ریزش مو یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به متخصصین پوست را تشکیل می دهد. موهای سر و بدن پس از دوره نوزادی وارد روند رشد دوره ای می شوند؛ بدین ترتیب که هر فولیکول یا اصطلاحا پیاز مو مستقل از سایر فولیکولهای مجاور به صورت مرحله ای وارد فاز رشد و سپس فاز استراحت می شود. طول فاز رشد یا آناژن در مورد موهای سر حدود سه سال و فاز استراحت یا تلوژن سه ماه طول می کشد.
در مورد موهای سر حد.د 85% موها در یک زمان در فاز آناژن و 15% در فاز تلوژن هستند. با شروع شدن مجدد فاز رشد در هر فولیکول، موی قبلی که در فاز استراحت می باشد از فولیکول می ریزد. لذا در طول روز بخصوص در زمان استحمام یا شانه کردن موها ممکن است فرد ریزش مو را تجربه کند که ریزش تعداد 100 تا 150 تار مو در روز طبیعی بوده و بدلیل روند رشد دوره ای موها می باشد. اما ریزش بیش از آن غیر طبیعی است و ضروری است فرد جهت بررسی نوع و علت آن به پزشک متخصص پوست مراجعه کند.
ریزش مو های سر یک اصطلاح کلی است و به طیف وسیعی از علل و بیماریهای مختلف که سبب ریزش مو می شوند اشاره می کند. در مراجعه فرد به پزشک با شرح حال و معاینه کلی و معاینه موهای سر تا حد زیادی می توان علت ریزش مو را تشخیص داد.
میزان و شدت ریزش مو، نوع ریزش مو (تکه ای یا منتشر)، مدت ریزش مو (حاد یا مزمن)، وحود یا عدم وجود اسکار یا جوشگاه و نیز التهاب در سر همگی در تشخیص نوع ریزش مو موثرند. گاه ضروری است بر اساس نظر پزشک آزمایشات خونی یا نمونه برداری از پوست سر یا موها نیز جهت تشخیص بعمل آید. بسیاری از بیماریهای داخلی یا مصرف بعضی داروها نیز می توانند سبب ریزش مو شوند.
در این مقاله سعی بر آن است که به بعضی از شایعترین علل و انواع ریزش موی سر بطور اجمالی اشاره شود.
ریزش موی تلوژن یا استرسی (تلوژن افلوویوم):
در این نوع ریزش مو، بدنبال یک واقعه استرس زا مانند جراحی، تب شدید، بستری شدن، تصادف، رژیم های غذایی یا استرس بزرگ روحی عاطفی، رشد بخش عظیمی ازموها بطور همز مان و موقت متوقف شده و موها وارد فاز استراحت می شوند؛ و لذا پس از 3-2 ماه از واقعه استرس زا موها شروع به ریزش می کنند که معمولا این ریزش منتشر بوده و منجر به طاسی کامل نمی شود.
فرد تجربه می کند که در زمان استحمام یا شانه زدن موها تعداد زیادی از موها ریزش پیدا می کنند. معمولا پس از 6-3 ماه از شروع این ریزش موها مجددا به حالت نرمال خود برگشته و مجددا رشد می کنند. درمان خاصی جهت این نوع ریزش نیاز نبوده و تنها در موارد رژیم های غذایی مصرف مکمل های غذایی با تجویز پزشک توصیه میشود.
ریزش موی آندروژنتیک یا ارثی(ریزش موی الگودار):
بیماری بسیار شایعی است بطوریکه 50% مردان و زنان بالاتر از 40 سال را به درجات مختلف درگیر می کند. شیوع آن در آقایان بیشتر است اما در خانمها پس از سنین یائسگی شیوع آن افزایش یافته و در سنین بالای 65 سالگی تا 75% زنان درگیرند. این بیماری یک پایه ژنتیکی داشته و تحت اثر هورمونهای مردانه ایجاد می شود. به این صورت که موها از حالت ضخیم و قطور (موهای ترمینال) بتدریج به سمت موهای ظریف و کرکی (موهای ولوس) تبدیل می شوند و نیز طول دوره رشد (آناژن) موها کاهش می یابد که این تغییرات همراه با دوره هایی از ریزش مو نیز همراه است.
الگوی این تغییر و ریزش موی ارثی در خانمها و آقایان تفاوت دارد. در آقایان بتدریج موها در نواحی شقیقه ها و فرق سر نازک و کم پشت می شوند و خط رویش مو از جلو به عقب میرود اما در خانمها ناحیه جلوی فرق سر بتدریج کم پشت و موها نازک می شوند بطوریکه ناحیه فرق سر به جلو مشهود می شود اما خط رویش مو در جلوی سر تغییری نمی کند.
لذا به این نوع ریزش مو، ریزش موی الگودار(patterned alopecia) نیز می گویند. این تغییر و ریزش مو در سنین 30 تا 40 سالگی آغاز شده و طی سالها پیشرفت می کند. میزان پیشرفت آن و سیر آن به سمت طاسی در افراد مختلف حتی در یک فامیل متفاوت است و احتمال پیشرفت آن با تعداد بیشتر افراد طاس در فامیل بیشتر است.
جهت درمان این نوع ریزش مو تنها 2 داروی محلولهای ماینوکسیدیل موضعی و قرص های فیناستراید خوراکی تاییدیه سازمان غذا و دارو جهانی را دارند. ماینوکسیدیل موضعی سبب افزایش دوره رشد مو و جریان خون در فولیکول مو می شود. نتایج مشهود حداقل 4 ماه پس از درمان بدست می آید و ضروری است فرد بطور طولانی و مداوم برای سالها از ماینوکسیدیل موضعی استفاده کند چراکه قطع درمان سبب برگشت سریع موها به وضعیت قبل از درمان می شود.
