از بوتاکس و اثرات آن چه میدانید؟
بوتاکس یک سمّ است، قویترین سمی که بشر تاکنون شناخته است. چنانچه فقط یک میلیونیوم گرم آن وارد بدن شود انسان را میکشد. این سمّ میتواند تمام ماهیچه‌های ارادی و غیر ارادی را فلج کند ولی از این خاصیت امروزه برای درمان بیش از ۵۰ نوع بیماری استفاده میشود. همچنین تزریق آن در زیباسازی بدن و بخصوص صورت کاربرد وسیعی دارد بنحویکه تزریق بوتاکس در حال حاضر شایعترین اقدام برای زیبایی در جهان است.
این سمّ چگونه ساخته میشود؟
در حقیقت یک نوع باکتری به نامه کلوستریدیوم بوتولینوم این سمّ را تولید می‌کند. اولین بار در اوائل قرن ۱۹ میلادی یک نوع مسمومیت غذایی بسیار کشنده که عمدتاً از خوردن سوسیس ایجاد میگردید، شناخته شد. آنگاه این باکتری و سمش که به نام بوتولوس که معادل کلمه سوسیس است کشف گردید.
استفاده‌های درمانی و زیبایی آن از چه زمانی آغاز شد و بیشتر در چه مواردی به کار میرود؟
از دههٔ ۵۰ قرن بیستم استفادهٔ درمانی و از اواسط دههٔ ۸۰ کاربرد زیبایی آن شروع شد. در درمان بیماریهأیی که به علت زیادی فعالیت و گرفتگی ماهیچه ها در چشم، صورت، گردن، حنجره، مری و اندامهای بکار میرود. در زیبایی نیز برای از میان بردن چین و چروک هآئی که به دلیل فعالیت بیش از حد ماهیچه‌ها بوجود آمده‌اند استفاده میشود.
مکانیزم اثر آن چیست؟
ماهیچه‌ها برای فعالیت و شروع انقباض باید از اعصاب دستور بگیرند. فرمان عصبی بواسطه ماده ای شیمیایی بنام استیل کولین به ماهیچه میرسد. بوتاکس از ترشح این ماده جلوگیری مینماید. این عمل مشابه ان است که عصب یک ماهیچه موقتا قطع شود. در این حالت عضله دیگر منقبض نشده وضعیف میشود.
آیا فلج شدن عضله همیشگی است؟
خیر. اثر این دارو بین ۲ تا ۶ ماه می‌باشد و پس آن ترشح استیل کولین مجددا آغاز شده و عضله شروع به حرکت و انقباض می‌کند.
چه مقدار ازاین دارو به منظور درمانی و زیبایی استفاده میشود؟
مقدار این دارو بر اساس واحد محاسبه میشود، با توجه به خطرناک بودن آن باید بین دوز درمانی و کشندهٔ آن فاصلهٔ زیادی باشد. در تزریقات زیبایی حدوداً ۱۰۰ واحد و در درمانی حداکثر ۶۰۰ واحد به کار میرود، این در حالیست که دوز کشندی آن بیش از ۳۰۰۰ واحد است. این دارو به چه شکلی است و چگونه نگهداری میشود؟ این دارو به شکل تزریقی و به دو نام بوتاکس و دیسپورت می‌باشد. البته امروزه در بیشتر نقاط دنیا از جمله در ایران نوع بوتاکس آن مصرف میشود. نحوه نگهداری این دارو نیز مهم است. عمر آن کوتاه بود و حتما باید در دمای -۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود، در غیر اینصورت اثر آن از بین میرود.
چگونه تزریق آن در صورت میتواند چین و چروک را از بین ببرد؟
تمامی حرکات صورت از جمله حرکات احساسی و عاطفی صورت توسط عضلاتی که درست زیر پوست قرار دارند انجام میشود. فعالیت و انقباض بیش از اندازهٔ این عضلات باعث بوجود آمدن خطوطی در صورت میشود. کار بوتاکس از کار انداختن موقت این ماهیچه هاست.
تزریق بوتاکس بیشتر برای چه نواحی توصیه میشود؟
مناسب ترن جائی که بوتاکس تزریق میشود پیشانی است. با تزریق در این منطقه می‌توان خطوط عمیقی که بین دو ابرو ایجاد میشود که به آنها خط اخم گفته میشود و همچنین خطوط عرضی پیشانی را برطرف کرد. بعلاوه خطوط ریز کنار چشم هم خیلی خوب به این تزریق جواب میدهند. چنانچه انتخاب بیمار و روش تزریق صحیح باشد نتایج برای این نقاط بسیار درخشان و راضی کننده است.
آیا می‌توان با تزریق در این ناحیه به بالا بردن ابرو هم کمک کرد؟
بلی، چنانچه تزریق بروش خاصی انجام شود، کناره های ابرو به سمت بالا میرود که البته این امر مطلوب بسیاری از افراد بخصوص خانم هاست.
