دکتر مریم رزاقی آذر

من دوران دبیرستانم را در دبیرستان طبری تهران با معدل عالی پشت سر گذاشتم. در سال ١٣٤٦در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران پذیرفته شدم.  در دوران طب همه ساله شاگرد دوم بودم.  در سال ششم در امتحان ECFMG که امتحان ورودی تخصص آمریکا بود و در تهران برگزار می شد قبول شدم.  پس از گذراندن دوره ی طب عمومی، دوران سربازی که به نام خدمات اجتماعی زنان نامگذاری شده بود،  برای خانم ها اجباری شد و ما ممنوع الخروج شدیم.  لذا به مدت دو سال این دوران را گذراندم.

 با توجه به علاقه ای که به رشته کودکان داشتم، در امتحان ورودی تخصص که در آن موقع در بیمارستان های مختلف بطور مجزا انجام می شد، شرکت کردم. هم در بیمارستان حضرت علی اصغر(ع) و هم در مرکز طبی کودکان قبول شدم  که مرکز طبی را که وابسته به دانشگاه تهران بود انتخاب نمودم.

  پس از پایان دوران تخصص در دانشکده پزشکی که بعد از انقلاب و قبل از تشکیل دانشگاه علوم پزشکی ایران ،طالقانی نام  گرفته بود به عنوان هیئت علمی استخدام شدم.  در آن موقع مرکز طبی کودکان هم وابسته به این دانشکده شده بود.  من در مرکز طبی کودکان مدت 5 سال نزد استاد فرزانه دکتر فریدون زنگنه که فوق تخصص غدد اطفال را از آمریکا داشت و جزو اولین نفرات این رشته در ایران بود به تحصیل و کار در این رشته پرداختم و به واسطه اینکه از تمام ایران برای ما مریض ارجاع می شد تجربه زیادی هم از نظر علمی کسب کردم و هم منش استاد زنگنه که دلسوزی، تلاش و کسب دائمی علم بود در من تأثیر کرد.

  دکتر زنگنه پس از این دوران به آمریکا مهاجرت کرد و لذا بار کلیه بیماران بر سر من افتاد که با وجود کار زیاد، از بیماران نادر و جالبی که تشخیص می دادم احساس خرسندی و رضایت می کردم.  در سال ١٣٦٦ پس از تغییرات انجام شده و ایجاد دانشگاه علوم پزشکی ایران به بیمارستان شهید رهنمون و سپس در سال 1371 به بیمارستان حضرت علی اصغر (ع) انتقال یافتم. ولی در تمام مدت هفته ای سه روز به انستیتو غدد و متابولیسم که وابسته به این دانشگاه بود می رفتم و بخش غدد بیمارستان حضرت علی اصغر(ع) و درمانگاه غدد انستیتو غدد را اینجانب راه اندازی کردم.

بعد از ارتقاء به دانشیاری سه مورد بیمار مبتلا به apparent mineralocorticoid excess  را تشخیص دادم که  در آن موقع 7 مورد در دنیا گزارش شده بود، ولی علت بیماری اثبات نشده بود و فرضیات مختلفی در مورد آن مطرح بود.  تمام بیماران گزارش شده هم فوت کرده بودند.  من با ارسال نمونه ادرار بیماران به آلمان ابتدا وجود بیماری را ثابت کردم و سپس اکستره DNA و نمونه های پلاسما و سرم را به آمریکا فرستادم و ژن مربوط به آنزیم موثر در این بیماری کشف شد که فیزیوپاتولوژی جدیدی در دنیا مطرح گردید. بگذریم که پیدا کردن پرفسور هوموکی در آلمان ، فرستادن نمونه ها به آلمان و آمریکا چقدر سخت بود و زحمت داشت.  بعد پروفسورنیو که اولین مورد این بیماری را گزارش کرده بود و روی ژنتیک بیماری کار کرد، مرا به بیمارستان نیویورک، وابسته به دانشگاه کورنل، دعوت کرد و من در یک فرصت مطالعاتی به امریکا عزیمت کردم و در آنجا تحقیقاتی روی همین بیماری و بیماری های آدرنال انجام دادم و به کسب علم در رشته غدد اطفال پرداختم. بعد از برگشت از آمریکا مدت هفت سال تحقیقاتی درباره تاثیر گزنه بر روی دیابت و فاکتورهای موثر موجود در آن با کمک International biophysics biochemistry department دانشگاه تهران  انجام دادم.