نتایج بهتر با درمان ماینوکسیدیل موضعی در افرادی که در اوایل شروع ریزش مو ارثی از آن استفاده می کنند و زمانی که وسعت منطقه کم پشت شده مو کمتر باشد رخ میدهد.
فیناستراید دارویی خوراکی است که در مردان با ریزش مو آندروژنتیک مصرف می شود و مانند ماینوکسیدیل بایستی بطور طولانی مصرف شود زیرا قطع آن سبب پیشرفت تدریجی ریزش مو آندروژنتیک می شود.
حدود 4 دهه است که از روشهای جراحی کاشت مو جهت بهبود و درمان طاسی آندروژنتیک استفاده می شود و با پیشرفت های اخیر در این روش نتایج بسیار رضایت بخشی از این اقدام جراحی حاصل می شود. در این روش که به دو طریق FUT (Follicular Unit Transplantation) یا FIT (Follicular Isolation technique)
انجام میشود موها از قسمت های پرپشت پشت سر به مناطق طاس در جلوی سر با تکنیک های مختلف جراحی منتقل و کاشته می شوند که مو های جدید ماندگار بوده و تحت تاثیرریزش مو آندروژنتیک قرار نمی گیرند. معمولا بایستی محل دهنده موها در پشت سر حداقل 40 واحد فولیکول مو در هر سانتیمتر مربع را داشته باشد تا نتایج مقبول بدست آید. نتایج نهایی مطلوب بین 6ماه تا یک سال از جراحی کاشت مو حاصل می شود.
سایر درمانهای کمکی جدید که امروزه جهت بهبود و درمان ریزش موی آندروژنتیک بکار میروند شامل تزریقات پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) و نیز مزوتراپی (تزریق داروهای تقویت کننده رشد مو) در سر می باشد که تا حدودی نتایج مقبولی را بهمراه دارند.
ریزش موی سکه ای (آلوپسی آره آتا):
یک ریزش موی غیراسکاری و عودکننده است که در هر منطقه مودار بدن می تواند رخ دهد. شیوع 2/0 - 1/0% در جامعه را دارد. در هر سنی بخصوص در سنین 30-15 سالگی رخ می دهد. بطور شایع بصورت یک تکه مدور ریزش مو یا کم پشت شدن موها در سر یا ناحیه ریش و سبیل آقایان که بصورت تصادفی توسط بیمار یا همراهان وی کشف می شود دیده می شود.
معمولا سابقه یک واقعه استرس زا مثل فوت نزدیکان بیمار در 6 ماه قبل از وقوع ریزش موی سکه ای وجود دارد. این ریزش مو یک وضعیت خوش خیم و بدون علامت است اما می تواند استرس روحی – روانی زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد. سیر ریزش موی سکه ای غیرقابل پیش بینی است اما در اغلب موارد، بیماری خود محدود است و در عرض چند ماه با یا بدون درمان بهبود می یابد.
جهت درمان می توان از تزریقات کورتیکواستروئیدی داخل ضایعه به فواصل ماهانه یا داروهای موضعی استروئیدی و یا تحریک کننده ایمنی استفاده کرد. در مواردی ریزش موی سکه ای می تواند وسیع شده و بخش وسیعی از سر و حتی کل موهای سر و بدن در عرض چند ماه بریزد که اصطلاحا آلوپسی توتالیس و یونیورسالیس گفته می شود که در این موارد پیش آگهی مطلوب نبوده و به درمانهای مختلفی نیاز است.
ریزش مو بدلیل داروها و بیماریهای داخلی:
مصرف بسیاری از داروها بخصوص داروهای شیمی درمانی، ضد فشار خون، داروهای نقرس، مصرف میزان بالای ویتامین A و داروهای ضد انعقاد خون (هپارین، وارفارین) می تواند سبب ریزش موها شوند که معمولا با قطع داروی مسوول ریزش برمی گردد.
بیماریهای داخلی چون کم کاری و پرکاری تیروئید و کم خونی فقر آهن وبیماریهای اتو ایمون و کمبودهای شدید تغذیه ای نیز می توانند سبب ریزش موها شوند که جهت درمان بایستی به بیماری زمینه ای توجه کرد.
تریکوتیلومانیا:
تریکوتیلومانیا عارضه نادری است که بیشتر در دختر بچه ها و گاه در افراد بالغ مشاهده می شود و بصورت میل شدید و غیر قابل کنترل به کندن موها بخصوص موی سر تظاهر می کند. در محل طاسی ایجاد شده بر اثر این کندن مداوم موهای کم پشت وبا اندازه های مختلفی وجود دارند. این بیماری همیشه با یک احساس تنش و فشار درونی همراه است و پس از اقدام به این عمل، شخص احساس راحتی یا آرامش پیدا می کند.گاه اختلالات دیگر روانپزشکی مانند اختلالات وسواسی و افسردگی نیز بطور همزمان در فرد وجود دارد. درمان این بیماران بایستی با همکاری متخصصین پوست و روانپزشک انجام شود.
منبع:
http://www.drmiresmaeli.com
تذکر مهم شما نمی توانید با تکیه بر مطالبی که در سایت e پزشک منتشر می شود مبادرت به خود درمانی کنید.