل می‌کنیم؟

بیمارانی که کاندید عمل هستند، باید بیش از 5 سال سابقه بیماری چاقی مفرط تثبیت شده را داشته باشند.
باید بیش از یک سال اقدامات کاهنده وزن شامل رژیم درمانی، ورزش یا داروهای کاهش دهنده وزن را آزمایش کرده باشند ولی موفقیت درمانی محسوسی در جهت کاهش وزن نداشته باشند و یا منجر به عود چاقی شده باشد.
BMI بیمار بالای 35 همراه با یکی از عوارض چاقی را که قبلاً اشاره کردیم داشته باشد.
BMI بیمار بالای 40 باشد چه عوارض چاقی را داشته باشد و چه نداشته باشد.
اخیرا در مورد بیماران دیابتی مقاوم به درمان، ثابت شده است که با انجام عمل جراحی بای پس معده امکان کنترل دیابت و چاقی همراه آن فراهم می‌گردد.
بیماران می‌بایست انگیزه اتّباع و روح تمکین نسبت به دستورات پزشک معالج و متخصص تغذیه در جهت انجام ورزش و رژیم غذایی و نیز پیگیری پس از عمل را داشته باشند.
سن بیماران برای جراحی 18 تا 60 سالباشد.البته اخیرا درمورد عمل جراحی چاقی در نوجوانان یعنی حدفاصل سنی بین 12 تا 18 وهمچنین درافراد مسن تراز 60 سال، نقطه نظرات خاصی مطرح شده است وباید جراح متخصص چاقی این ملاحظات رادرمورد روال تغذیه فرد، عادتهای غذایی، شرایط زندگی ونیز وضعیت عمومی وجسمانی مناسب در اورا مدنظر قرار دهد.
بیماران باید از لحاظ بیماری‌های غدد درون ریز نظیر هیپوتیروئیدی (کم کاری تیروئید) و کوشینگ فاقد هرگونه مشکل متابولیک باشند.

چه بیمارانی را عمل نمی‌کنیم؟

در هر بیماری که هرگونه منع بیهوشی عمومی وجودداشته باشد، نظیر بیماری‌های پیشرفته قلبی، ریوی و کبدی که امکان انجام اعمال جراحی برای درمان چاقی با بیهوشی عمومی وجود نداشته باشد.
ناتوانایی بیمار در هماهنگی با پزشک معالج و پذیرش دستورات و توصیه‌های او در دوره پس از عمل بخصوص در امر پیگیری، تغییر مدل تغذیه و روش زندگی.
اعتیاد و استعمال مواد مخدر و الکل.
داشتن بیماری واضح و مشخص روانی و عصبی در بیمار چاق.
بارداری.
کم کاری غده فوق کلیوی( بیماری کوشینگ).
بیماری‌های التهابی دستگاه گوارش مانند کرون.
التهاب مری مقاوم به درمان و بازگشت شدید معده به مری و نیز فتق هیاتال از موارد منع عمل حلقه‌گذاری یا همان باندینگ است.
زخم‌های معده و یا اثنی‌عشرباید حتما قبل ازعمل جراحی درمان شود، بخصوص درصورت ابتلای معده به میکروب هلیکوباکتر میبایست عمل تاریشه کنی کامل این میکروب به تعویق افتد.
وجود آبسه یا عفونت موضعی در نقطه‌ای از بدن بیمار که برای گذاشتن پروتز حلقه مانعی راایجادنماید.
عدم تحمل نسبت به مواد اولیه و تشکیل دهنده پروتز حلقه.
اختلالات انعقادی یا مصرف داروهای انعقادی.

وضعیت بدن بیمار و محل استقرار تروکارها
بیمار می‌بایست در وضعیت نیمه نشسته با پا‌های باز قرار بگیرد به نحوی که جراح در موضع بین دو پای مریض بایستد و دستیاردوربین در سمت راست و پرستار اسکراب در سمت چپ بیمار قرار بگیرند. مانیتور اصلی در بالای سر بیمار در مجاور دستگاه بی هوشی واقع می‌شود. باورود 5 تروکار عمل جراحی شروع می‌گردد، یک تروکار 10 تا 11 میلی‌متری برای ورود دوربین در بالای ناف، یک تروکار 12 تا 15 میلی‌متری برای ورود حلقه یا ابزاردوخت ودوز (استپلر) در خط زیربغلی چپ، و سه تروکار 5 میلی‌متری جهت بالانگهداشتن کبد و ورود وسایلدیگرلاپاراسکوپی.

منبع:

http://www.drmansouri.com

تعداد بازدید: 1067