علاوه بر این بنده اولین غیر اروپایی بودم که با رای اعضای انجمن به عضویت انجمن اروپایی غدد اطفال درآمدم. از سال 1994 مرتب مقاله تحقیقی در کنگره مربوط به این انجمن و سایر کنگره ها  را ارائه کرده ام. در حدود 130 مقاله به زبان انگلیسی و فارسی در مجلات معتبر دنیا و ایران، 204 سخنرانی و ارائه پوستر در همایش های بین المللی و ایرانی داشته ام.  در 75 پایان نامه در مقاطع مختلف استاد راهنما بوده ام.  عضو هیئت ممتحنه برد تخصصی و فوق تخصصی بودم و در برد فوق تخصصی هم اکنون عضویت دارم.  عضو هیئت تحریریه 6 مجله پزشکی، کارشناس نظام پزشکی و پزشکی قانونی، عضو کمیته های مختلف وزارت بهداشت از جمله NIMAD که مربوط به تحقیقات سلامت وزارت بهداشت است می باشم.   هم اکنون نیز مشغول به تحقیق، تدریس و طبابت هستم.

·         درباره خانواده تان توضیح دهید.زندگی شخصی و طبابت را چگونه اداره کردید؟

عقد من و همسرم که دانشجو بود در زمانی که هفده سال داشتم در ماه بهمن قبل از پایان سال ششم دبیرستان بسته شد، ولی زندگی مشترک خود را در سال چهارم دوران پزشکی عمومی، پایان دوران دانشجوئی، خدمت نظام وظیفه و استخدام همسرم شروع کردیم و من صاحب اولین فرزندم در دوران دانشجوئی شدم.

در پایان دوره عمومی طب دومین فرزندم و در پایان دوران تخصص صاحب یک دوقلو شدم. من همیشه سعی کردم بین زندگی و کارم با توکل به خدا تعادل برقرار کنم و خدارا شکر موفق هم بوده ام. با وجود فرزندانم و مشغله های زندگی همیشه در دانشگاه شاگرد ممتاز بودم.  این علاقه ی من به علم، به فرزندانم هم منتقل شد.  اولین فرزندم مدرک دکترای زبانشناسی دارد و هیئت علمی دانشگاه الزهرا است.  فرزند دومم PhD بیوشیمی دارد و عضو هیئت علمی  دانشگاه علوم پزشکی ایران است.  یکی از دو قلو هایم متخصص اطفال و در حال گرفتن فوق تخصص غدد کودکان است. دیگری هم مهندس عمران است و فوق لیسانسMBA دارد. بعد از خداوند متعال موفقیت های خود را در زندگی مدیون کمک های پدر و مادر و همسر دلسوز، مشوق و همراه خود می دانم.

·         شما وضعیت اموزش پزشکی را چگونه ارزیابی می کنید؟

به نظر من درباره وضعیت اموزش پزشکی بایستی خود دانشجویان را به قضاوت گمارد و نظر آنها را باید پرسید.خود من 2سال پیش به همراه دکتر نوربخش طرحی را مبنی بر ادغام علوم پایه، بالینی و تدریس هم زمان آن ها در یک جلسه ارائه دادیم که اتفاقا اجرای آن در کنگره ها و کلاس های درس بازخورد بسیار مثبتی داشت. اگر بتوان در کلاس های درس مثلا همزمان وجه بیوشیمیایی و قسمت بالینی یک بیماری متابولیک را مطرح نمود و یا مثلاً تئوری آناتومی را با جراحی همزمان کرد و از علوم پایه در مباحث مرتبط با علوم بالینی کمک گرفت شاید نتیجه بهتری از آموزش پزشکی گرفته شود.  چون همزمان موارد استفاده علوم پایه در بالین بیمار برای دانشجو عینیت پیدا می کند.

