آرنج تنیس بازان (tennis elbow)
یک شکایت شایع:خانمی 38 ساله و خانه دار هستم . مدتی است که در سطح بیرونی آرنجم احساس درد و ناراحتی می‌کنم . این درد گاهی به ساعد و حتی مچ دستم نیز کشیده می‌شود . انجام کارهای منزل برایم دشوار شده است به‌طوری‌که برداشتن حتی یک پارچ آب با درد و ناراحتی همراه است . هنگام باز کردن یا بستن شیر آب یا شیشه دردار اگر کمی بیشتر زور بزنم درد آزار دهنده‌ای در آرنجم احساس می‌کنم .کیسه خرید را بیرون از خانه به سختی حمل می‌کنم.
علت آرنج تنیس بازان (tennis elbow) چیست ؟
منشأ عضلاتی که وظیفه حرکات مچ دست و انگشتان را برعهده دارند عمدتاً در ناحیه آرنج می‌باشد . این عضلات در طول ساعد طی مسیر می‌کنند و در محل‌های مشخصی در مچ دست و انگشتان به استخوان می‌چسبند . عضلاتی که وظیفه باز کردن انگشتان و چرخش مچ دست را به عقب بر عهده دارند از سطح بیرونی آرنج منشأ می‌گیرند و عضلاتی که وظیفه بستن ( مشت کردن ) انگشتان و خم کردن مچ دست به جلو را برعهده دارند از سطح داخلی آرنج منشأ می‌گیرند . بر اثر کثرت استفاده از دست به خصوص انجام دادن کارهای سنگین و زوردار مانند برداشتن یا جابجا کردن اشیای سنگین و حرکات توام با چرخش یا پیچاندن مانند چلاندن پارچه خیس ، باز و بسته کردن در شیشه‌های دردار یا شیر آب به صورت محکم در طول زمان محل اتصال عضلات مسئول این حرکات در آرنج ، آن ناحیه را تحریک کرده و باعث ایجاد آسیبهای ظریف و التهاب در آن موضع می‌شود .
برخی افراد استعداد ذاتی بیشتری برای ابتلا به این عارضه دارند به‌طوری‌که علیرغم فعالیت کمتر و زندگی سبک‌تر به این درد مبتلا می‌شوند . با همین توجیه گاهی آرنج در سمت غیر غالب ، علیرغم فعالیت کمتر، مبتلا می‌گردد . گاهی نیز هر دو آرنج با شدت برابر یا نابرابر درگیر می‌شوند .
با وجود اینکه این عارضه با نام آرنج تنیس بازان (tennis elbow) شناخته می‌شود ولی شایع‌تر از همه در خانم‌های خانه‌دار با آن روبه‌رو می‌شویم . در مشاغلی که با ابزار سنگین سروکار دارند یا با دست کار زوردار انجام می‌دهند مانند میکانیکها ، نجارها و کشاورزان به طور شایعی با درد در این ناحیه از دست برخورد می‌کنیم . گاهی فردی که به طور معمول عادت به انجام کار سنگین و زوردار نداشته است با یک نوبت فعالیت سنگین دچار این عارضه می‌شود .
علائم آرنج تنیس بازان (tennis elbow) چیست ؟
در این عارضه فرد از درد در سطح بیرونی آرنج شکایت می‌کند . گاهی این درد به سطح بیرونی و پشتی ساعد نیز تیر می‌کشد و حتی ممکن است تا سطح خلفی مچ دست نیز امتداد پیدا کند . این درد در استفاده از دست بخصوص در جابجا کردن اشیا سنگین و حرکات چرخشی تشدید می‌شود ولی در بسیاری از مواقع در هنگام استراحت نیز این درد فرد را رها نمی‌کند. لازم به ذکر است که این درد با حالت خواب رفتگی ، گزگز یا مورمور در دست یا انگشتان همراه نمی‌باشد .
آرنج تنیس بازان (tennis elbow) چگونه تشخیص داده می‌شود ؟
تشخیص این عارضه بالینی است و نیاز به تصویربرداری یا اقدامات تشخیصی دیگر وجود ندارد . پزشک با استفاده از شرح حال و معاینه ای که انجام می‌دهد به تشخیص قطعی می‌رسد .
