آب مروارید از نظر علمی یعنی ایجاد هرنوع کدورت در عدسی چشم. بصورت طبیعی در داخل چشم انسان درپشت عنبیه عدسی شفافی قرار دارد که به متمرکز کردن شعاعهای نورانی بر روی شبکیه کمک میکند. همچنین عدسی عنصر اصلی در تطابق برای دید نزدیک میباشد. علت پیدایش کدروت در عدسی، تغییر در ساختار پروتئینهای آن میباشد که میتواند بصورت مادرزادی یا در اثر ضربه، مصرف بعضی از داروها و سموم، در معرض تشعشعات قرار گرفتن، ابتلا به بیماری قند، و مهمتر از همه بعلت تغییرات سنی اتفاق بیفتد. نوع اخیر یعنی آب مروارید سنی شایعترین نوع و در حدود بیش از 70% موارد را شامل میگردد. ایجاد کدورت در عدسی چشم را شاید بتوان به یخ زدگی شیشه پنجره در زمستان شبیه کرد فقط با این تفاوت که پس از ذوب شدن یخ، شیشه دو مرتبه شفاف میگردد اما برای رفع کدورت از عدسی بجز خارج کردن وجانشین نمودن آن با یک نوع مصنوعی راهی دیگری تا کنون برای بشرشناخته نشده است. البته باید توجه داشت که صرف وجود کدورت در عدسی چشم حتما به معنی نیاز فوری به عمل جراحی نیست. بعضی ازانواع کدورتهای عدسی یا خیلی خفیف هستند و یا در قسمتهایی از عدسی واقع گشته اند که مانع از رسیدن نور به داخل چشم نمیگردند و طبعا نیاز به درمان نخواهند داشت.
به هنگام ایجاد کدورت در عدسی، بعلت ایجاد مانع بر سر راه عبور نوربداخل چشم، بینایی مختل میگردد که با یک یا چند تا از علائم زیر خود را نشان خواهد داد:
- تاری آرام و تدریجی دید در طی مدت چندین ماه ویا سال در یک یا هر دو چشم
- تاری دید در شرایط نوری کم مخصوصا در غروب
- پخش نور (ایجاد و یا افزایش آن نسبت به قبل) بخصوص در هنگام رانندگی در شب در گذرگاههای دو طرفه
- تغییردر دید رنگ بخصوص در رنگ آبی؛ در بعضی از انواع تغییر رنگ بقدری است که انگار از پشت یک شیشه زرد رنگ نسبتا مات به اشیاء پیرامونمان نگاه میکنیم
- دو بینی در یک چشم و یا سایه دار دیدن
- تغییرات مکرر نمره عینک
آب مروارید چه از نظر علت پیدایش و چه از نظر فرم بالینی انواع متعدد دارد. به همین دلیل علائم بیماری و سیر پیشرفت آن میتواند از یک فرد به فرد دیگر کاملا متفاوت باشد. از نظر علت پیدایش، آب مروارید به گونه های زیر تقسیم بندی میگردد:
- آب مروارید سنی: شایعترین نوع
- آب مروارید مادرزادی
- آب مروارید ناشی از ضربه
- آب مروارید ناشی از بیماریهای التهابی مزمن داخل چشمی
- آب مروارید ناشی از بیماریهای متابولیک مانند بیماری قند
- آب مروارید ناشی ازتشعشعات مانند نور ماوراء بنفش، اشعه ایکس وغیره
- آب مروارید ناشی از مصرف بعضی از داروها مانند کورتون ویا سموم مانند نفتالین
به هر شکل علت هر چه باشد در اکثر این موارد درمان جراحی است که عدسی کدر شده خارج وبا یک عدد لنز مصنوعی جایگزین میگردد. روشهای غیر جراحی مانند عینک و یا دارو در درمان آب مروارید تقریبا جایگاهی ندارند و فقط ممکن است برای مدت کوتاهی جهت بهبود نسبی دید استفاده گردند تا بیمار آمادگی عمل را پیدا نماید. بد نیست که بدانیم آب مروارید شایعترین بیماری چشم است که نیاز به عمل جراحی دارد و شاید بتوان گفت در تمام دنیا شایعترین عمل جراحی است که درتمامی بدن انجام می گیرد. از طرفی دیگر باز هم بد نیست بدانیم که بسیاری از صحبنظران معتقدند که جراحی آب مروارید و جایگزینی آن با عدسی مصنوعی شاید موفقترین روش درمانی در تمام طب باشد.