·         توصیه شما به دانشجویان پزشکی چیست؟

اولین توصیه من به دانشجویان این است که همواره کسب علم کنند و به دانسته های قبلی خود متکی نباشند. گفتار "ز گهواره تا گور دانش بجوی"  در مورد پزشک کاملاً صادق است.  زیرا با تحقیقات متعددی که در این رشته انجام می شود همواره مطالب جدید به گنجینه علمی این رشته اضافه می شود.  دانشجویان و پزشکان فارغ التحصیل هرگز نباید کتاب را از خود جدا کنند و همواره باید مطالعه کنند و به دنبال دانش روز باشند. پزشکان همیشه باید در کار مداوای بیماران خدا را یاد کنند و بدانند که این خداوند است که شفا می دهد و پزشک یک وسیله است و ما باید این نقش را ارج نهیم.

 بنده خودم هرروز کارم را با ذکر بسم الله شروع میکنم. وقتی با یاد خداوند کاری را شروع کنیم دیگر تنها کار و حرفه نیست بلکه تبدیل به عبادت می شود. شاید تلاشی که پزشک برای بیمار انجام میدهد نه به چشم بیمار بیاید و نه به چشم سایرین،  ولی این نباید ملاک کار ما باشد و همین که خداوند از کوشش ما آگاه است کافیست.

·         بهترین خاطره ای که در دوران پزشکی داشتید چه بود؟

دوران طبابت من پر ازخاطرات خوب و بیادماندنی بوده است.یکی از خاطرات خوب من مربوط به زمانی است که در بیمارستان نیویورک مشغول به کار بودم. اوایل یکی از پزشکان خانم بیمارستان به طرز شدیدالّحنی از من خواست که حجابم را بردارم. من ساعتی با او به بحث نشستم تا ثابت کنم که حجاب برای حفظ منزلت زن و شخصیت اوست که در اجتماع نه بخاطر زیبائی ظاهری بلکه بخاطر توانائی های خدمات اجتماعی، معلومات و دانش خود ظاهر شود و همین باعث شد که کم کم همه کادر بیمارستان احترام خاصی برای من قائل شدند.

روزی که من می خواستم آمریکا را ترک کنم همان کادر بیمارستان مراسم تقدیر زیبایی برای من تدارک دیدند و بسیار من را مورد لطف و مهرخود قرار دادند. از این دست اتفاقات به کرات در مناسبت های مختلف برای من رخ داده است و در کنگره های خارجی افراد غیرمسلمان زیادی درباره حجاب و اسلام از من سوال کرده اند و من هم سعی کرده ام که ایمان و عقیده خودم را به طرز درستی به آنها تفهیم کنم و این امر بسیار مؤثر بوده است و خاطرات خوبی از عکس العمل ها و پذیرش آنها دارم.

·         اگر به دوران گذشته بازگردید چه چیزی را تغییر می دادید؟

واقعیتش هیچ چیز، چون واقعا همیشه تمام تلاشم را انجام داده ام و هر کاری که بوده سعی کردم به نحو احسن انجام دهم. ولی فکر می کنم که تنها با توکل به خدا و کمک پروردگار مدیر و مدبر است که هر بشری می تواند زندگی را بگذراند و هرآنچه از عزت و موفقیت است از اوست.  .در طول این مدت لحظه ای بیکار نبوده ام و همیشه مشغول خدمت به بیماران، خانواده و فراگیران طبابت بوده و هستم. 

• چهارشبه: ساعت 12-8

1. بیمارستان کودکان حضرت علی اصغر (ع)