آرنج خود را به طور کامل باز کرده و اندام فوقانی مورد معاینه را روبه‌روی خود قرار دهید به‌طوری‌که پشت دست بالا قرار گرفته باشد. در این حالت دست خود را مشت کرده و مشت خود را محکم بفشارید . در فرد مبتلا به این عارضه با انجام این حرکت درد در ناحیه آرنج به وجود آمده یا تشدید می‌شود . اگر مچ دست مشت شده خود را در برابر مقاومتی ( مثلاً با کمک گرفتن از دست مقابل ) به عقب خم کنید این درد شدیدتر احساس می‌شود . لمس سطح بیرونی آرنج در محل اتصال عضلات باز کنندة انگشتان و مچ دست توام با فشار توسط پزشک با ایجاد درد و حساسیت همراه خواهد بود .
پزشک معالج در صورت تردید ممکن است جهت رد احتمال تشخیص های دیگر اقدام به عکس‌برداری یا تصویربرداری های دیگری مانندام آر آی (MRI) نماید .
درمان آرنج تنیس بازان (tennis elbow) :
درمان اصلی این عارضه غیر جراحی می‌باشد و در 85% تا 90% موارد منجر به بهبودی می‌گردد . مهم‌ترین کار در درمان ، حذف علت زمینه‌ای می‌باشد . اگر این درد در اثر فعالیت سنگین به وجود آمده باشد مؤثرترین کار حذف آن نوع فعالیت از برنامه‌های روزمره است . اقدامات متعدد دیگری برای درمان این عارضه وجود دارد ولی تا زمانی که نوع فعالیت به روال قبلی همچنان ادامه دارد احتمال عود عارضه نیز منتفی نمی‌باشد . گاهی با تغییر ابزار مورد استفاده یا شکل استفاده از ابزار می‌توان به کاهش علایم کمک کرد .
استفاده از بریس- بریس هایی بانام بریس آرنج تنیس بازان (tennis elbow brace) در داروخانه‌ها موجود است و شرکت‌های مختلف سازنده لوازم طبی و ارتوپدی اقدام به تولید آن می‌کنند . بستن این بریس (BRACE) ها می‌تواند به کاهش درد در این عارضه کمک کند . بریس (BRACE) چهار تا پنج سانتی‌متر پایین آرنج محکم بسته می‌شود . هنگام فعالیت‌های روزمره مقداری از انرژی ناشی از فعالیت‌ها , جذب بریس (BRACE) شده و بریس (BRACE) مانع انتقال آن به محل درد در آرنج می‌شود .
تزریق کورتون -یک یا چند نوبت تزریق موضعی کورتون با فاصله یک ماه در آرنج با رفع التهاب در بسیاری از موارد می‌تواند به بهبودی کمک کند . استفاده از این روش در مراحل ابتدایی و شروع عارض مؤثرتر است. تکنیک و روش تزریق توسط پزشک متخصص در نتیجه بخشی این روش درمانی تعیین کننده می‌باشد . احتمال عود عارضه پس از این تزریق وجود دارد.
با توجه به اینکه کورتون یک داروی ضد التهابی مؤثر می‌باشد که نقش درمانی خود را از طریق رفع التهاب در محل تزریق اعمال می‌کند و ازآنجاکه عارضه در آرنج تنیس بازان (tennis elbow) گرچه با التهاب در موضع مبتلا شروع می‌شود ولی علت اصلی ایجاد پارگی های ریز و میکروسکوپی در فیبرها ی تاندونی ناشی از تحریکات مکرر می‌باشد لذا تزریق موضعی کورتون گرچه ممکن است در ابتدا آثار بهبودی چشمگیری به همراه باشد ولی با توجه به توضیح فوق به تدریج جای خود را به روش‌های درمانی دیگری مانند پی آر پی (PRP )می‌دهد .
پی آر پی (PRP) - یکی از روش‌هایی که در گذشته برای درمان آرنج تنیس بازان (tennis elbow) استفاده می‌شد این بود که مقداری از خون فرد را می‌گرفتند و در موضع درد در آرنج تزریق می‌کردند . به‌صورت تجربی مشاهده شده بود که این کار می‌تواند با مکانیزم شناخته نشده‌ای منجر به بهبود گردد .