با افزایش امید به زندگی در جوامع پیشرفته و رو به پیشرفت، تعداد افرادی که دچار آب مروارید در اثر سن میشوند رو به فزونی است. بعبارت دیگر با استدلال میتوان گفت اگر همه افراد به اندازه کافی عمر کنند بالاخره روزی فرا خواهد رسید که نیاز به عمل آب مروارید پیدا کنند. چرا که در واقع آب مروارید یک پروسه طبیعی پیری است که از عوامل دیگر مانند نژاد، جنسیت، تغذیه، آب وهوا وغیره نیز تاثیر می پذیرد. یعنی مجموعه یک یا چند تا از این عوامل سبب میگردد که بعضی از افراد در سنین پایینتر گرفتار آب مروارید گردند وبرخی دیگر در سنین بالاتر مبتلا گردند. در کتب چشم پزشکی غربی آماری وجود دارد که 75% افراد بالای 75 سال درجات متفاوتی از کدورت عدسی یا همان آب مروارید را در چشمشان دارند. در مملکت ما اینچنین آمار دقیقی وجود ندارد ولی بنظرمیرسد در جوامعی مانند ما، نرخ شیوع این بیماری باید در همین میزان ویا حتی بیشترباشد که احتمالا علت آن تفاوت نوع تغذیه و یا آب وهوا میباشد.
امروزه پیشرفت تکنولوژی و نیاز روزافزون به دید بهتر و کاملتر از یکطرف و بهبود شگرف تکنیکهای عمل جراحی آب مروارید از سوی دیگر سبب گشته تا آب مروارید در مراحل ابتدایی تری نسبت به یکی دو دهه قبل مورد مداوا قرار گیرد و انواع پیشرفته و شدید آن مانند آنچه در عکس مقابل دیده میشود کمتردر جوامع پیشرفته یافت میگردد.
آیا راهی برای پیشگیری از آب مروارید وجود دارد؟
همانطور که قبلا گفته شد شایعترین نوع آب مروارید نوع سنی میباشد (بیش از 70% موارد). در واقع آب مروارید یک پروسه طبیعی پیری است که از عوامل دیگر مانند نژاد، جنسیت، تغذیه، آب وهوا وغیره نیز تاثیر می پذیرد. تاکنون روش موثری برای پیشگیری از آب مروارید سنی شناخته نشده است. اما نمی توان نقش بعضی از عوامل را منتفی دانست. از این میان نقش نور ماوراء بنفش خورشید (ultraviolet یا باختصار UV) و بعضی از عوامل تغذیه ای در ایجاد زودرس آب مروارید بیشتر شناخته شده است. بنابراین استفاده از عینکهای آفتابی ویا کلاههای نقابدار مخصوصا در افرادی که مدت طولانی در معرض نور آفتاب قرار می گیرند، می تواند در پیشگیری نسبی آب مروارید موثر باشد.
همچنین ترک سیگار یا کاهش استعمال آن می تواند بسیار موثر باشد. نقش منفی الکل را نیز نمی توان ندیده گرفت. تغذیه خوب به همراه استفاده از میوه و سبزیجات و مواد غذایی که به اصطلاح سرشار از آنتی اکسیدان هستند، می تواند نقش نسبی در پیشگیری از آب مروارید داشته باشد.
منبع :
http://www.drhashemian.com
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.