بجز پیشانی می‌توان در نقاط دیگر هم تزریق کرد؟
همانگونه که ذکر شدبیشترین جائی که تزریق میشود پیشانی، خط اخم و کنار چشم است که چنانچه درست انجام شود عوارضی نداشته و از نتیجهٔ بسیار خوبی برخوردار است. تزریق را می‌توان برای از بین بردن خطوط زیر چشم، اطراف لب، خط خنده و خط زیر و کنار گوشه های لب نیز استفاده کرد، منتها باید به میزان کم و توسط فرد بسیار مجرب انجام شودچون احتمال بروز عوارض در این نقاط بیشتر است.
آیا در گردن هم می‌توان از این دارو سود برد؟
ماهیچهٔ نازکی بنام پلاتیسما به زیر پوست گردن می‌چسبد که به مرور زمان و با افزایش سنّ فعالیت و انقباضش بیشتر و ضخیمتر میگردد. این امر سبب بوجود آمدن خطوط برجسته ای در دوطرفه خط وسط گردن میشود و به فرد ظاهری مسن میدهد. تزریق بوتاکس در چند نقطه این ماهیچه باعث شل شدن آن و در نتیجه آزاد گردیدن پوست شده و گردن سفتتر و جوانتر به نظر میرسد.
بوتاکس در چه مواردی نباید مصرف شود؟
الف- کسانیکه سابقه حساسیت به این دارو را دارند.
ب- کسانیکه بیماریهای عفونی و التهابی فعال در صورت و اطراف آن دارند.
ج- حاملگی و شیردهی
د- ابتلا به برخی بیماریها ی عصبی و روانی
ه- مصرف برخی داروها مخصوصا داروهای قلبی
و- در کسانی که پوست خیلی ضخیم یا چین و چروک عمیق دارند نتیجه چندان مطلوبی ندارد.
آیا این دارو در کسانی که فشار خون بالا، دیابت، بیماریهای مزمن دیگر دارند (بجز مواردی که در بالا ذکر شد) مجاز است؟
به دلیل آنکه بوتاکس تاثیری بر این بیماریها ندارد مصرفش بلامانع است ولی حتما باید پزشک را در جریان گذشت.
آیا سنّ و جنس تاثیری در اثرگذاری آن دارد؟
خیر. مصرف آن در سنین بالاتر از ۲۰ سال (بمنظور زیبایی) مجاز است و زن و مرد نیز میتوانند ازآن استفاده کنند. تاثیر آن نیز در افراد مختلف مشابه است. تنها گروه کوچکی از افراد نسبت به این دارو مقاومند و تاثیری بر آنان ندارد که البته ربطی به سنّ و جنس ندارد.
عوارض بوتاکس چیست؟
خوشبختانه عوارض عمومی همچون مسمومیت و یا آلرژی بسیار نادر است، تنها برخی افراد از ضعف شکایت میکنند که ظرف ۳ تا ۴ روز برطرف میشود.
بیشتر عوارض موضعی است. تورّم، کبودی و خونمردگی گاهی دیده میشود که تا یک هفته خود به خود برطرف میگردد.
مهمترین عوارض بوتاکس مربوط به ۳ چیز است، تزریق بیش از اندازه، تزریق نابجا و انتشار دارو به نقاط اطراف که مورد نظر و قابل پیش بینی نیستند. در نتیجه ممکن است عضلات یا بیش از اندازه ضعیف شوند یا عضلات اطراف از کار بیفتند. علامت اینها در پیشانی و اطراف چشم افتادگی ابرو، و بینی، افتادگی پلک، در اطراف دهان افتادگی دو گوشهٔ دهان و اشکال در غذا خوردن، و در گردن اگر عمیق تزریق شود اشکال در بلع و صدا میگردد.
گاهی اوقات نیز ممکن است عدم تقارن در دوطرف صورت به دلیل تزریق نامساوی و یا تفاوت در جذب بوجود آید مثلا ابرو در یک طرف بالاتر از طرف مقابل باشد.
باید در نظر داشت که تمامی این عوارض موقتی بوده و پس از ۲ تا ۳ ماه خوب میشود.
چه نکاتی باید پس از تزریق توسط بیمار رعایت شود؟
جهت جذب بهتر بوتاکس توسط ماهیچه‌ها و جلوگیری از انتشار آن به نقاط مجاور بهتر است این مسائل رعایت شوند:
الف- بمدت ۴ ساعت نباید دراز کشید.
ب- روی محل تزریق را نباید ماساژ داد.
ج- به مدت چند ساعت از کیسهٔ یخ روی محل‌های تزریق استفاده شود.
د- عضلاتی که در آنها تزریق شده را به طور ارادی منقبض کرد.
منبع:
http://dr-shirazi.com
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.