یکی از روش‌های جدیدی که امروزه جهت درمان قطعی این عارضه استفاده می‌شود استفاده از پی آر پی (PRP) می‌باشد . این روش در مراکزی که امکانات ارائه خدمت مذکور را دارند انجام می‌شود . در این مراکز مقداری از خون فرد را گرفته و در دستگاه سانتریفوژ قرار می‌دهند . در این دستگاه قسمت‌های مختلف تشکیل‌دهنده خون با استفاده از نیروی گریز از مرکز در اثر چرخش با سرعت زیاد جدا می‌شود . سپس قسمت خاصی از مواد تشکیل دهنده خون پس از جداسازی با ابزار و تکنیک مشخصی برداشته شده و در موضع درد در آرنج تزریق می‌شود . این قسمت جدا شده از خون محل تراکم پلاکتها و ترکیبات متعددی می‌باشد که هر یک به نوبه خود به بازسازی و رفع التهاب در موضع کمک می‌کنند.
استفاده از امواج ماورای صوت ( ESWT)
این همان دستگاه سنگ شکن کلیه می‌باشد که با تغییراتی که در آن داده شده است و با استفاده از امواج ماورای صوت جهت درمان عارضه در آرنج تنیس بازان (tennis elbow) مورد استفاده قرار می‌گیرد . این کار یک تا سه نوبت با فاصله‌ای یک تا دو هفته قابل تکرار می‌باشد.
روش‌های متعدد دیگری نیز جهت درمان آرنج تنیس بازان (tennis elbow) وجود دارد از جمله موارد شاخص آن می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- یخ درمانی ( استفادة موضعی از کمپرس یخ چند بار در روز )
- داروهای خوراکی ضد التهابی غیر استروئیدی ( منظور داروهای خانواده بروفن است )
- فیزیوتراپی و لیزر درمانی
- …
پزشک معالج معمولاً با توجه به تجارب خود از یکی یا ترکیبی از روش‌های درمانی فوق‌الذکر جهت درمان بهره می‌گیرد . مسلماً تمایلات فرد مبتلا در اولویت انتخاب روش‌های درمانی نقش اصلی را بازی می‌کند . در صورت عدم موفقیت یک روش درمانی امکان استفاده از روش‌های دیگر وجود دارد . هزینه استفاده از روش‌های مختلف درمانی بسته به نوع روشی که انتخاب می‌شود از یک درمان بسیار ارزان مانند استفاده از کیسه یخ ، آرنج بند ، استراحت و یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی تا روش‌های پرهزینه تری مانند پی آر پی (PRP) یا استفاده از امواج ماورای صوت(ESWT)متغیر می‌باشد .
عمل جراحی - مواردی وجود دارد که هیچ یک از روش‌های درمانی ذکر شده منجر به بهبودی و رفع عارضه نمی‌شوند . در این موارد که 10% تا 15% را شامل می‌شوند می‌توان از عمل جراحی جهت بهبودی عارضه بهره برد . در این روش درمانی قسمت‌های بیمار تاندون در محل اتصال عضلات به استخوان در آرنج تحت عمل جراحی برداشته می‌شوند. لازم به ذکر است در مواردی که هنوز کمتر از شش ماه از شروع عارضه سپری شده و روش‌های درمانی دیگر امتحان نشده‌اند عمل جراحی جایی ندارد.
سیر بالینی در آرنج تنیس بازان (tennis elbow)
این عارضه می‌تواند به صورت خودبه‌خود ، با استراحت یا با استفاده از روش‌های ساده درمانی مانند یخ درمانی ، آرنج بند و دارو بهبود یابد . گاهی فرد مبتلا درد را تحمل کرده و جهت درمان مراجعه نمی‌کند . به هر حال این عارضه سلامت کلی فرد را در معرض خطر قرار نمی‌دهد ولی فعالیت روزمره و عملکرد را دچار مشکل کرده و راحتی و آسایش فرد را مختل می‌سازد. از هر یک از روش‌های درمانی فوق‌الذکر یا ترکیبی از آن‌هابنا به پیشنهاد پزشک معالج و تمایلات فردی می‌توان جهت بهبودی بهره گرفت . بهبودی می‌تواند کامل یا نسبی باشد . بهبودی احتمال ابتلای مجدد به آن را در آینده منتفی نمی‌سازد . عود معمولاً پس از چند ماه یا چند سال رخ می‌دهد . در صورت عود می‌توان از روش های درمانی قبلی یا روش مؤثرتری مانند پی آر پی (PRP) بهره جست.
منبع:
http://www.drmarjai.com
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.